Του Γιώργου Λεκάκη
Τα βραχοχαρακτικά του Νεάντερταλ
και τα αφηρημένα σχέδιά του σε τοίχους των σπηλαίων La Roche-Cotard (LRC), στην
κοιλάδα του Λίγηρα, στην κεντρική Γαλλία, φιλοτεχνήθηκαν πριν από περισσότερα
από 57.000 ± 3.000 χρόνια.
Όλα τα τεχνουργήματα από το
εσωτερικό του σπηλαίου είναι τυπικά της Μουστερίας παλαιολιθικής περιόδου στην
Δυτική Ευρώπη. Αποδίδονται μόνο στον Homo
neanderthalensis. Τα βραχοχαρακτικά του
LRC είναι ξεκάθαρα παραδείγματα αφηρημένου σχεδίου του Νεάντερταλ. Και είναι τα
πρώτα ξεκάθαρα χαρακτικά του Νεάντερταλ σε τοίχους σπηλαίων στην Γαλλία.
ΠΗΓΗ: J.-Cl. Marquet, κ.ά. «The earliest
unambiguous Neanderthal engravings on cave walls: La Roche-Cotard, Loire
Valley, France», https://doi.org/10.1371/journal.pone.0286568, Plos One, 21.6.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.6.2023.
Abstract
Here we report on Neanderthal engravings on a cave wall at La
Roche-Cotard (LRC) in central France, made more than 57±3 thousand years ago.
Following human occupation, the cave was completely sealed by cold-period
sediments, which prevented access until its discovery in the 19th century and
first excavation in the early 20th century. The timing of the closure of the
cave is based on 50 optically stimulated luminescence ages derived from
sediment collected inside and from around the cave. The anthropogenic origin of
the spatially-structured, non-figurative marks found within the cave is
confirmed using taphonomic, traceological and experimental evidence. Cave
closure occurred significantly before the regional arrival of H. sapiens, and
all artefacts from within the cave are typical Mousterian lithics; in Western
Europe these are uniquely attributed to H. neanderthalensis. We conclude that
the LRC engravings are unambiguous examples of Neanderthal abstract design.
Η 35.000 χρόνων μάσκα, που βρέθηκε στην
Γαλλία!
Πριν λίγες ημέρες έγραφα για ένα 20.000 χρόνων
ειδώλιο, που ευρέθη σε σπήλαιο της Γαλλίας. Και σας έλεγα πως εκεί έχουν βρεθεί
και ακόμη αρχαιότερα έργα τέχνης, όπως μια 35.000 χρόνων μάσκα. Με κατακλύσατε
με μηνύματα, θέλοντας να μάθετε περισσότερα γι’ αυτήν. Λοιπόν, φιλίστορές μου,
και φίλοι της Ιστορίας «κόντρα στο φως»:
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο ανθρώπινο τεχνούργημα, που
ανακαλύφθηκε στην είσοδο του σπηλαίου La Roche-Cotard στην Langeais (Indre-et-Loire),
στην δεξιά όχθη του ποταμού Λίγηρα. Είναι ένα κομμάτι επίπεδου πυριτόλιθου, που
έχει φιλοτεχνηθεί από τα χέρια ενός Νεάντερταλ! Μοιάζει με πρόσωπο. Θεωρείται
ένα από τα αρχαιότερα κομμάτια τέχνης στην Γη – αν και είναι γνωστό πως ο
άνθρωπος κάνει τέχνη πριν από:
– 800.000 χρόνια στην Μακεδονία,
– 500.000
στην Ιάβα
και
– πριν από 400.000 χρόνια στο Μαρόκο!
Είναι η λεγόμενη «μάσκα της
La Roche-Cotard». Φιλοτεχνήθηκε την μουστιαία περίοδο, δηλ. είναι ηλικίας περίπου
33.000 – 35.000 ετών! Το σπήλαιο είναι γνωστό από το 1912.
Πρόκειται για ένα πρωτοειδώλιο, που ανακαλύφθηκε το…1975!
Αφέθηκε στην…ησυχία του και επανεξετάσθηκε μόλις το…2002/2003 από την J. – Cl. Marquet,
επιμελήτρια του Μουσείου Προϊστορίας του Grand-Pressigny, και τον M. Lorblanchet,
διευθυντή ερευνών στο γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Roc des
Monges, στο Saint-Sozy.
Η «μάσκα» έχει διαστάσεις 105 x 94 x 41 χλστ. Δεν είναι
πολύ καλά διατηρημένη. Η εικόνα που προκύπτει δεν δείχνει εάν πρόκειται για μάσκα
ανθρώπου ή ζώου. Ο καλλιτέχνης προσπάθησε να εισάγει ένα μικρό θραύσμα οστού
(74 x 15 χλστ.) στην τρύπα της μύτης! Άρα δεν έχουμε απλή γλυπτική, αλλά και
ένθεση υλικών! Μια μεικτή τεχνική, που προσπαθεί να κατασκευάσει ένα σύνθετο
γλυπτό! Και αυτό το κάνει μοναδικό.
Πάντως, τώρα αναγνωρίζει η επιστήμη πως «αυτή ήταν μια
εποχή που οι Νεάντερταλ φαίνεται να ήταν αρκετά “προχωρημένοι” και
δημιουργικοί. Ωστόσο, εξακολουθούν να ζούσαν σε σπηλιές. Η ζωή τους ήταν κυρίως
επικεντρωμένη στην καθημερινή επιβίωση. Στην πραγματικότητα, δεν ξέρουμε ποια
ήταν η ψυχαγωγία τους, εάν έπαιζαν παιγνίδια, ή ακόμα και το πώς ακούγονταν
όταν μιλούσαν»…
Πάντως η «μάσκα» αυτή, μαζί με πολλά άλλα σύγχρονά της
ειδώλια, κάνουν μια ιδιαιτέρα ομάδα γλυπτών έργων τέχνης, από καλλιτέχνες / γλύπτες
που από ομού(;) «συνέλαβαν» έναν παρόμοιο ρυθμό, πριν από… 35.000 χρόνια
τουλάχιστον… που πλέον δεν μπορούμε να το θεωρούμε τυχαιότητα… Η σκέψις της
ανάγκης καλλιτεχνικής εκφράσεως του ανθρώπου, θα πρέπει πια να γυρίσει πολύ-πολύ
πίσω…
ΠΗΓΗ: εφημ. ΚΟΝΤΡΑ News, 23.11.2015. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.11.2015.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Marquet–Lorblanchet, Paléo, 2000. Και στο
περ. «Antiquity», Δεκ. 2003.
Amos J. “Neanderthal
‘face’ found in Loire”, BBC-News, 2.12.2003.
Palmer D. “Neanderthal
art alters the face of archaeology”, New Scientist, 6.12.2003.
