Ευρύτερα γνωστά αρχαία μνημεία της Καρυστίας είναι τα Δρακόσπιτα. Αποτελούν μία ομάδα 23 λίθινων μνημειακών κατασκευών, τετράγωνης ή κυρίως ορθογώνιας κάτοψης. Καλύτερα σωζόμενα είναι:
- το Δρακόσπιτο στην κορυφή του όρους Όχη (διαστάσεις: 12,40 x 7,63 μ.) στα βόρεια της Καρύστου – παρακάτω φωτ.
- το συγκρότημα Πάλλη – Λάκκα στα Στύρα (Δρακόσπιτο Α – βόρειο: 12,40 x 6,20 μ., Δρακόσπιτο Β – νότιο: 12,40 x 6,20 μ., Δρακόσπιτο Γ – ανατολικό: 6,15 x 6,15 μ.).
- στις ορεινές περιοχές γύρω από τα Στύρα, όπως στις θέσεις Λιμικό (διαστάσεις: 7,65 x 6,25 μ.),
- Ίλκιζες (Δρακόσπιτο Α: 11,40 x 5,70 μ., Δρακόσπιτο Β: 6,20 x 5,80 μ.),
- Κούρθεα (Δρακόσπιτο Α: 5,95 x 5,85 μ., Δρακόσπιτο Β: 4,60 x 4,60 μ.),
- Αμινού, αλλά και
- χαμηλότερα στο Νημποριό (Πύργος Νημποριού: 7,40 x 6,50 μ.). Το κτήριο στο Νημποριό αποτελεί έναν τυπικό πύργο ελληνιστικών χρόνων και συσχετίζεται με τα παρακείμενα αρχαία λατομεία. Και
- στην θέση Βίγκλια στην Λεύκα Νέων Στύρων και αλλού.
- Τέλος, δύο Δρακόσπιτα έχουν εντοπισθεί στην κεντρική Εύβοια, στο όρος Δίρφη και κοντά στον Βατώντα.
Το αρχαίο “δρακόσπιτο” μετετράπη σε χριστιανική εκκλησία του Προφήτη Ηλία…
Κοινά χαρακτηριστικά των Δρακόσπιτων αποτελούν η απόκρημνη και εποπτική θέση, στην οποία έχουν κατασκευασθεί, οι κατασκευαστικές λεπτομέρειες της μεγαλιθικής τοιχοποιίας και της εισόδου τους και κυρίως ο τρόπος στέγασης τους, κατά το εκφορικό σύστημα: μεγάλες βαρειές πλάκες σχιστόλιθου συγκλίνουν σε στρώσεις από δύο αντικρυνούς τοίχους. Η κάθε στρώση πλακών εξέχει λίγο περισσότερο από την αμέσως κατώτερη της, έτσι ώστε να επιτευχθεί η δημιουργία μίας πυραμιδωτής στέγης.
Οι τοίχοι των Δρακόσπιτων είναι κατασκευασμένοι κατά μεγάλο μέρος κατά το ψευδοϊσόδομο ορθογώνιο ή τραπεζιόσχημο σύστημα, αλλά σε άλλα έχει χρησιμοποιηθεί και αργολιθοδομή.
Άλλα αρχιτεκτονικά στοιχεία που απαντώνται στα περισσότερα από αυτά τα κτίσματα είναι οι μονολιθικές παραστάδες της εισόδου και το μονολιθικό ανώφλι με το κουφιστικό χώρο πάνω από αυτό, οι κόγχες και τα λίθινα ράφια που διασώζονται στο εσωτερικό ορισμένων ως προεξοχή ενός τοίχου.
Τέλος, το Δρακόσπιτο της Όχης διασώζει ανοίγματα παραθύρων. Οι διαστάσεις των δρακόσπιτων κυμαίνονται περίπου από 5 ως 13 μ.
Έχει διατυπωθεί πλήθος θεωριών για την χρήση, τον σκοπό, την κατασκευή και την χρονολόγηση των Δρακόσπιτων. Αναφέρουμε ενδεικτικά ότι ειδικά το Δρακόσπιτο της Όχης έχει θεωρηθεί:
- αρχαίο ιερό αφιερωμένο στην λατρεία του Δία και της Ήρας,
- φρυκτωρία,
- φυλάκιο,
- καταφύγιο λατόμων και κατοικία ρωμαϊκού στρατιωτικού αποσπάσματος, που φρουρούσε τα λατομεία και έχει χρονολογηθεί από τον 6ο έως τον 2ο – 1ο αιώνα π.Χ.
- Ακόμη, το Δρακόσπιτο της Όχης, όπως και το συγκρότημα Πάλλη – Λάκκα στα Στύρα έχουν θεωρηθεί αποθήκες και ιερά που κατασκευάσθηκαν από Κάρες σκλάβους, που εργάζονταν στα λατομεία του καρύστιου λίθου κατά την ύστερη ελληνιστική και πρώιμη ρωμαϊκή περίοδο.
Κατά την ανασκαφή του καθηγητή Ν. Μουτσόπουλου στο Δρακόσπιτο της Όχης, μεταξύ άλλων, βρέθηκε πλήθος μελαμβαφών μονωτών κυπέλλων, σε επίπεδο κάτω από το δάπεδο του κτηρίου. Τα κύπελλα εντοπίσθηκαν συσσωρευμένα και αναποδογυρισμένα. Ωρισμένα ευρήματα από την ανασκαφή του Ν. Μουτσόπουλου στον χώρο του επιβλητικού Δρακόσπιτου της Όχης είναι αρχαϊκά, ενώ άλλα είναι ρωμαϊκά, πράγμα που δείχνει την μεγάλη διάρκεια χρήσης της θέσης αυτής.
Πλούσιο λαογραφικό στοιχείο για τα Δρακόσπιτα, αποθησαυρισμένο από τον Ν. Πολίτη, αποτελούν οι τοπικοί θρύλοι για τον Δράκο που κατοικούσε στο Δρακόσπιτο της Όχης και αποτελούσε φόβητρο για την περιοχή.
ΠΗΓΗ: Μ. Χιδίρογλου και δρ Δ. Μυλωνάς (αρχαιολόγοι), ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.5.2013.
αρχαια δρακοσπιτα Καρυστιας Ευβοιας, βουνο ορος οχη αρχαιο μνημεια Καρυστια Δρακοσπιτο λιθινη μνημειακη κατασκευη τετραγωνη ορθογωνια κατοψη διαστασεις Καρυστος συγκροτημα Παλλη – Λακκα Στυρα ορεινη Λιμικο ιλκιζες κουρθεα αμινου Νημποριο Πυργος Νημποριου κτηριο ελληνιστικα χρονια λατομειο Βιγκλια Λευκα Νεα Στυρων κεντρικη Διρφη διρφυς Βαταντας μετατροπη χριστιανικη εκκλησια ξωκκλησι ΙΝ Προφητη Ηλια Προφητης Ηλιας αποκρημνη εποπτικη θεση, κατασκευη μεγαλιθικη τοιχοποιια μεγαλιθικα στεγαση εκφορικο συστημα βαρεια πλακα σχιστολιθος στρωση τοιχο πυραμιδωτη στεγη πυραμιδοειδης πυραμιδα τοιχοι ψευδοισοδομο ορθογωνιο τραπεζιοσχημο συστημα, τραπεζιο χρηση αργολιθοδομη αρχιτεκτονικη κτισμα μονολιθικη παρασταδα μονολιθικο ανωφλι κουφιστικος χωρος αρχαιολογικος κογχη λιθινο ραφι προεξοχη οχης ανοιγμα παραθυρο σκοπος χρονολογηση αρχαιο ιερο λατρεια Δια ηρας θεος διας ζευς θεα ηρα φρυκτωρια, φυλακιο, καταφυγιο λατομος κατοικια ρωμαικος στρατος φρουρος λατομεια 6ος 2ος – 1ος αιωνας πΧ Παλλης – Λακκα αποθηκη ιερον Καρες σκλαβοι εργατες καρυστιος λιθος υστερη ελληνιστικη πρωιμη ρωμαικη περιοδος ανασκαφη Μουτσοπουλος μελαμβαφες μονωτο κυπελλο δαπεδο κυπελλα αναποδογυρισμενο ευρημα ανασκαφες επιβλητικο αρχαικο ρωμαικο, λαογραφια Πολιτης, θρυλος δρακος κατοικηση φοβητρο Χιδιρογλου Μυλωνας αρχαιολογος αρχαιολογια
