Στον χώρο της Ολυμπίας που εκτείνεται Α. του ναού της Ήρας και του Πελοπίου υπήρχε στην αρχαιότητα ο μεγάλος βωμός του Δία, από τον οποίο, όμως, σήμερα δεν διατηρείται κανένα ίχνος. Ωστόσο, τα πολυάριθμα χάλκινα ειδώλια που βρέθηκαν στον χώρο μέσα σε παχύ στρώμα στάχτης, προέρχονται από τον βωμό αυτόν. Σύμφωνα με τον μύθο, την θέση του βωμού όρισε ο ίδιος ο Ζευς, με κεραυνό, που έριξε από τον Όλυμπο. [σ.σ: Σχέση ΟλΥΜΠΟΥ-ΟΛΥΜΠΙΑΣ] .Η ολοκληρωτική καταστροφή του πιθανότατα έγινε στα χρόνια του Θεοδοσίου Α΄, ο οποίος κατάργησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες – ΔΕΙΤΕ την ομιλία του Γ. Λεκακη για τους ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ, με τίτλο “Οι… Ολυμπιακοί Αγώνες ιδρύθηκαν χιλιάδες χρόνια πριν το 776 π Χ.”, ΕΔΩ – και στα χρόνια του εγγονού του, Θεοδοσίου Β΄. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Ολυμπιακοι Αγωνες”.
Η μορφή του βωμού είναι γνωστή από την αναλυτική περιγραφή του περιηγητή Παυσανία (5.13.8-11)[*], που τον είδε το 2ο αι. μ.Χ. Ο βωμός ήταν κυκλικός ή ελλειψοειδής και διαμορφωνόταν σε δύο επίπεδα:
- την πρόθυση και
- τον κυρίως βωμό.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΠΥΡΑΜΙΔΩΝ, ΕΔΩ.
Η πρόθυση ήταν ένα κρηπίδωμα ύψους περίπου 3 μ. και στις δύο στενές πλευρές της υπήρχαν σκαλοπάτια για να μπορεί κανείς να ανέβει πάνω σε αυτή. Ο κυρίως βωμός είχε κωνικό σχήμα, με περίμετρο 9,5 μ., και είχε σχηματισθεί πάνω στην πρόθυση από την στάχτη των ζώων που θυσίαζαν, και από τα οποία έκαιγαν τους μηρούς. Μία στενή κλίμακα, τα σκαλοπάτια της οποίας ήταν σκαλισμένα στην στάχτη, οδηγούσε στην κορυφή.
Το συνολικό ύψος του βωμού, πάντα σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία, υπολογίζεται στα 6,5 μ.
Η θυσία του ζώου γινόταν στην πρόθυση και στη συνέχεια οι ιερείς μετέφεραν τους μηρούς στο υψηλότερο σημείο του βωμού, όπου και τους έκαιγαν. Στην πρόθυση μπορούσαν να ανέβουν και γυναίκες, στον κυρίως βωμό, όμως, μόνον ιερείς και άνδρες. Θυσίες στον βωμό αυτό προς τιμήν του Δία γίνονταν συνεχώς και όχι μόνον κατά την διάρκεια των γιορτών. Αναφέρεται, μάλιστα, ότι την 19η ημέρα του μηνός Ελαφιώνος (τέλος Μαρτίου) οι μάντεις του ιερού έφερναν την στάχτη από τον βωμό της Εστίας, που βρισκόταν στο Πρυτανείο, και αφού την ανακάτευαν με νερό του ποταμού Αλφειού, έκαναν πηλό και επάλειφαν με αυτόν τον βωμό. Μάλιστα, ο Παυσανίας διευκρινίζει ότι το ανακάτεμα της στάχτης γινόταν μόνον με νερό του Αλφειού, ο οποίος θεωρείτο ως το πιο αγαπημένο ποτάμι του Δία. Επίσης αναφέρεται ότι για τις θυσίες χρησιμοποιούσαν ξύλα λεύκης, όπως είχε κάνει σύμφωνα με τον μύθο και ο Ηρακλής όταν θυσίασε στον Δία.
ΠΗΓΗ: Ολ. Βικάτου, αρχαιολόγος, ΥΠΠΟΑ, 2012. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.3.2013.
[*] ἔστι δὲ ὁ τοῦ Διὸς τοῦ Ὀλυμπίου βωμὸς ἴσον μὲν μάλιστα τοῦ Πελοπίου τε καὶ τοῦ ἱεροῦ τῆς Ἥρας ἀπέχων, προκείμενος μέντοι καὶ πρὸ ἀμφοτέρων: κατασκευασθῆναι δὲ αὐτὸν οἱ μὲν ὑπὸ Ἡρακλέους τοῦ Ἰδαίου λέγουσιν, οἱ δὲ ὑπὸ ἡρώων τῶν ἐπιχωρίων γενεαῖς δύο ὕστερον τοῦ Ἡρακλέους. πεποίηται δὲ ἱερείων τῶν θυομένων τῷ Διὶ ἀπὸ τῆς τέφρας τῶν μηρῶν, καθάπερ γε καὶ ἐν Περγάμῳ: τέφρας γὰρ δή ἐστι καὶ τῇ Ἥρᾳ τῇ Σαμίᾳ βωμὸς οὐδέν τι ἐπιφανέστερος ἢ ἐν τῇ χώρᾳ τῇ Ἀττικῇ ἃς αὐτοσχεδίας Ἀθηναῖοι καλοῦσιν ἐσχάρας. [13.9] τοῦ βωμοῦ δὲ τοῦ ἐν Ὀλυμπίᾳ κρηπῖδος μὲν τῆς πρώτης, προθύσεως καλουμένης, πόδες πέντε καὶ εἴκοσι καὶ ἑκατόν ἐστι περίοδος, τοῦ δὲ ἐπὶ τῇ προθύσει περίμετρος ἐπακτοῦ πόδες δύο καὶ τριάκοντα: τὸ δὲ ὕψος τοῦ βωμοῦ τὸ σύμπαν ἐς δύο καὶ εἴκοσιν ἀνήκει πόδας. αὐτὰ μὲν δὴ τὰ ἱερεῖα ἐν μέρει τῷ κάτω, τῇ προθύσει, καθέστηκεν αὐτοῖς θύειν: τοὺς μηροὺς δὲ ἀναφέροντες ἐς τοῦ βωμοῦ τὸ ὑψηλέστατον καθαγίζουσιν ἐνταῦθα. [13.10] ἀναβασμοὶ δὲ ἐς μὲν τὴν πρόθυσιν ἀνάγουσιν ἐξ ἑκατέρας τῆς πλευρᾶς λίθου πεποιημένοι: τὸ δὲ ἀπὸ τῆς προθύσεως ἐς τὸ ἄνω τοῦ βωμοῦ τέφρας παρέχεται καὶ ἀναβασμούς. ἄχρι μὲν δὴ τῆς προθύσεως ἔστιν ἀναβῆναι καὶ παρθένοις καὶ ὡσαύτως γυναιξίν, ἐπειδὰν τῆς Ὀλυμπίας μὴ ἐξείργωνται: ἀπὸ τούτου δὲ ἐς τὸ ἀνωτάτω τοῦ βωμοῦ μόνοις ἔστιν ἀνδράσιν ἀνελθεῖν. θύεται δὲ τῷ Διὶ καὶ ἄνευ τῆς πανηγύρεως ὑπό τε ἰδιωτῶν καὶ ἀνὰ πᾶσαν ἡμέραν ὑπὸ Ἠλείων. [13.11] κατ’ ἔτος δὲ ἕκαστον φυλάξαντες οἱ μάντεις τὴν ἐνάτην ἐπὶ δέκα τοῦ Ἐλαφίου μηνὸς κομίζουσιν ἐκ τοῦ πρυτανείου τὴν τέφραν, φυράσαντες δὲ τῷ ὕδατι τοῦ Ἀλφειοῦ κονιῶσιν οὕτω τὸν βωμόν. ὑπὸ δὲ ἄλλου τὴν τέφραν ὕδατος ποιηθῆναι πηλὸν οὐ μή ποτε ἐγγένηται: καὶ τοῦδε ἕνεκα ὁ Ἀλφειὸς νενόμισται τῷ Ὀλυμπίῳ Διὶ ποταμῶν δὴ μάλιστα εἶναι φίλος. ἔστι δὲ καὶ ἐν Διδύμοις τῶν Μιλησίων βωμός, ἐποιήθη δὲ ὑπὸ Ἡρακλέους τοῦ Θηβαίου, καθὰ οἱ Μιλήσιοι λέγουσιν, ἀπὸ τῶν ἱερείων τοῦ αἵματος: ἐς δὲ τὰ ὕστερα τὸ αἷμα τῶν θυμάτων οὐκ ἐς ὑπέρογκον ηὔξηκεν αὐτὸν μέγεθος.
αρχαιες ελληνικες πυραμιδες αρχαια ελληνικη πυραμιδα αρχαιος μεγαλος βωμος του Διος Ολυμπια, αρχαια κωνικη πυραμιδα θεος Ζευς, διας κεραυνος ορος ολυμπος καταστροφη μεγας Θεοδοσιος Α Β βυζαντιο βυζαντινος αυτοκρατορας αυτοκρατωρ Διος ολυμπιου Πελοπιου ιερο ηρας θεα ηρα κατασκευη ηρακλεους ιδαιου ιδη κρητης κρητη ηρωας επιχωριος γενεαις ιερειο θυομενο Διι τεφρα μηροι Περγαμος Σαμιᾳ σαμος επιφανεστερος χωρᾳ αττικη αυτοσχεδια αρχαιοι αθηναιοι εσχαρας. σχαρα κρηπις προθισις πους περιοδος, περιμετρος επακτο ποδες υψος βωμου συμπαν ιερειο θυω μηρος καθαγιζω σναβασμος λιθος ποιημενος αναβασμοι παρθενος παρθενα γυναικα ολυμπιας ανδρας πανηγυρις πανηγυρι ιδιωτης ηλειοι ετησιο μαντης ελαφιος μηνας πρυτανειο αλφειος υδατος υδωρ πηλος ολυμπιος ποταμι φιλος. Διδυμα Μιλησιοι μιλητος ίων βωμός, ἐποιήθη δὲ ὑπὸ Ἡηρακλεους Θηβαιος ιερον αιματ αιματος θυμα υπερογκο αυξηση μεγεθος κωνος κεραυνοι ολοκληρωτικη ναος ηρας Πελοπιον Πελοπιο Πελοπας Πελωψ αρχαιοτητα χαλκινο ειδωλιο σταχτη μυθος, καταργηση Ολυμπιακων Αγωνων εγγονος ποιος ποτε καταργησε τους Ολυμπιακους Αγωνες Ολυμπιακοι ηλεια περιηγητης Παυσανιας 2ος αιωνας μΧ κυκλικος ελλειψοειδης προθυση κρηπιδωμα σκαλοπατι κωνικο σχημα, κωνος ζωο θυσια καψιμο μηρων στενη κλιμακα, σκαλοπατια σκαλισμενα στακτη, κορυφη υψους ιερεις ιερεας ιερευς μεταφορα υψηλοτερο σημειο γυναικες, γυναικα ανδρας θυσιες γιορτη 19η 19 ημερα μην Ελαφιων Ελαφιωνας Μαρτιος μαντεις μαντεια μαντικη Εστιας, εστια πρυτανειο, νερο ποταμος Αλφειος πηλος επαλειψη ανακατεμα αγαπημενο ποταμι Δια ξυλο λευκης, λευκη λευκα ελληνικη μυθολογια Ηρακλης Βικατου, αρχαιολογια
