Του Γιώργου Λεκάκη
Τα πανηγύρια έπαιξαν και παίζουν σημαντικό ρόλο στην εδραίωση των κοινωνικών δεσμών, από τις προϊστορικές κοινότητες ήδη. Πριν 11.600 χρόνια (9660 – 9340 π.Χ.) σε μια περιοχή στο δυτικό νυν Ιράν, τα τελετουργικά πανηγύρια αποδεικνύονται από τα σφαγιασμένα κρανία 19 αγριόχοιρων (Sus scrofa, αρσενικά και θηλυκά, διαφόρων ηλικιών), ενός ζώου που δεν κυνηγιόταν συνήθως στην περιοχή εκείνη την εποχή!
Η σύγχρονη εθιμοτυπία ορίζει ότι οι καλεσμένοι σε μια εορταστική συγκέντρωση πρέπει να φέρουν κάτι, για να συνεισφέρουν σε μια γιορτή… Ειδικώς εμείς οι Έλληνες, δεν πάμε ποτέ με άδεια χέρια σε μια γιορτή…
Φαίνεται ότι τα πράγματα δεν ήταν και τόσο… διαφορετικά πριν από χιλιετίες!
Κοινότητες που ζούσαν σε διαφορετικές τοποθεσίες στα βουνά Ζάκρος, πριν από 11.000 χρόνια συγκεντρώθηκαν για μια κοινοτική εορτή, στην τοποθεσία που σήμερα λέγεται Ασιάμπ[1], του δυτικού Ιράν.
Τότε, πολλοί, φαίνεται, έφεραν μαζί τους, τους δικούς τους… αγριόχοιρους!
Οι ανασκαφές στην τοποθεσία απεκάλυψαν κρανία 19 αγριόχοιρων, που «συσκευάστηκαν» και ήταν τακτοποιημένα μαζί, τοποθετημένα και σφραγισμένα μέσα σε έναν λάκκο, σε ένα κυκλικό ημι-υπόγειο κτήριο (μια κοινόχρηστη δομή διαμέτρου περίπου 20 μ.)! Πρόσφατη ισοτοπική ανάλυση[2] του σμάλτου των δοντιών τους διαπίστωσε ότι τα ζώα δεν ζούσαν κάπου εκει τοπικά, αλλά προέρχονταν από διαφορετικές τοποθεσίες, έως και 40 μίλια μακριά!!! Αυτό δείχνει ότι καθώς διάφορες διασκορπισμένες κοινότητες συγκεντρώνονταν στο Ασιάμπ για ένα πανηγύρι, έφερναν κρέας από τις δικές τους περιοχές, ως συνεισφορά στο κοινό τραπέζι… Ένα όχι και τόσο ασήμαντο κατόρθωμα, καθώς θα ήταν δύσκολο να μεταφερθούν οι αγριόχοιροι (700 κιλών) επάνω σε ένα τόσο ορεινό έδαφος, σε ένα ταξείδι που μπορεί να διαρκούσε αρκετές ημέρες…
Μπορεί επίσης να υπήρχε ένα στοιχείο τοπικής υπερηφάνειας στην επίδειξη των θηραμάτων της πόλης τους. «Τα αγριογούρουνα είναι ιδιαίτερα επιθετικά και έτσι η εμφάνισή τους ως κυνηγετικά τρόπαια ή η παρουσίασή τους σε μια γιορτή φέρει μαζί της ένα ορισμένο στοιχείο αξίας. Η μεταφορά αυτών των ζώων από μακρινές τοποθεσίες αναμφίβολα θα βοηθούσε στην μεγαλοπρέπεια του εορτασμού και της σημασίας του κοινωνικού γεγονότος που έγινε στο Asiab», εδήλωσε η ερευνήτρια του, P. Vaiglova (του ANU)…
Τα άγρια ζώα χρησιμοποιούνταν σε δραστηριότητες που σκόπευαν στην δημιουργία ή την διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, η οποία τελικά έθεσε τα θεμέλια για αμοιβαία κοινωνικά δίκτυα, που ήταν κρίσιμα για την επιβίωση των γεωργικών κοινοτήτων.
Ή σαν κατάθεση-δήλωση υποτέλειας κάθε πόλης στην εξουσία ή το μεγάλο πολιτικοθρησκευτικό κέντρο μιας ομοσπονδίας!
Αν και οι αγριόχοιροι εμφανίζονται στην εικονογραφία των ζώων τόσο σε κοντινές όσο και σε πιο μακρινές θέσεις της Πρώιμης Νεολιθικής (π.χ. στο Sarab του Ιράν, το Göbekli Tepe της Τουρκίας), δεν ήταν το πιο συχνά κυνηγημένο ζώο στην περιοχή εκείνη την εποχή, ενώ οι ακριβείς στρατηγικές κυνηγιού αγριόχοιρων, που αναπτύχθηκαν πριν από την τοπική εξημέρωση των χοίρων, παραμένουν άγνωστες. – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΕΞΗΜΕΡΩΣΗ ΑΓΡΙΟΧΟΙΡΩΝ, ΕΔΩ.
ΠΗΓΗ: P. Vaiglova, κ.ά. «Transport of animals underpinned ritual feasting at the onset of the Neolithic in southwestern Asia», Communications Earth & Environment, vol. 6, αρ.: 519 (2025), ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.7.2025. Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας (ANU).
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Asiab / Asiyab / Asyab = μύλος. Κοινότατο τοπωνύμιο στο Ιράν.
[2] Το σύνολο των δεδομένων της έρευνας, περιλαμβάνει 165 τιμές σταθερών ισοτόπων οξυγόνου, 107 αναλογίες ισοτόπων στροντίου και χάρτες συγκέντρωσης βαρίου.
πριν 11.600 χρονια, χρονων αρχαιοι ανθρωποι αρχαια πανηγυρια αγριογουρουνο συνεισφορα γιορτη εορτη 11.500 ανθρωπος πανηγυρι αγριογουρουνο κοινωνικοι δεσμοι προιστορια κοινοτητα 11.000 11.660 9660 – 11.340 9340 10η χιλιετια πΧ δυτικο Ιραν, τελετουργια σφαγη κρανιο αγριοχοιρος Sus scrofa, αρσενικο θηλυκο, ηλικια ζωο κυνηγι παλαιολιθικη νεολιθικη εποχη εθιμοτυπια εθιμο καλεσμενος εορταστικη συγκεντρωση γιορτες εορτες βουνα ορη Ζακρος, Ζαγκρος, κοινοτικη Ασιαμπ αγριοχοιροι ανασκαφη κρανιο συσκευασια τακτοποιηση σφραγιση λακκος, κυκλικο ημιυπογειο κτηριο κοινοχρηστη δομη ισοτοπικη αναλυση σμαλτο δοντι ζωο κρεας κοινο τραπεζι κατορθωμα, μεταφορα ορεινο ταξειδι υπερηφανεια επιδειξη θηραμα πολη κυνηγετικο τροπαιο επαθλο αξια μεγαλοπρεπεια εορτασμος κοινωνικο γεγονος Asiab αγρια ζωα δραστηριοτητα δημιουργια διατηρηση κοινωνικη συνοχη αμοιβαια κοινωνικα δικτυα, επιβιωση γεωργικη γεωργια καταθεση δηλωση υποτελεια εξουσια πολιτικοθρησκευτικο πολιτικο θρησκευτικο κεντρο ομοσπονδια εικονογραφια Πρωιμη σαραμπ Sarab γκιομπεκλι τεπε Gobekli Tepe Τουρκια κυνηγημενο στρατηγικη εξημερωση χοιρος ασιγιαμπ Asiyab / ασυαμπ Asyab μυλος τοπωνυμιο ισοτοπο οξυγονου, οξυγονο στροντιο βαριο
