Του Γιώργου Λεκάκη
Το 1748, ο επιστημονικός
κατασκευαστής οργάνων John Neale διαφήμισε την προπώληση («με συνδρομή»), μιας
νέας «ακριβούς έρευνας των ουρανών». Αυτή θα πρόσφερε όχι μόνο «όλα τα σταθερά
αστέρια που παρατηρήθηκαν μέχρι τώρα σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου», αλλά και
δύο επίπεδες σφαίρες των αστερισμών του Κλαυδίου Πτολεμαίου, και μια ιστορική
περιγραφή των αστερισμών, «από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα»!!!
του δρ. John Bevis (1695–1771), ενός Λονδρέζου ιατρού, ο οποίος είχε αφιερώσει
πολύ χρόνο από την ζωή του στην καταγραφή των νυκτερινών διελεύσεων των
αστεριών από το αστεροσκοπείο του στο Stoke Newington. Τεκμηριώνοντας αμυδρά
φωτεινές οντότητες, μέχρι 8ου μεγέθους, προσέθεσε πολλά σε αυτά που
είχαν ήδη καταγραφεί – από τις παρατηρήσεις του «Atlas Coelestis» του John
Flamsteed (1729) και τις παρατηρήσεις στο νότιο ημισφαίριο του Edmond Halley (συνολικά
3.550 αστέρια).
Ο Μπέβις συνεισέφερε μελέτες
σχετικά με εκλείψεις και κομήτες στις Philosophical Transactions της Royal
Society, κάνοντας βήματα προς την καθιέρωση της διαμόρφωσης και της κλίμακας
του ηλιακού συστήματος και βοηθώντας στην καταγραφή εμφανών ανωμαλιών στις
κινήσεις της Σελήνης και των πλανητών.
Η Ουρανογραφία του 1801 του Johann Bode
αντέγραψε σε μεγάλο βαθμό τις απεικονίσεις του Bevis.
Αλλά, το 1750, ο John Neale
χρεωκόπησε και η Ουρανογραφία του / «Uranographia Britannica» έμεινε
ακυκλοφόρητη… Κατασχέθηκε για δεκαετίες από το Πρωτοδικείο του Λονδίνου. Έτσι
έμεινε στην Ιστορία ως η «εξαφανισμένη ουρανογραφία» / «Vanishing Nova
Uranographia Britannica»… Εάν ο άτλας είχε φτάσει στους συνδρομητές του, τα
ονόματα των οποίων εμφανίζονται σε αφιερώσεις κάτω από κάθε εικόνα, η Uranografia Britannica
θα ήταν ένας από τους μεγαλύτερους χάρτες αστεριών που δημιουργήθηκαν ποτέ! Αν
και ο Μπέβις θαυμαζόταν ευρέως στους βρετανικούς επιστημονικούς κύκλους, και
ήταν αισιόδοξος άνθρωπος, αναφέρεται πως ο ίδιος «δεν ξανα-αναφέρθηκε ποτέ στον
μεγάλο του άτλαντα, χωρίς μια βαθειά πικρία».
Ο δε Bevis πέθανε τραγικά το 1771, αφού έπεσε από το τηλεσκόπιό
του, ενώ μετρούσε το μέσον υψόμετρο του Ηλίου…
ΠΗΓΗ: «A Vanishing Nova:Uranographia Britannica (ca. 1749)», στο PDR. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.4.2022.
