Του Λαζάρου Τσόλκα, συγγραφέα-ερευνητή
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το να ψάχνεις ένα ‘‘χαμένο
νησί’’ στα μήκη και τα πλάτη των θαλασσών και στο διάβα των αιώνων ακροβατώντας
μεταξύ μύθου και ιστορίας, αν δεν είναι ουτοπία, είναι τουλάχιστον μια μεγάλη
πρόκληση.
Η αναζήτηση για το Δουλίχι, δεν βρέθηκε τυχαία
στο δρόμο μου. Ήδη από το 2007 είχα αρχίσει να ερευνώ τη ζωή και τη δράση του
βασιλιά της Ιθάκης, Οδυσσέα. Βρήκα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που θα βγουν σε
ξεχωριστό βιβλίο αλλά ένας άλυτος γρίφος, βρέθηκε στο δρόμο της έρευνάς μου: «Ποιο ήταν το Δουλίχι με τον αρχηγό του τον
Μέγη που συμμετείχε στην εκστρατεία κατά της Τροίας με 40 καράβια;».
Στη συνέχεια, έπρεπε να βρω κι άλλα στοιχεία
για να τα συνδέσω με το κείμενο της Οδύσσειας και ξεκίνησα μια έρευνα από την
αρχή για την Αργοναυτική εκστρατεία. Και εκεί εμφανίστηκε ο βασιλιάς Αυγείας ως
Αργοναύτης τώρα και πατέρας του Φυλέα.
Τέλος, προέκυψε μια μικρότερη
έρευνα για το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου, όπου και εκεί στους συμμετέχοντες
κυνηγούς, ήταν και πάλι ο Φυλέας από τις Εχινάδες και το Δουλίχι. Έτσι μου
γεννήθηκε μα μεγάλη απορία και ένα ερώτημα μαζί:
«Μα
ποιο είναι τέλος πάντων αυτό το Δουλίχι, που μιλάνε δεκάδες Αρχαίοι και νέοι
συγγραφείς αλλά σήμερα δεν υπάρχει πουθενά; Μα πως είναι δυνατόν να υπάρχουν τα
πρόσωπα που ζούσαν σε αυτό αλλά το ίδιο να μην υπάρχει στον χάρτη;»
Με αυτές τις απορίες ξεκίνησα το 2016 τη δική
μου έρευνα για το Δουλίχι αργά και υπομονετικά, διαβάζοντας και τσεκάροντας
πρόσωπα και καταστάσεις.
Σιγά-σιγά άρχισε να
διαμορφώνεται το παζλ της λύσης και σήμερα είμαι πολύ χαρούμενος που σας
αποκαλύπτω πως το Δουλίχι υπάρχει και είναι στη θέση του εκεί για χιλιάδες
χρόνια. Η έρευνα ολοκληρώθηκε 15 Μαρτίου 2020 εν μέσω καραντίνας.
Ο αναγνώστης ίσως παρατηρήσει
πως το κείμενο αναφέρεται σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο. Εδώ θέλω να ευχαριστήσω
την οικογένειά μου που με ανέχθηκε επί μακρόν σκυμμένος στον υπολογιστή να
ψάχνω πληροφορίες και μερικές φορές να ψάχνουμε μαζί.
ΠΟΙΕΣ ΗΤΑΝ ΟΙ ΟΙΝΙΑΔΕΣ
Επειδή η έρευνά
μας εστιάζεται κυρίως στην εποχή του Τρωικού πολέμου θα δώσουμε έμφαση σε αυτήν
την περίοδο για να συνδέσουμε τις ιστορίες με το Δουλίχι.
Στον Όμηρο
αναφέρονται ως Έχιναι. Άλλες ονομασίας ήταν Οξειές ενώ ο Στράβων τις αναφέρει
ως Θοές. Νεότερες ονομασίες είναι Δρακονέρες και Ουνιάδες (από τις Οινιάδες), ενώ η σημερινή τους ονομασία είναι Εχινάδες.
Σε όλες τις περιπτώσεις βλέπουμε πως η
ονομασία απαντάται σε πληθυντικό πρόσωπο. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως η
ονομασία Οινιάδες, αναφέρεται στο σύμπλεγμα των νήσων και όχι σε κάποιο
συγκεκριμένο μέρος ή μεμονωμένο νησάκι.
Αν ήταν πόλη ή κάποιο συγκεκριμένο
μέρος, θα λεγόταν Οινιάδα (από το βασιλιά
Οινέα) και βεβαίως αυτό θα ήταν το πρώτο όνομα της σημερινής Κατοχής.
Επειδή ο λόφος Τρίκαρδος
βρίσκεται στο κέντρο του συμπλέγματος και πάνω του υπάρχουν το κάστρο, το
αρχαίο θέατρο και το Νεώριο οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως στα γύρω νησιά θα
πρέπει να ήταν διασκορπισμένοι οι κάτοικοί του.
Όταν ο Οινέας
χρησιμοποίησε νερό να αραιώσει το κρασί του από τον παρακείμενο ποταμό Αχελώο,
το μυαλό μας πάει σε μια πόλη δίπλα στον ποταμό και αυτή θα πρέπει να
αναζητηθεί στη θέση που είναι η σημερινή Κατοχή. Συνεπώς με τη λέξη Οινιάδες θα πρέπει να
έχουμε στο νου κατά πρώτο, όλο το σύμπλεγμα των νησιών του παλαιού Δέλτα
ποταμού και κατά δεύτερο, την πόλη που ζούσε ο Οινέας και συμπερασματικά
μπορούμε να πούμε πως ήταν στη θέση της σημερινής Κατοχής. Υπάρχουν
πολλές περιπτώσεις που το όνομα της Πρωτεύουσας ταυτίζεται με αυτό της περιοχής
ή του κράτους.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΔΟΥΛΙΧΙΟΝ, ΕΔΩ.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΟΥΛΙΧΙΟΥ
Το Δουλίχι εμφανίζεται για πρώτη
φορά στα Ομηρικά Έπη, δηλαδή στον Τρωϊκό πόλεμο, συνεπώς την ονομασία του θα
πρέπει να την χρεώσουμε το έτος 1227 π.Χ όταν μαζί με τους Αχαιούς και τους
άλλους Έλληνες που εκστράτευσαν εναντίον της Τροίας.
Ο μεγάλος
Έλληνας γεωγράφος, φιλόσοφος και ιστορικός Στράβων
που έζησε στην Αμάσεια της Μικράς Ασίας (63 π.Χ. -24 μ.Χ.) αναφέρεται στο
Δοχίλιο, γιατί από τότε υπήρχε το Ομηρικό ζήτημα και οι προσπάθειες για την
ανεύρεσή του.
Ας δούμε το αρχαίο κείμενο (C456.14): (Μέρος α’)
«…καὶ ταύτης
δὲ καὶ τῆς Κεφαλληνίας πρὸς ἕω τὰς Ἐχινάδας ἱδρῦσθαι νήσους συμβέβηκεν, ὧν τό
τε Δουλίχιόν ἐστι (καλοῦσι δὲ νῦν Δολίχαν ) καὶ αἱ Ὀξεῖαι καλούμεναι, ἃς
Θοὰς ὁ ποιητὴς εἶπε: καὶ ἡ μὲν Δολίχα κεῖται κατὰ Οἰνιάδας καὶ τὴν ἐκβολὴν τοῦ
Ἀχελώου, διέχουσα Ἀράξου τῆς τῶν Ἠλείων ἄκρας ἑκατόν» (C458.19)
Μετάφραση α’ μέρους:
Ανατολικά της Ζακύνθου και της Κεφαλληνίας τυχαίνει να
βρίσκονται οι Εχινάδες. Είναι το Δουλίχιο,
που το λένε και Δολίχα, και οι
Οξειές, αυτές που ο ποιητής αποκαλεί Θοές.
Η Δολίχα βρίσκεται
προς τις Οινιάδες και την εκβολή του
Αχελώου κι απέχει από τον Άραξο, το ακρωτήριο των Ηλείων, εκατό στάδια.
(C458.19)
Αρχαίο κείμενο β’ μέρος
«Οὐκ ὤκνησαν
δέ τινες τὴν Κεφαλληνίαν τὴν αὐτὴν τῶ Δουλιχίω φάναι͵ οἱ δὲ τῆ Τάφω͵ καὶ
Ταφίους τοὺς Κεφαλληνίους͵ τοὺς δ᾽ αὐτοὺς καὶ Τηλεβόας· οὐδ’ Ἑλλάνικος ὁμηρικὸς Δουλίχιον τὴν
Κεφαλληνίαν λέγων. τὸ μὲν γὰρ ὑπὸ Μέγητι εἴρηται καὶ αἱ λοιπαὶ Ἐχινάδες, οἵ τε
ἐνοικοῦντες Ἐπειοὶ ἐξ Ἤλιδος ἀφιγμένοι.
Μετάφραση β΄ μέρους:
Μερικοί δε δίστασαν να ταυτίσουν την Κεφαλληνία με το
Δουλίχιο, κι άλλοι με την Τάφο. Θεώρησαν Ταφίους τους Κεφαλλήνες καθώς και
Τηλεβόες. Ούτε ο Ελλάνικος ακολουθεί τον Όμηρο υποστηρίζοντας ότι η Κεφαλληνία
είναι το Δουλίχιο. Αυτό αναφέρεται ότι το κατείχε ο Μέγης(**), καθώς και τις
υπόλοιπες Εχινάδες, ενώ οι κάτοικοι ήταν Επειοί(***) που
ήρθαν από την Ήλιδα (Ηλεία).
