Του Γιώργου Λεκάκη
Ένας πολεμικός μανδύας (στην ντοπιολαλιά λέγεται pauku) των Μαορί, του 18ου αιώνος, που είχε δωρηθεί στο Μουσείο Ανατολής του Πανεπιστημίου του Ντάρχαμ Αγγλίας, το 1971 και φυλασσόταν στις αποθήκες του εκεί για δεκαετίες, επαναπατρίσθηκε στο Μουσείο του Ώκλαντ της Νέας Ζηλανδίας!
Η ακριβής προέλευση και ο κατασκευαστής του pauku του Auckland παραμένουν άγνωστοι, αλλά έχουν εντοπιστεί στον 18ο αιώνα. Τα αρχεία δείχνουν ότι ο μανδύας δανείστηκε στο Μουσείο του Πανεπιστημίου του Durham στα μέσα της δεκαετίας του 1960 πριν δωρηθεί επίσημα το 1971.
Το pauku εντοπίσθηκε στην συλλογή του Μουσείου από μέλη του Te Kanawa whānau και εμπειρογνώμονες των Μαορί, οι οποίοι συνεργάσθηκαν με το προσωπικό του μουσείου για να διασφαλίσουν την ασφάλειά του. Αυτοί πυροδότησαν μια διαδικασία επιστροφής του μανδύα στην Νέα Ζηλανδία.
Μόνον πέντε τέτοιοι μανδύες είναι γνωστό ότι υπάρχουν. Υφασμένος με σφιχτές σειρές με πλέξιμο whatu patahi (υφαδιού ενός ζεύγους), το παχύ ύφασμα θα είχε σκληρυνθεί με νερό, λάσπη και άλλες ουσίες. Μουλιαζόταν το ένδυμα δηλ. σε νερό, λάσπη ή άλλα υλικά για να σκληρύνει. Και να γίνει κάτι σαν πανοπλία! Στην συνέχεια, ίσως είχε φορεθεί ή κρατηθεί το χέρι, κατά την διάρκεια της μάχης για να βοηθήσει στην απορρόφηση των κτυπημάτων, εξήγησε η έμπειρη υφάντρα των Μαορί, Kahutoi Te Kanawa, κόρη της διάσημης tohunga raranga Diggeress Te Kanawa, λέει ότι «το pauku δημιουργήθηκε ειδικά για μάχες σώμα με σώμα. Το όνομα του pauku ή pukupu, σημαίνει ότι προστατεύει το puku, άρα τον toa. Είναι ένας μανδύας πολέμου, που τον κουβαλούσαν οι toa. Η εκ νέου ανακάλυψη του μανδύα έχει εμβαθύνει την κατανόησή της για την γνώση των προγόνων. Το 2017, ο αδερφός μου, Rangi, το βρήκε όταν πήγε στο Durham της Αγγλίας για να επισκεφτεί το μουσείο, και μετά το έκανα κι εγώ. Ήταν ένα όραμα, μια σκέψη, είδα αυτό το pauku, ήταν μια επέκταση της γνώσης των προγόνων μας», λέει.
Τα μέλη του προσωπικού στο Μουσείο του Ώκλαντ έχουν δώσει προτεραιότητα στην διατήρηση και την παρουσίαση του σπάνιου pauku.
Ο μανδύας αυτός «είναι μια απαράμιλλη και εξαιρετική δημιουργία πολιτισμού». Η επιμελήτρια του Μουσείου Durham Oriental, κ. R. Barkley, είπε ότι η εμπειρία αυτή, άλλαξε την κατανόησή της για την κληρονομιά των Μαορί και τις ευθύνες των διεθνών μουσείων.
ΠΗΓΗ: «Ancient Māori war cloak returns to Auckland Museum – One of only 5 known Māori war cloaks comes home to Auckland Museum after decades in storage», Te Ao Māori News, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.12.2025.
Durham University’s Oriental Museum πολεμικος μανδυας Μαορι 18ος αιωνας, επαναπατρισμος Αγγλια Νεα Ζηλανδια, δωρο στρατιωτικος ντοπιολαλια παουκου pauku δωρεα Μουσειο Ανατολης Πανεπιστημιο Νταρχαμ Αγγλιας 1971 αποθηκη ωκλαντ Νεας Ζηλανδιας προελευση κατασκευαστης Auckland αγνωστη δανειο 1960 συλλογη Te Kanawa whanau επιστροφη μανδυες υφασμα σφιχτη σειρα πλεξιμο whatu patahi υφαδι ζευγος παχυ υφασματινος σκληρυνση νερο λασπη μουλιασμα σκληρος πανοπλια χερι, μαχη απορροφηση κτυπημα υφαντρα μαχες σωμα με σωμα ονομα πουκουπου pukupu, προστασια πουκου puku, τοα toa πολεμος γνωση προγονοι 2017, προγονος σπανιος απαραμιλλη εξαιρετικη δημιουργια πολιτισμος κληρονομια ευθυνη διεθνη μουσεια
