36. Ἀρτέμιδος
θυμίαμα μάνναν
Κλῦθί μου, ὦ βασίλεια, Διὸς πολυώνυμε κούρη,
Τιτανίς, βρομία, μεγαλώνυμε, τοξότι, σεμνή,
πασιφαής, δαιδοῦχε θεά, Δίκτυννα, λοχεία,
ὠδίνων ἐπαρωγὲ καὶ ὠδίνων ἀμύητε,
λυσίζωνε, φίλοιστρε, κυνηγέτι, λυσιμέριμνε,
εὔδρομε, ἰοχέαιρα, φιλαγρότι, νυκτερόφοιτε,
κληισία, εὐάντητε, λυτηρία, ἀρσενόμορφε,
Ὀρθία, ὠκυλόχεια, βροτῶν κουροτρόφε δαῖμον,
ἀμβροτέρα, χθονία, θηροκτόνε, ὀλβιόμοιρε,
ἣ κατέχεις ὀρέων δρυμούς, ἐλαφηβόλε, σεμνή,
πότνια, παμβασίλεια, καλὸν θάλος, αἰὲν ἐοῦσα,
δρυμονία, σκυλακῖτι, Κυδωνιάς, αἰολόμορφε∙
ἐλθέ, θεὰ σώτειρα, φίλη, μύστηισιν ἅπασιν
εὐάντητος, ἄγουσα καλοὺς καρποὺς ἀπὸ γαίης
εἰρήνην τ’ ἐρατὴν καλλιπλόκαμόν θ’ ὑγίειαν∙
πέμποις δ’ εἰς ὀρέων κεφαλὰς νούσους τε καὶ ἄλγη.
Η ΑΡΤΕΜΙΣ ΣΩΖΕΙ ΤΗΝ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ: ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΜΑΡΜΑΡΙΝΩΝ ΓΛΥΠΤΩΝ (ύψους 1,7 μ.) έργο αρχαίας ελληνικής τέχνης του 250 – 160 π.Χ. Το άγαλμα της θεάς ήταν αρχικώς εξ ολοκλήρου καλυμμένο με φύλλα χρυσού. Το φόρεμα της Ιφιγένειας ήταν βαμμένο σε έντονα χρώματα. Το άγαλμα προέρχεται από την Μικρά Ασία. Αλλά βρέθηκε στον λεγόμενο Κήπο του Σαλλούστιου, στην αρχαία Ρώμη, όπου οι αυτοκράτορες “συγκέντρωναν” έργα τέχνης από διάφορα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μέσω λεηλασίας / αρχαιοκαπηλίας. Σήμερα εκτίθεται στην Γλυπτοθήκη NY CARLSBERG της ΚΟΠΕΓΧΑΓΗΣ Δανίας.
Απόδοσις Μαρίας Αν. Βέργου:
Άκου με, ω βασίλεια, του Διός πολυώνυμε[1] κόρη,
Τιτανίς, θυελλώδη[2], μεγαλώνυμε[3], τοξότρια, σεμνή,
που φαίνεσαι στους πάντες, δαδούχε θεά, Δίκτυννα[4], λοχεία[5],
βοηθέ στις ωδίνες και αμύητη στις ωδίνες,
που λύνεις τη ζώνη, φίλοιστρε[6], κυνηγέ, λυσιμέριμνη[7],
καλόδρομη, εκτοξεύουσα βέλη[8], φιλαγρότι[9], νυκτεροδιάβατη,
παινεμένη[10], ευμενή[11], σωτήρια, αρσενόμορφη,
ορθία, ωκυλόχειε[12], δαίμονα που τρέφεις τους βροτούς[13],
πιο αθάνατη[14], χθονία, θηροκτόνε, ολβιόμοιρε[15],
που κατέχεις τα δάση των ορέων, ελαφοκηνυγέ, σεμνή,
πότνια[16], παμβασίλεια, καλόν βλάστημα[17], αιέν[18] υπάρχουσα,
που ζεις στα δάση[19], σκυλακίτι[20], Κυδωνιάς[21], ποικιλόμορφε[22].
Έλα, θεά σώτειρα, φίλη, σε όλους τους μύστες,
Ευμενή[23], που φέρεις καλούς καρπούς από τη γη
και την ερατή[24] ειρήνη και την καλλιπλόκαμη[25] υγιεία.
Πέμψε στις κορφές των ορέων τις νόσους και τα άλγη[26].
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.11.2025.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- LIDDELL – R. SCOTT.
- ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
- ΛΕΚΑΚΗΣ Γ. «Τα 300 επίθετα της Αρτέμιδος και τί μας μαρτυρούν για την Θεά!».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Πολυώνυμος: επί θεοτήτων, ο υπό πολλά ονόματα λατρευόμενος.
[2] Βρόμιος: θορυβώδης, άγριος, θυελλώδης.
[3] Μαγαλώνυμος: αυτός που έχει μέγα όνομα, μεγαλόδοξος.
[4] Δίκτυννα, πόλη της Κρήτης: επίθετο της Αρτέμιδος ως θεάς της θήρας (κυνηγιού).
[5] Λοχεία: τοκετός, γέννα, επίθετο της Αρτέμιδος (και λοχία).
[6] Οἶστρος: πάσα σφοδρή επιθυμία, μανιώδης πόθος, έκφρων πάθος – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης Φίλοιστρες θέαινες στα «Ορφικά», ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 6.1.2010.
[7] Λυσιμέριμνος: αυτός που λύει (δίνει λύση) στις μέριμνες (στις έννοιες).
[8] Ἰοχέαιρα: η χέουσα, εκτοξεύουσα δηλητηριώδη βέλη.
[9] Φιλαγρότις, φιλαγρέτις: η αγαπώσα την θήρα, το κυνήγι.
[10] Κληισία > κλῄζομαι, κεκλήισμαι, κέκλῃσμαι: εγκωμιάζω, επαινώ.
[11] Εὐάντητος-ον: ευαπάντητος, ευμενής.
[12] Ὠκυλόχεια: η ταχύνουσα ή διευκολύνουσα τον τοκετό.
[13] Βροτός: θνητός άνθρωπος.
[14] ἄμβροτος: αθάνατος-η-ον, ἀμβροτέρα: πιο αθάνατη.
[15] Ὀλβιόμοιρος, ὀλβιοδαίμων: ευδαίμων, μακάριος / Ὄλβιος: ευτυχής, μακάριος.
[16] Πότνια: τίμια, σεβάσμια, σεβαστή.
[17] Θάλος, θάλλος: τρυφερό κλαδί, βλαστός.
[18] αἰὲν: πάντοτε.
[19] Δρυμόνιος: που ενδιατρίβει εις τα δρυμούς.
[20] Σκυλακίτις: προστάτις των σκυλιών.
[21] Κυδωνία, πόλη της Κρήτης: τα σημερινά Χανιά – Κυδωνίες: ελληνική πόλη στα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας, έναντι της Μυτιλήνης Λέσβου (σημερινό Αϊβαλί).
[22] Αἰολόμορφος: ποικιλόμορφος.
[23] Εὐάντητος: ευαπάντητος, ευμενής.
[24] Ἐρατός-ή-όν: επέραστος, αγαπητός.
[25] Καλλιπλόκαμος-η-ον: που έχει ωραίους πλοκάμους: μαλλιά, πλεξίδες μαλλιών, μπούκλες (βόστρυχοι).
[26] Ο στίχος αυτός έμεινε παροιμιώδης στα χείλη του ελληνικού λαού, μέχρι σήμερα! Στο ξεμάτιασμα, η ξεματιάστρα λέει με προστακτική για το “κακό μάτι” να πάει: “στα όρη, στ’ άγρια βουνά”!!!
Ορφικος υμνος Αρτεμιδος Ορφικος υμνος Αρτεμης Ορφικοι υμνοι θεα Αρτεμις Ορφεας Αρτεμη Giardino di Sallustio, ορφευς θυμιαμα μαννα μανα κλυθι βασιλεια, Διας ζευς πολυωνυμη κουρη, κορη Τιτανις, τιτανες τιτανιδα βρομια, μεγαλωνυμη, τοξοτρια, σεμνη πασιφαης, δαδουχος Δικτυννα, λοχεια, ωδινη επαρωγος ωδινες αμυητη λυσιζωνη φιλοιστρη κυνηγετις, λυσιμεριμνη ευδρομη ιοχεαιρα, φιλαγρατις, νυκτεροφοιτη, κληισια, ευαντητη, λυτηρια, αρσενομορφη ορθια, ωκυλοχεια, βροτοι κουροτροφος δαιμον, δαιμων δαιμονας αμβροτερη χθονια, θηροκτονος ολβιομοιρη, ορος δρυμος, ελαφηβολος ποτνια, παμβασιλεια, καλον θαλος, αιεν εουσα, δρυμονια, σκυλακιτις, Κυδωνιας, αιολομορφη ελθε, σωτειρα, φιλη, μηστης ευαντητος, αγουσα καλος καρπος γαια ειρηνη ερατη καλλιπλοκαμος υγιεια ορος κεφαλη νουσος αλγος αππδοσις αποδοση Βεργου βασιλισσα, πολυωνυμος Τιτανας, θυελλωδης μεγαλωνυμος τοξο δαδα βοηθος λυση ζωνη, φιλοιστρος κυνηγος, λυσιμεριμνος καλοδρομη, εκτοξευση βελος φιλαγροτισσα νυκτεροδιαβατη, αγροτης αγροτια αγρος διαβαστης νυχτα νυκτα νυξ παινεμενη ευμενης σωτηρια, αρσενομορφος, ωκυλοχεια βροτος αθανατη χθονια, θηροκτονος ολβια ολβιοομοιρος δασος βουνο ελαφοκηνυγος παμβασιλισσα, καλο βλαστημα υπαρχουσα, δσση σκυλος σκυλι σκυλαακιτιδα Κυδων ποικιλη μορφη φιλη, μυστη ευμενεια καλοι καρποι γη ερατη καλλος πλοκαμος υγιεια πομπη κορφη νοσος επιθετα επιθετο ΜΑΡΜΑΡΙΝΟ ΓΛΥΠΤΟ 3ος 250 2ος αιωνας 160 πΧ καρλσμπεργκ CARLSBERG δανια μαρμαρο αναπαρασταση, αγαλμα καλυμμενο φυλλο χρυσου χρυσος φορεμα ενδυμα βαμμενο εντονο χρωμα μικρα ασια Ανατολια παρκο, κηπος του Σαλλουστιου, Σαλλουστιος αρχαια Ρωμη, ρωμαιοι αυτοκρατορες εργα τεχνης ρωμαικη Αυτοκρατορια λεηλασια αρχαιοκαπηλια θεοτητα ονομα λατρεια βρομιος θορυβος, αγριος, θυελλα μαγαλωνυμος μεγα μεγαλοδοξος πολη Κρητης θηρα κυνηγι πολις κρητη τοκετος, γεννα, γεννηση λοχια λεχωνα οιστρος σφοδρη επιθυμια, μανια ποθος, εκφρων παθος θεαινα Ορφικα λυω λυση μεριμνα εννοια χεουσα, αγροτις, φιλαγρετις Κληισια κληζομαι, κεκληισμαι, κεκλησμαι εγκωμιαζω, επαινω εγλωμιο επαινος ευαντητος ευαπαντητος, ευμενης ωκυλοχια ταχυνουσα διευκολυνουσα θνητος ανθρωπος αμβροτος αθανατος αμβροτερα αθανατη ολβιοδαιμων ευδαιμων, μακαριος ολβιος ευτυχης, μακαριος τιμια, σεβασμια, σεβαστη θαλος, θαλλος τρυφερο κλαδι βλαστος παντοτε παντα δρυμονιος διατριβη προστατης προστατις σκυλια Κυδων Χανια Κυδωνιες ελληνικη παραλια Μυτιληνη λεσβος Αιβαλι αιολος ευαντητος ευμενεια ερατος επεραστος, αγαπητος πλοκαμι πλοκαμια πλοκαμοι μαλλια πλεξιδα πλεξουδα μαλλι μπουκλα βοστρυχοι βοστρυχος ιο ιον δηλητηριο ελαφι ελαφος στιχος παροιμιωδης φραση παροιμια, επιβιωση ελληνικος λαος ξεματιασμα, ξεματιαστρα βσακανια ματιασμα γητεια προστακτικη κακο ματι στα ορη, στ’ αγρια βουνα
