Του Γιώργου Λεκάκη
Όλοι γνωρίζουμε την όμορφη πόλη και πρωτεύουσα της Πορτογαλίας, την Λισσαβώνα, η οποία είναι κτισμένη στις βόρειες όχθες του ποταμού Τάγου. Πρόκειται για την πλέον εμπορική και βιομηχανική συνάμα πόλη της όμορφης ευρωπαϊκής χώρας στον Ατλαντικό Ωκεανό.
- ΛΙΣΣΑΒΩΝ και ΙΘΑΚΗ είναι στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος! – ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ.
Αυτό όμως που ίσως να μην γνωρίζετε, είναι πως η πόλη αυτή της Ιβηρικής χερσονήσου, επήρε το όνομά της από τον πολυμήχανο βασιλέα της Ιθάκης, Οδυσσέα. Κατά το ταξείδι της επιστροφής του από την Τροία, ως γνωστόν, αυτός ο σπουδαίος αρχαίος Έλλην ήρωας εταξείδευσε τόσο πολύ, που… ανάγκασε τον μέγα ποιητή Όμηρο (που ήταν εγγονός του) να του αφιερώσει ένα ολόκληρο έπος, την «Οδύσσεια»! Και σε αυτό το δεκάχρονο ταξείδι της επιστροφής του – το οποίο ήταν ένα ταξείδι με συγκεκριμένο πλάνο και χρονοδιάγραμμα για να ανοίξει νέους εμπορικούς δρόμους για τους Έλληνες και όχι φυσικά μια απλή περιπέτεια πλάνης στα πελάγη – επέρασε από πολλές πόλεις και χώρες, εντός και εκτός Μεσογείου.
Μια από τις εκτός των Στηλών του Ηρακλέους (νυν… Γιβραλτάρ) στάσεις του, στον Ατλαντικό Ωκεανό, ήταν και στις όχθες του Τάγου, του μεγαλυτέρου ποταμού της Ιβηρικής (1.066 χλμ.). Εκεί ίδρυσε πόλη η οποία και πήρε τιμητικά από τον ιδρυτή της το όνομά της: Οδυσσόπολις > Ολίσσιπον > Olissipo.
Γι’ αυτό και οι αρχαίοι Λατίνοι συγγραφείς την αναφέρουν ως Ulissipo (και Ulyssipona), από το παραφρασμένο στα λατινικά όνομα του Έλληνος βασιλέως, που είναι Ulysses. Και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η Λισσαβών γράφεται με δυο «σ» – για να μην ξεχνάμε πως την έκτισε και την ίδρυσε ο Οδυσσεύς. Οι ίδιοι οι Πορτογάλοι, τέλος, την λεν Lisboa (Λισμπόν), οι Γάλλοι Lisbonne, οι Άγγλοι Lisbon, οι Ιταλοί Lisbona, κλπ.
Μια άλλη ετυμολογία που δίνεται για την πόλη αυτή, είναι πως επήρε το όνομά της επειδή μόλις είδαν την ειδυλλιακή περιοχή οι Έλληνες την παρομοίασαν με τα Ηλύσια Πεδία. Όπως, λοιπόν, και να έχει, η πρωτεύουσα της χώρας που σήμερα καλείται Πορτογαλία, Λισσαβώνα, επήρε το όνομά της από τα αρχαία ελληνικά.
Στράβωνος (Γεωγραφία, Γ,2,13): «…στην Ιβηρία μπορεί επίσης να δει κανείς μια πόλη που ονομάζεται Οδύσσεια»: « οὐ γὰρ μόνον οἱ κατὰ τὴν Ἰταλίαν καὶ Σικελίαν τόποι καὶ ἄλλοι τινὲς τῶν τοιούτων σημεῖα ὑπογράφουσιν͵ ἀλλὰ καὶ ἐν τῆι Ἰβηρίαι Ὀδύσσεια πόλις δείκνυται καὶ Ἀθηνᾶς ἱερὸν καὶ ἄλλα μυρία ἴχνη τῆς τε ἐκείνου πλάνης καὶ ἄλλων τῶν ἐκ τοῦ Τρωικοῦ πολέμου περιγενομένων ἐπ᾽ ἴσης κακώσαντος τούς τε πολεμηθέντας καὶ τοὺς ἑλόντας τὴν Τροίαν».
Εάν ενδιαφέρεσθε να μάθετε εάν το Ολίσσιπον ήταν η μοναδική αρχαία ελληνική αποικία στην νυν χώρα της Πορτογαλίας (αρχαία Λυσιτανία), σας λέμε πως όχι, αφού το νυν Μίνχο ήταν η αρχαία ελληνική πόλις Αιμίνιον, κ.ά.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης για τις ΑΡΧΑΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ στην ΙΒΗΡΙΚΗ, ΕΔΩ.
ΠΗΓΗ: ομώνυμο άρθρο του Γ. Λεκάκη στην στήλη του «Ελληνικο Λεξικο», στην εφημ. «Έθνος της Κυριακής», 21.9.20023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.9.20023. Αναδημοσιεύθηκε στην εφημ. της Ιθάκης “Το Λαζαρέτο”, 7ο φ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Freire de Oliveira “Elementos para a historia de Lisboa”, 1885,
- A. Haupt «Lissabon und Cintra», 1913,
- Le port de Lisbonne», 1926,
- Guia de Portugal « Lisboa e arredores», 1926, κ.ά.
ετυμολογια Λισσαβωνας Λισσαβωνος Λισσαβων / Ulissipo πολη ιδρυση Οδυσσεας / Ulysses Ατλαντικος ωκεανος Λεκακης Λισαβωνας Λισαβωνος Λισαβων πορτογαλιας πορτογαλια Λισσαβωνα Λισαβωνα Λισσαβονα Λισαβονα πολις ιδρυτης Οδυσσευς / Ulysses πρωτευουσα οχθη ποταμος Ταγος εμπορικη βιομηχανικη ευρωπη Ιβηρικη χερσονησος ονομα πολυμηχανος βασιλευς βασιλιας Ιθακης, ιθακη Οδυσσειακη ταξειδι ταξιδι επιστροφη Τροια, αρχαιος ελλην ελληνας ηρωας ηρως ποιητης ομηρος εγγονος επος, Οδυσσεια δεκαχρονο 10χρονο πλανο χρονοδιαγραμμα εμπορικος δρομος εμποριο αρχαιοι ελληνες περιπετεια πλανη Μεσογειος θαλασσα Στηλες Ηρακλεους ηρακλη ηρακλης Γιβραλταρ σταση οχθες μεγαλυτερος Ιβηρια Οδυσσοπολις Οδυσσοπολη Οδυσσουπολις Οδυσσουπολη Ολισσιπον Ολισσιπο Ολισιπον Ολισιπο Olissipo Λατινος συγγραφεας Ulissipo ουλισιπο ουλισιπονα ουλισσιπο ουλισσιπονα Ulyssipona παραφραση λατινικα ουλυσες ουλυσσες Ulysses Πορτογαλοι, ορθογραφια δυο σ σιγμα Lisboa λισμποα Λισμπον, Γαλλοι Lisbonne, αγγλοι Lisbon, Ιταλοι Lisbona, λισμπονα ειδυλλιακη περιοχη Ηλυσια Πεδια Λισαβον ελληνικα ελληνικη αποικια Λυσιτανια, Λουσιτανια Λυζιτανια, Λουζιτανια Μινχο Αιμινιον, Αιμινιο ολιβειρα Oliveira χαουπτ Haupt Στραβων στραβωνας Γεωγραφια, ιταλια Σικελια σημειο ναος αθηνας ιερον ιερο θεα αθηνα Τρωικος πολεμος
