Πριν 7.400 χρόνια οι πρώτοι αγρότες της κεντρικής Ευρώπης καλλιεργούσαν και δίκοκκο και μονόκοκκο σιτάρι – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Η έλευση της γεωργίας έγινε στην Ελλάδα και η περιοχή αυτή ονομάσθηκε ΕΛΕΥΣΙΣ. Την καλλιέργεια των δημητριακών εδίδαξε εκεί η θεά Δήμητρα, γι’ αυτό και φέρουν το όνομά της! > λατ. demetraiaca, κλπ.

• ΑΚΟΥΣΤΕ την ραδιοφωνικη εκπομπη των Γ. Λεκάκη – Α. Μαζαράκη Γ. Τσαγκρινού “Η γεωργία ξεκίνησε στην Ελλάδα” με καλεσμένη την γεωπόνο κ. Μ. Αλεξανδρή (“901 Παραπολιτικά στα FM”, 3.2.2015) – ΕΔΩ. Και
• την σχετική εκπομπή του Γ. Λεκάκη Αποπληθυσμοποίηση δια μέσου της γεωργίας, ΕΔΩ.

Για όλον τον κόσμο και την Ευρώπη αποτελεί μια θεμελιώδη αλλαγή στην προϊστορική καθημερινή ζωή. Τα πρώτα στοιχεία για την παραγωγή γεωργικών τροφίμων στην ηπειρωτική Ευρώπη χρονολογούνται στα τέλη του 7^η χιλιετία (Ελλάδα – Βαλκάνια – Νοτιοανατολική Ευρώπη) και την 6^η χιλιετία π.Χ. (Κεντρική και Δυτική Ευρώπη).

Μια νέα επιστημονική μελέτη για τα σιτηρά, που καλλιεργούσαν οι νεολιθικοί αγρότες, που ζούσαν στην έκταση της Ρηνανίας, που κατέχει νυν η Γερμανία, υποδηλώνει ότι διαφοροποίησαν τις καλλιέργειές τους πιο γρήγορα από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Η Ρηνανία επιλέχθηκε λόγω του πλούσιου αρχείου της σε αρχαιοβοτανικό υλικό.

Μεταξύ 5400 και 4900 π.Χ., οι πρώτοι αγρότες της κεντρικής Ευρώπης καλλιεργούσαν δίκοκκο και μονόκοκκο σιτάρι. Οι εξωτερικοί φλοιοί αυτών των σιτηρών πρέπει να αφαιρεθούν πριν μπορέσουν να υποβληθούν σε επεξεργασία. Τα «γυμνά» σιτηρά, τα οποία δεν έχουν εξωτερικό κέλυφος, εισήχθησαν μεταξύ περίπου 4900 και 4500 π.Χ.

Η ανάλυση απανθρακωμένων σιτηρών από 72 τοποθεσίες στην εν λόγω έκταση, που χρονολογούνται μεταξύ των τελών της 6^ης και των αρχών της 4^ης χιλιετίας π.Χ., δείχνει ότι τα «γυμνά» σιτηρά υιοθετήθηκαν γρήγορα.

«Η ενσωμάτωση νέων τύπων σιτηρών έκανε την γεωργία πιο ανθεκτική και ευέλικτη», εδήλωσε η επί κεφαλής της επιστημονικής ομάδος S. Scharl (του Πανεπιστημίου της Κολωνίας). «Επέτρεψε όχι μόνον την καλλιέργεια χειμερινών καλλιεργειών, αλλά και των καλοκαιρινών καλλιεργειών και την πιθανή χρήση μεγαλύτερης ποικιλίας εδαφών, καθώς και μια πιθανή μείωση της γεωργικής εργασίας», εξήγησε.

Η μελέτη υποδηλώνει περαιτέρω ότι μετά το 4350 π.Χ. περίπου, η ποικιλομορφία των νεολιθικών καλλιεργειών μειώθηκε, ίσως επειδή η κτηνοτροφία βρισκόταν σε άνοδο.

ΠΗΓΗ: T. Zerl, κ.ά. «Dynamics of early agriculture – multivariate analysis of changes in crop cultivation and farming practices in the Rhineland (Germany) between the 6th and early 4th millennium BCE», Journal of Archaeological Science, Vol. 183, Νοέμβρ. 2025, 106369, https://doi.org/10.1016/j.jas.2025.106369. Πανεπιστήμιο της Κολωνίας. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.10.205.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Kreuz κ.ά. 2005. Conolly κ.ά. 2008. Marinova and Valamoti, 2014. Antolín κ.ά. 2015. Ivanova κ.ά. 2018. Gastraa κ.ά. 2019. Bouby κ.ά. 2020. de Vareilles κ.ά. 2022. Sabanov κ.ά. 2024.

Πριν 7.400 χρονια πρωτοι αγροτες κεντρικη Ευρωπη καλλιεργεια δικοκκο μονοκοκκο σιταρι ελευση γεωργιας γεωργια αλλαγη προιστορια προιστορικη καθημερινη ζωη πρωτη παραγωγη γεωργικα τροφιμα ηπειρωτικη 7^η χιλιετια αρχαια Ελλαδα – Βαλκανια – Νοτιοανατολικη 6^η πχ Δυτικη σιτηρα νεολιθικοι Ρηνανια Γερμανια διαφοροποιηση αρχειο αρχαιοβοτανικο υλικο 5400 4900 5η πΧ αγροτης δικοκο μονοκοκο σταρι εξωτερικος φλοιος αφαιρεση επεξεργασια γυμνα εξωτερικο κελυφος, εισαγωγη 4900 4500 6.900 6.500 αναλυση απανθρακωμενα 4^η νεος τυπος ανθεκτικη ευελικτη χειμερινες καλλιεργειες καλοκαιρινες εδαφος γεωργικη εργασια χειμωνας καλοκαιρι θερος 4350 6.350 ποικιλομορφια νεολιθικη εποχη κτηνοτροφια emmer einkorn Ελλαδα ελευσινα ΕΛΕΥΣΙΣ ελευσις δημητριακα θεα Δημητρα, ονομα λατινικα ετυμολογια δημητριακων demetraiaca