ΚΕΙΜΕΝΟ – ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Του ιστορικού συγγραφέα-ερευνητή Κωνσταντίνου Ποταμιάνου
Πάνω σὲ ἕνα ὄχι πολὺ ψηλὸ λόφο, ἀλλὰ σὲ σημεῖο περίοπτο ἀπὸ τὸ ὁποῖο παρέχεται μοναδικὴ θέα στὸν Πατραϊκὸ κόλπο, στὴν περιοχὴ τοῦ χωριοῦ Ρωμανὸς τῶν Πατρῶν, ποὺ ὀφείλει τὸ ὄνομά του στὸν αὐτοκράτορα Ρωμανὸ Α’ Λεκαπηνό, συναυτοκράτορα τοῦ λογίου βασιλέως Κωνσταντίνου Ζ’ Πορφυρογεννήτου, ὑπάρχουν τὰ ἐπιβλητικὰ ἐρείπια ἑνὸς πύργου τῆς οθωμανοκρατίας, κτισμένου ἀπὸ κάποιον Τοῦρκο ἀγᾶ κατὰ τὸν 18ο αἰῶνα, πιθανώτατα τὸν Χουσεΐν ἀγᾶ, ἐξ οὗ καὶ ἡ ὀνομασία «ληνὸς τοῦ Χουσεΐν ἀγᾶ», ὅπως ἀναφέρεται στοὺς ἱστορικοὺς τῆς Ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως. Ὁ πύργος, μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσι ἑνὸς μικροῦ τμήματος τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴν δημιουργία τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους, περιῆλθε στὴν ἰδιοκτησία τῆς ἀρχοντικῆς οἰκογενείας τῶν Πατρῶν, τῶν Ρούφων, στὴν κατοχὴ τῶν ὁποίων παρέμεινε μέχρι τὸ 1960.
Ἡ δυτικὴ πλευρὰ τοῦ πύργου τῶν Ρούφων. Διακρίνονται τὰ μεγάλα παράθυρα ποὺ ὑπῆρχαν τόσο στὸ ἰσόγειο ὅσο καὶ στὸν ὄροφο.
Σήμερα ὁ πύργος εἶναι πλήρως ἐγκαταλελειμμένος, πολλὰ τμήματά του ἔχουν καταπέσει, ὁ χῶρος δὲν καθαρίζεται καὶ οὔτε ἀναδεικνύεται, ἐνῶ τὸ μόνο ποὺ ἔχει κάνει τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ εἶναι ἡ τοποθέτησις μιᾶς ἐνημερωτικῆς πινακίδας στὴν εἴσοδο τοῦ χώρου. Ὁ πύργος ἀνήκει σήμερα στὴν οἰκογένεια τοῦ ἰατροῦ Γερασίμου Ρηγοπούλου, ποὺ δὲν ἔχει δείξει κανένα ἀπολύτως ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν ἀναστήλωσι καὶ ἀνάδειξι τοῦ πύργου τῶν Ρούφων οὔτε φυσικὰ καὶ ἡ ἁρμόδια ὑπηρεσία τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ…
Περιγραφὴ τοῦ πύργου
Πρόκειται γιὰ μία πυργοειδῆ κατοικία, ποὺ προφανῶς εἶχε δύο χρήσεις, τῆς κατοικίας καὶ τοῦ φρουρίου. Ἔχει ὀρθογώνια κάτοψι, εἶναι διώροφη καὶ ἔχει μεγάλα παράθυρα μὲ πεπλατυσμένο τοξωτὸ ἀνώφλι στὸν ὄροφο, ἀπὸ τὰ ὁποῖα τὸ ἕνα, πρὸς τὰ ΒΑ., ἔχει κτισθῆ πιθανώτατα μεταγενέστερα… Ἡ πυργοειδὴς κατοικία δὲν εἶναι ἰδιαίτερα μεγάλη. Ἔχει καλὴ κατασκευὴ καὶ προσεγμένη τοιχοποιία ἀπὸ λίθους μεσαίου μεγέθους, πλίνθους καὶ λαξευμένους γωνιολίθους, μὲ φανερὲς ὀπὲς ἰκριωμάτων. Χωρίζεται μὲ δύο τοίχους, ποὺ σχηματίζουν ἕνα μικρό, οὕτως εἰπεῖν, διάδρομο, καὶ σχηματίζονται μικρὰ δωμάτια. Ἀπ᾿ ὅ,τι φαίνεται ὑπῆρχε ξύλινο πάτωμα στὸν πάνω ὄροφο καὶ ξύλινη ἢ πήλινη σκάλα ποὺ ὡδηγοῦσε πάνω σὲ αὐτόν, ποὺ σήμερα δὲν σώζεται. Πρὸς τὴν νότια πλευρὰ καὶ στὶς δύο ἄκρες ὑπάρχουν δύο κυκλικοὶ πύργοι, ποὺ ἦσαν τριώροφοι καὶ ἐχρησίμευαν γιὰ τὴν ἄμυνα τοῦ πύργου. Ἀπὸ τοὺς δύο αὐτοὺς πύργους σώζεται καλύτερα ὁ Νοτιοανατολικός, ποὺ διατηρεῖ καὶ τοὺς τρεῖς ὀρόφους, ἐνῶ ἀπὸ τὸν Νοτιοδυτικὸ σώζεται τὸ τμῆμα μέχρι τὸ ὕψος τοῦ δαπέδου τοῦ τρίτου ὀρόφου. Πρέπει νὰ σημειωθῇ ὅτι οἱ κυκλικοὶ πύργοι ὑπάρχουν πρὸς τὴν νότια πλευρὰ τοῦ λόφου ποὺ εἶναι καὶ ἡ ἀπότομη καὶ ἀρκετὰ κατωφερική, ἐνῶ ὁ πύργος τῶν Ρούφων εἶναι προσβάσιμος ἀπὸ τὰ ΒΔ., ἀπ᾿ ὅπου ὁδηγεῖ σ᾿ αὐτὸν δρόμος… Ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Βόρεια πλευρὰ τοῦ πύργου ὑπάρχει μία πολὺ μεγάλη χαράδρα καὶ στὸ βάθος διακρίνονται πολὺ ἀμυδρὰ τὰ ὑπολείμματα ἑνὸς τόξου τοῦ Ρωμαϊκοῦ ὑδραγωγείου, ποὺ ἔφερνε νερὸ στὴν Πάτρα ἀπὸ τὴν πηγὴ Νερομάνα ποὺ εὑρίσκεται κοντὰ στὸν λόφο τῶν Ρούφων, σὲ κάποια ἀπόστασι, προσεγγίσιμη ἀπὸ ἄλλον δρόμο. Στὸ βουνό, ποὺ εὑρίσκεται ἀκριβῶς πάνω ἀπὸ τὰ ὑπολείμματα τοῦ Ρωμαϊκοῦ ὑδραγωγείου καὶ στὴν ἄλλη πλευρὰ τῆς βαθειᾶς χαράδρας, ἔφθασε ἡ καταστροφικὴ φωτιὰ ποὺ ἄναψαν ἐγκληματικὰ χέρια περὶ τὰ μέσα τοῦ Αὐγούστου στὰ περίχωρα τῶν Πατρῶν καὶ ἀπείλησε καὶ τὴν ἴδια τὴν Ἀχαϊκὴ πρωτεύουσα. Τὸ χωριὸ τοῦ Ρωμανοῦ ἁπλώνεται στὰ ΝΔ. τοῦ λόφου τοῦ πύργου τῶν Ρούφων. Στὴν νότια πλευρὰ τοῦ πύργου ἐκτείνεται κάθετα πρὸς αὐτὴν μία γραμμὴ λίθων, ποὺ σώζεται σὲ μεγαλύτερο τμῆμα καὶ σὲ σωρὀ λίθων σὲ κάποιο ὕψος πρὸς τὴν ἄκρη τοῦ γκρεμοῦ, καὶ πρόκειται πιθανῶς γιὰ κάποιο ἀμυντικὸ στοιχεῖο τῆς πυργοειδοῦς κατοικίας. Στὴν νότια πλευρὰ ἐπίσης ὑπάρχει ἕνα μικρὸ τετράγωνο δωμάτιο, σὲ χαμηλότερο ὕψος, σὲ κάποιο βάθος θὰ λέγαμε, καὶ μὲ ἕνα μικρὸ ἄνοιγμα ἐν εἴδει πολεμίστρας. Ἀνοίγματα- πολεμίστρες διαθέτουν καὶ οἱ δύο κυκλικοὶ πύργοι.
Ὁ Ν. Σπηλιάδης ἀναφέρεται στὴν τριήμερη μάχη ποὺ ἔγινε στὸν λόφο ὅπου εὑρίσκεται ὁ πύργος τῶν Ρούφων καὶ ὁ ὁποῖος πρὶν ἀνῆκε σὲ κάποιον Τοῦρκο ἀγᾶ καὶ ὠνομαζόταν «ληνὸς τοῦ Χουσεΐν ἀγᾶ». Γράφει τὰ ἑξῆς: «Τὴν πρώτη Αὐγούστου (1821) ὁ Παναγιώτης Καραντσιᾶς (Καραντζᾶς) μαζὶ με τὸν Θεόδωρο Γρύβα (Γρίβα), ποὺ ἦλθε στὴν Πελοπόννησο μὲ τὸν Ἀλέξανδρο Μαυροκορδᾶτο, ὥρμησαν τὴν νύκτα στὸ Γηροκομεῖο (τὴν Μονὴ ποὺ εἶχαν καταλάβει οἱ Τοῦρκοι) καὶ ἄρχισαν νὰ πολεμοῦν τοὺς Τούρκους, ὅσοι φρουροῦσαν ἐκεῖ· ἀφοῦ ἐξημέρωσε, βγῆκαν οἱ Τοῦρκοι ἀπὸ τὸ φρούριο (ἐννοεῖ τῆς Πάτρας), συγκεντρώθηκαν καὶ οἱ Ἕλληνες ἀπὸ τὶς ἄλλες θέσεις, καὶ πολέμησαν μέχρι τὸ βράδυ, καὶ ἔτρεψαν (σὲ φυγὴ) τοὺς Τούρκους, καὶ ἐφόνευσαν ἕως ἑκατὸν καὶ ἔπεσαν καὶ πληγώθηκαν καὶ ἀπ᾿ αὐτοὺς (δηλ. τοὺς Ἕλληνες) πάνω ἀπὸ εἴκοσι. Μετὰ ἀπ᾿ αὐτὰ οἱ Ἕλληνες ἐστρατοπέδευσαν στὸ χωριὸ Ῥωμανοῦ, στὸν ληνὸ τοῦ Χουσεΐναγα· οἱ Τοῦρκοι ἐξῆλθαν τὴν 6η Αὐγούστου (1821) στὸ Γηροκομεῖο, ὅπου, ἀφοῦ κατασκήνωσαν (δηλ. κατέλαβαν τὴν Μονὴ καὶ ἐστρατοπέδευσαν ἐκεῖ) ἄρχισαν νὰ πολεμοῦν (τοὺς Ἕλληνες) γιὰ νὰ τοὺς διώξουν ἀπὸ ἐκεῖ· ἡ μάχη διήρκεσε τρία ἡμερονύκτια, ἐφώρμησαν πολλὲς φορὲς οἱ ἐχθροί, καὶ ἐφονεύθησαν πολλοί· τέλος, ἀφοῦ ἀπελπίσθηκαν (οἱ Τοῦρκοι), ἀπεσύρθησαν στὸ φρούριο (τῶν Πατρῶν).[2]
Ἄποψις τοῦ πύργου τῶν Ρούφων ἀπὸ τὸ Πουρναρόκαστρο (τὸ φωτεινὸ ἀπὸ τὸν ἥλιο κτήριο ποὺ διακρίνεται).
Πολλοὶ ἐσφαλμένα ταυτίζουν τὸν ληνό τοῦ Χουσεΐν ἀγᾶ μὲ τὸν ληνὸ τοῦ Σαΐτ ἀγᾶ, ὅπου ἔγινε μία μάχη στὶς 9 Αυγούστου 1822 στὴν ὁποία ἐκέρδισαν οἱ Ἕλληνες μὲ στρατήγημα τοῦ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Ὅμως ὁ ληνὸς τοῦ Σαΐτ ἀγᾶ εὑρίσκεται στὴν περιοχὴ τῆς Μονῆς Γηροκομείου, ποὺ εἶναι μὲν κοντὰ στὸ χωριὸ τοῦ Ρωμανοῦ, ἀλλὰ πάντως δὲν ταυτίζεται οὔτε εἶναι ὁ πύργος τῶν Ρούφων…
Ἄποψις τοῦ ἐσωτερικοῦ τοῦ πύργου τῶν Ρούφων, μὲ θέα πρὸς τὴν βόρεια πλευρά.
Ἡ οἰκογένεια τῶν Ρούφων
Ἡ ἀρχοντικὴ οἰκογένεια τῶν Ρούφων, ποὺ εἶχε σημαντικὴ πολιτικὴ δρᾶσι στὴν Πάτρα ἀλλὰ καὶ γενικώτερα στὴν Ἑλλάδα, ἔχει καταγωγὴ ἀπὸ εὐγενῆ οἰκογένεια τῆς Σικελίας καὶ εἰδικώτερα ἀπὸ κλάδο της ποὺ ἡγεμόνευε στὴν Καλαβρία τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος (τὴν ἀρχαία Βρουττία) στὴν περίοδο τῆς Νορμανδικῆς κυριαρχίας. Τὴν διαπίστωσι αὐτὴ ἔκαμε ὁ ἱστορικὸς τῶν Πατρῶν Στ. Θωμόπουλος. Χαρακτηριστικὰ ὁ Fr. Palazzolo Drago γράφει γιὰ τοὺς Ρούφους ὅτι «ἡ Σικελικὴ αὐτὴ οἰκογένεια, σὲ πολλὰ μέρη διακλαδωμένη, καυχιέται ὅτι ἡγεμόνευε στὴν Καλαβρία (Ruffodi Calabria) καὶ ἤκμασε κατὰ τὴν Νορμανδικὴ κατάκτησι». Ἡ οἰκογένεια λοιπὸν Ρούφου ἐγκατεστάθη στὴν Πελοπόννησο περὶ τὸ ἔτος 1600, σύμφωνα μὲ τὰ λεγόμενα τοῦ Ἰταλοῦ περιηγητοῦ Ξ. Σκροφάνι, ὁ ὁποῖος τὸ 1794 ἐπεσκέφθη τὴν οἰκία τῶν Ρούφων και ἀνέφερε ὅτι ἡ συγκεκριμένη οἰκογένεια «εἶχε ἐγκατασταθῆ στὸν Μοριᾶ πρὶν ἀπὸ δύο καὶ πλέον αἰῶνες». Αὐτὴν τὴν ἄποψι δὲν τὴν συμμερίζεται ὁ Στ. Θωμόπουλος. Πιθανώτατα ἡ οἰκογένεια τῶν Ρούφων νὰ ἐγκατεστάθη ἀρχικῶς στὴν Ἀθήνα καὶ ἀργότερα νὰ κατῆλθε καὶ στὴν Πάτρα.[3]
Ἡ οἰκογένεια Ρούφου ἔρχεται στὸ προσκήνιο τὸ 1759, ὅταν ὁ Μπενιζέλος Ροῦφος ἔρχεται στὴν Πάτρα καὶ κλέβει τὴν πανέμορφη Ἀγγελικὴ Κανακάρη, ἀδελφὴ τῶν δύο πλουσίων Πατρινῶν ἐμπόρων καὶ προεστώτων (προεστῶν) τῆς πόλεως Λουκᾶ καὶ Ρόδη Κανακάρη καὶ τὴν νυμφεύεται. Οἱ δύο ἀδελφοὶ δὲν ἐνέκριναν τὸν γαμβρό, ἐπειδὴ ἦταν καθολικὸς στὸ δόγμα. Ὅμως, ὅταν ὁ Λουκᾶς ἐφονεύθη ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὸ 1770, ὁ δὲ Ρόδης συμφιλιώθηκε μὲ τὸν γαμβρό του καὶ τὴν ἀδελφή του, ἐπειδὴ ἦταν ἄγαμος καὶ ἐφοβεῖτο μήπως χαθῆ τὸ ἀρχοντικό του ὄνομα, μὲ τὴν συμφωνία νὰ υἱοθετήσῃ τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ δύο παιδιὰ τῆς ἀδελφῆς του , τὸν πρωτότοκο, καὶ νὰ τοῦ δώσῃ τὸ ὄνομά του (πρόκειται γιὰ τὸν Ἀθανάσιο Κανακάρη). Ἐπίσης συμφώνησε μὲ τὴν ἀδελφή του νὰ βαπτίζωνται ὀρθόδοξα τὰ τέκνα της καθὼς καὶ οἱ ἀπόγονοι τῆς οἰκογενείας της καὶ ὅσοι ἀπόγονοι τῆς οἰκογενείας φέρουν τὰ ὀνόματα Ἀθανάσιος, Ρόδης καὶ Λουκᾶς νὰ προσθέτουν ὡς δεύτερο ἐπώνυμο τὸ «Κανακάρης».
Ὁ Θάνος Κανακάρης
Ὁ Θάνος Κανακάρης εἶναι μία ἀπὸ τὶς ἐξέχουσες μορφὲς τοῦ ἐπαναστατικοῦ ἀγῶνος κυρίως στὸν πολιτικὸ στίβο. Εἶναι ὁ πρωτότοκος υἱὸς τοῦ Μπενιζέλου (Βενιζέλου) Ρούφου καὶ εἶχε τὸ ὄνομα τοῦ παπποῦ του, ἐνῶ ὁ δευτερότοκος ὠνομάσθηκε Γεώργιος Ροῦφος. Ὁ Θάνος Κανακάρης γεννήθηκε κατὰ τὰ μέσα τοῦ 18ου αἰῶνος καὶ ἔτυχε, ὅσο τοῦτο ἦταν δυνατὸν σὲ ἐκείνους τοὺς χρόνους τῆς δουλείας, ἐπιμελημένης ἀνατροφῆς καὶ ἐκπαιδεύθηκε κατ᾿ οἶκον ἀπὸ ἰδιαιτέρους δασκάλους. Ὅπως ἐξάγεται ἀπὸ τὰ δημόσια ἔγγραφα, ὁ Θάνος Κανακάρης εἶχε ἱκανὴ γνῶσι τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης καὶ κάποια ἐγκυκλοπαιδικὴ μόρφωσι.
Τὸ 1785 διωρίσθηκε ὁ Κανακάρης προεστὼς τῶν Πατρῶν σὲ ἡλικία 25 ἐτῶν, ὅπως ἀναγράφει ὁ Ἄ. Γαζῆς στὴν «Ἱστορία» του. Λόγῳ τοῦ φιλελευθέρου χαρακτῆρος του καὶ τῆς ἀντιστάσεώς του σὲ παράνομες φορολογίες τῶν Ἑλλήνων κατεδιώχθη ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ ἐκινδύνευσε. Κατώρθωσε νὰ σωθῇ μὲ ἐνέργειες τοῦ ἐν Πάτραις διερμηνέως τοῦ Ρωσικοῦ προξενείου Ἰ. Παπαρρηγοπούλου, νὰ ἐπιβιβασθῇ σὲ Ρωσικὸ πλοῖο καὶ νὰ καταφύγῃ στὴν Κωνσταντινούπολι, ὅπου παρουσιάζεται στὴν Ὑψηλὴ Πύλη στὴν ὁποία ὑποβάλλει τὰ παράπονά του καὶ ἐπιτυγχάνει τὴν ἀντικατάστασι τοῦ τότε διοικητοῦ τῆς Πελοποννήσου.
Κατὰ τὴν ἔκρηξι τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 ὁ Θάνος Κανακάρης εὑρίσκετο ἀκόμη στὴν Κων/πολι καὶ ἐκινδύνευσε ἀρκετά, διότι προεγράφη νὰ θανατωθῇ ὡς Πελοποννήσιος. Αὐτὸ τὸ ἔμαθε ἐγκαίρως καὶ κρύφθηκε στὴν Ρωσικὴ πρεσβεία. Ἀπὸ ἐκεῖ κατέφυγε μεταμφιεσμένος σὲ ἕτοιμο πρὸς ἀπόπλουν Ὑδραϊκὸ πλοῖο καὶ μὲ αὐτὸ ἔφθασε στὴν Ὕδρα, ἀπ᾿ ὅπου περὶ τὰ τέλη Ἀπριλίου ἐπανῆλθε στὴν Πάτρα. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο τὴν προκήρυξι ποὺ ἐκδόθηκε στὶς 22 Μαρτίου 1821 ἀπὸ τοὺς προκρίτους τῆς Ἀχαΐας πρὸς τὶς Δυνάμεις ὑπέγραψε ὁ γιὸς τοῦ Θάνου Βενιζέλος Ροῦφος. Ὅταν καταρτίσθηκε ἀργότερα στὴν Ἐπίδαυρο ἡ Α’ Ἐθνικὴ Συνέλευσις τῶν Ἑλλήνων, ὁ Θάνος Κανακάρης ἐξελέγη ἀντιπρόεδρος τοῦ Ἐκτελεστικοῦ. Ἀλλὰ στὸ ἀξίωμα αὐτὸ ἔμεινε μόνο γιὰ λίγους μῆνες, διότι, ὅταν ἐξεστράτευσε ὁ Ἀλέξανδρος Μαυροκορδᾶτος στὴν Ἤπειρο, ὁ Θάνος Κανακάρης ἀνέλαβε τὴν προεδρία καὶ ὅσο τοῦ ἦταν δυνατόν, ἐφρόντισε γιὰ προμήθεια ὅπλων, πολεμοφοδίων καὶ τροφῶν γιὰ τὰ ἑλληνικὰ στρατεύματα. Ὅταν κυριεύθηκε μὲ συνθήκη ὁ Ἀκροκόρινθος καὶ περιῆλθαν στὰ χέρια τῶν Ἑλλήνων ἄπειρα λάφυρα, τὰ ὁποῖα ἀμέσως κηρύσσονταν ἐθνικὴ περιουσία, ὁ γιός του Βενιζέλος Ροῦφος πῆρε ἕνα ἀργυροκέντητο ὅπλο καὶ ἐπέστρεψε στὴν Πάτρα. Ὅταν ἔμαθε τοῦτο ὁ πατέρας του Θάνος, ἔστειλε ἀμέσως δέκα πέντε στρατιῶτες νὰ συλλάβουν τὸν γιό του καὶ νὰ τὸν φέρουν μαζὶ μὲ τὸ ὅπλο στὴν Κόρινθο. Ἐκεῖ, ἐνώπιον τοῦ στρατοῦ, ἀφαίρεσε ἀπὸ τὸν γιό του τὸ ὅπλο καὶ τὸ παρέδωσε στὴν ἐπιτροπὴ ἐπὶ τῶν λαφύρων. Τόσο ἀνιδιοτελὴς καὶ φιλόπατρις ὑπῆρξε ὁ Θάνος Κανακάρης.
Ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ τὸ ἐξῆς περιστατικὸ μὲ τὸν Ἰάκωβο Θεοδωρίδη, ἀνίερο καὶ ἔκφυλο πρώην ἱερωμένο, τὸν γνωστὸ μὲ τὸ ὄνομα καπετὰν Ἀχιλλέας. Ὅταν ὁ Δράμαλης εἰσέβαλε στὴν Πελοπόννησο, ὁ καπετὰν Ἀχιλλέας ἀφοῦ εἶχε πρὶν βασανίσει καὶ σκοτώσει κατόπιν τὸν Κιαμὴλ μπέη, πλούσιο Τοῦρκο τῆς Κορίνθου, γιὰ νὰ τοῦ ἀποκαλύψῃ ποῦ ἔχει κρύψει τοὺς θησαυρούς του, καὶ μετὰ εἶχε βιάσει τὴν γυναῖκα του, ἐγκατέλειψε τὸν Ἀκροκόρινθο μαζἲ μὲ τοὺς ἄνδρες του, χωρὶς νὰ ρίξῃ οὔτε ἕνα βόλι κατὰ τῶν ἐχθρῶν. Πῆγε καὶ εὑρῆκε τὸν ἀντιπρόεδρο τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Θάνο Κανακάρη γιὰ νὰ τοῦ ἐκθέσῃ τὰ γενόμενα, τόσο ἀναιδὴς καὶ ἀναίσχυντος ἦταν. Τοῦ ὡμίλησε περὶ τῆς σφαγῆς τῶν Τούρκων καὶ ὅτι ἀναγκάσθηκε νὰ ἐγκαταλείψη τὸν Ἀκροκόρινθο καὶ νὰ φύγῃ, ἐπειδὴ οἱ στρατιῶτες τοῦ Δράμαλη ἦσαν πάρα πολλοὶ καὶ εἶχαν πλημμυρίσει σὰν μυρμήγκια ὅλη τὴν κορινθιακὴ πεδιάδα. Εὑρῆκε τὸν Θάνο Κανακάρη ἐκείνη τὴν ὥρα νὰ τηγανίζῃ κάποια αὐγά. Ἀφοῦ τὰ ἐτηγάνισε καὶ τὰ ἔβαλε σὲ κάποιο πιάτο, ἔβαλε κατόπιν νερὸ στὸ τηγάνι γιὰ να τὸ πλύνῃ δῆθεν. Ὅταν ζεστάθηκε τὸ νερό, τὸ ἐξεσφενδόνισε κατὰ τοῦ δειλοῦ καὶ ἀναισχύντου Ἰακώβου Θεοδωρίδη (καπετὰν Ἀχιλλέα). Κατόπιν τὸν ἐκτύπησε καὶ μὲ τὸ τηγάνι στὸ πρόσωπο καὶ τὸν μελάνιασε, λέγοντάς του: «Αὐτὴ ἡ ἀμοιβὴ σοῦ ἄξιζε γιὰ τὴν μικροψυχία σου ποὺ φοβήθηκες τὰ μυρμήγκια».
Τὸ γεγονὸς αὐτό, ὅταν μαθεύτηκε, προεκάλεσε μεγάλη ἐντύπωσι, ὥστε ὁ ἄνανδρος καὶ ὑπερόπτης καπετὰν Ἀχιλλέας, ντροπιασμένος ἀπὸ τὴν προσβολὴ αὐτὴ καὶ μισούμενος καὶ καταφρονούμενος ἀπ᾿ ὅλους, ἀναγκάσθηκε νὰ θέσῃ τέρμα στὴν ζωή του μὲ αὐτοκτονία.[1]
Ὁ Ἰ. Κωλέττης δολοφονεῖ τὸν Θάνο Κανακάρη
«Ἀπὸ δὲ τὸ τρίτον ἔτος ἀρχίζουν αἱ συμφοραὶ τῆς Ἑλλάδος. Πρὸ πάντων τὴν 14 Ἰανουαρίου τοῦ 1823 ἀπεβίωσεν ὁ ἀντιπρόεδρος τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Ἀθανάσιος (Θάνος) Κανακάρης· καὶ τοῦτο δὴ συμφορὰ βέβαια τῆς Ἑλλάδος, διότι ἐξέλιπε ὁ ἄνθρωπος, ὅστις ἠδύνατο εἰς τὸ μετὰ ταῦτα διὰ τῆς αὐταπαρνήσεώς του νὰ λυτρώσῃ τὸ ἔθνος ἀπὸ πολλὰ κακά. Ἥδη θ᾿ ἀρχίσωσι νὰ στρέφωσιν καὶ καθ᾿ ἑαυτῶν κατὰ δυστυχίαν τὰ ὅπλα των…»[4].. Σὲ σχετικὴ σημείωσί του ὁ Ν. Σπηλιάδης εἶναι ἀποκαλυπτικὸς γιὰ τὸ ποῖος εὐθύνεται γιὰ τὸν θάνατο τοῦ Θ. Κανακάρη: Εἶναι ὁ προσωπικὸς ἰατρός του Ἰωάννης Κωλέττης! Γράφει ἐπὶ λέξει: «Ὁ Κωλέττης τὸν ἰάτρευε· τὸν ἔδωκεν ὀκτὼ κόκκους ἐμετικοῦ καὶ τὸν ἔστειλεν εἰς ἅδου (στὸν Ἅδη, στὸν ἄλλο κόσμο). Εὶς Ἑρμιόνην τότε διατρίβων (ζοῦσε) ὁ ἰατρὸς Γ. Χρυσοβελώνης, Χῖος, καὶ μαθὼν (ὅταν ἔμαθε) ὅτι ἐπῆρεν ὀκτὼ κόκκους ἐμετικοῦ, εἶπεν ὅτι ἐφαρμακεύθη ὁ ἄνθρωπος (δηλ. φαρμακώθηκε, δηλητηριάστηκε)».
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.9.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
[1] Βλ. Κ. ΡΟΥΝΙΟΥ, ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΟΥ «Ι. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ, Θ. ΚΑΝΑΚΑΡΗΣ, ΜΠΕΝΙΖΕΛΟΣ ΡΟΥΦΟΣ», εκδ. Θ. ΚΟΥΚΟΥΡΑ, ΠΑΤΡΑΙ.
[2] βλ. Ν. Σπηλιάδου «ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ», τ. Α’, σελ. 169, 1851. Σ.Σ. Ἔχει γίνει μία γλωσσικὴ ἁπλούστευσις γιὰ τὴν κατανόησι τοῦ κειμένου ἀπὸ ὅλους ὅσοι δὲν κατανοοῦν τὴν καθαρεύουσα ἢ τὴν ἀρχαΐζουσα γλῶσσα τοῦ συγγραφέως.
[3] οἱ πληροφορίες αὐτὲς περὶ τῆς Σικελικῆς καταγωγῆς τῆς οἰκογενείας καὶ τοῦ χρόνου τῆς μετοικήσεώς της στὴν κυρίως Ἑλλάδα προέρχονται ἀπὸ τὸ διαδίκτυο.
[4] Ν. Σπηλιάδου «ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, τόμος Α’ σελ. 494, 1851.
Πουρναροκαστρο πυργος των Ρουφων Πατρα ιστορικο εγκαταλελειμμενο μνημειο Ρουφοι Πατραι ιστορια εγκαταλελειμμενα μνημεια καστρα Ποταμιανος λοφος, Πατραικος κολπος, χωριο Ρωμανος Πατρων μονοπατι μονοπατια Αχαιας, ονομα ετυμολογια αυτοκρατορας Ρωμανος Α Λεκαπηνος συναυτοκρατορας λογιος βασιλεας Κωνσταντινο Ζ Πορφυρογεννητος ερειπια πυργου οθωμανοκρατια Τουρκος αγας 18ος αιωνας μχ Χουσειν Χουσειναγας ληνος ελληνικη επανασταση 1821 απελευθερωση ελλαδα νεοελληνικο κρατος, ιδιοκτησια αρχοντικη οικογενεια πατρινοι Ρουφος 20ος 1960 υπουργειο Πολιτισμου πινακιδα ιατρος Ρηγοπουλος πυργοειδης κατοικια, χρηση φρουριο ορθογωνια κατοψη διωροφη παραθυρο πεπλατυσμενο τοξωτο ανωφλι κατασκευη τοιχοποιια λιθος πλινθος λαξευμενος γωνιολιθος, οπη ικριωμα τοιχος, διαδρομος, δωματιο ξυλινο πατωμα ξυλινη πηλινη σκαλα κυκλικος τριωροφος αμυνα χαραδρα ρωμαικο υδραγωγειο νερο πηγη Νερομανα βουνο φωτια αχαικη Ρωμανου γραμμη λιθων, σωρος γκρεμος αμυντικο τετραγωνο πολεμιστρα ανοιγματα- πολεμιστρες Σπηλιαδης τριημερη μαχη Τουρκος 1η 1 Αυγουστου 1821 αυγουστος Καραντσιας Καραντζας Καρατζας Γρυβας Γριβας Πελοποννησος Μαυροκορδατος, Γηροκομειο Μονη καταληψη Τουρκοι πολεμος Πατρας φυγη ελληνες στρατοπεδο 6η 6 κατασκηνωση τρια ημερονυκτια, εχθροι απελπισια Σαιτ 9η 9 1822 στρατηγημα Κολοκοτρωνης Σαιταγας αρχοντικη πολιτικη δραση καταγωγη ευγενης Σικελια ηγεμονες Καλαβρια Μεγαλη ελλας αρχαια Βρουττια Βρουτια νορμανδοι Θωμοπουλος ντραγκο Palazzolo Drago σικελικη ηγεμονας Ruffodi Calabria 17ος 1600, ιταλος περιηγητης Σκροφανι, 1794 Μοριας αθηνα 1759, Μπενιζελος Ρουφος απαγωγη πανεμορφη νυφη Κανακαρη, πλουσιοι Πατρινοι εμποροι προεστως πολη Κανακαρης γαμος αδελφοὶ γαμβρος καθολικος δογμα φονος δολοφονια 1770, Ροδης αγαμος αρχοντικο συμφωνια υιοθετηση παιδιων αδελφη πρωτοτοκος, κανακαρης βαπτιση ορθοδοξια τεκνα απογονοι επαναστατικος αγωνας πολιτικος Βενιζελος δευτεροτοκος δουλεια επιμελημενη ανατροφη εκπαιδευση οικος ιδιαιτερος δασκαλος δημοσια εγγραφα, ελληνικη γλωσσα εγκυκλοπαιδικη μορφωση 1785 διορισμος 25χρονος Γαζης φιλελευθερος αντισταση παρανομη φορολογια φορος καταδιωξη διερμηνεας ρωσικο προξενειο Παπαρρηγοπουλος ρωσια πλοιο Κωνσταντινουπολη, υψηλη Πυλη παραπονο αντικατασταση διοικητης Πελοποννησου Κωνσταντινουπολις θανατος Πελοποννησιος πρεσβεια μεταμφιεση υδραικο υδραιικο υδρα, προκηρυξη 22 Μαρτιου 1821 μαρτιος προκριτος αχαια Δυναμεις επιδαυρος Α εθνικη Συνελευση των ελληνων, αντιπροεδρος εκτελεστικο αξιωμα εκστρατεια ηπειρος, προεδρια προμηθεια οπλων, πολεμοφοδιων τροφων οπλα, πολεμοφοδια τροφη ελληνικα στρατευματα συνθηκη ακροκορινθος απειρα λαφυρα, εθνικη περιουσια, αργυροκεντητο οπλο στρατιωτες συλληψη Κορινθος στρατος επιτροπη λαφυρων ανιδιοτελης φιλοπατρης Θεοδωριδης, ανιερος εκφυλος ιερωμενος, καπεταν αχιλλεας Δραμαλης εισβολη βασανιστηρια Κιαμηλ μπεης, Κιαμηλμπεης πλουσιος Τουρκος Κορινθου, θησαυρος βιασμος γυναικα συζυγος εγκαταλειψη αναιδης αναισχυντος σφαγη κορινθιακη πεδιαδα τηγανι αυγο τηγανητα αυγα πιατο, δειλος αμοιβη μικροψυχια ανανδρος υπεροπτης ντροπιασμενος ντροπη προσβολη μισουμενος καταφρονουμενος αυτοκτονια Κωλεττης συμφορα 14 ιανουαριου 1823 ιανουαριος αυταπαρνηση λυτρωση εθνος κακα προσωπικις ιατρος οκτω 8 κοκκοι εμετικο εμετος εις αδου αδης, ερμιονη ιατρος Χρυσοβελωνης, Χρυσοβελονης Χιος, κοκκοι φαρμακο φαρμακι δηλητηριο
