Του ιατρού πνευμονολόγου-φυματιολόγου Στυλιανού Θ. Μητρόπουλου
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γ. Λεκάκης
Ὁ μέγας Θραξ μύστης Ὀρφεὺς τὰ τελευταῖα προκατακλυσμιαῖα χρόνια, πρὶν τὸν πόλεμο Ἀθηναίων καὶ Ἀτλάντων (βλ. Πλάτωνος “Τιμαῖος”) θεωρεῖται ὡς ἡ πηγὴ τῶν Ὀρφικῶν τῆς προκατακλυσμιαίας πολιτισμικῆς ἐποχῆς.
Στὰ Ὀρφικὰ συγκαταλέγονται καὶ Μυστήρια ὅπως, ἐν προκειμένῳ, τὰ συνδεδεμένα μὲ Σατύρους, Κενταύρους καὶ Σιληνούς / Σειληνούς, Διονυσιακὰ Μυστήρια.
Τὰ Διονυσιακὰ Μυστήρια τὶς μετακλυσμιαῖες χιλιετίες, οἱ μυημένοι, τὰ συντηροῦσαν μὲ «ἱεροτελεστίες» (ὄργυια – με την ελληνική έννοια του όρου) Λατρείας τοῦ Τέλους καὶ Ἀρχῆς, μὲ τὴν θυσία – διαμελισμὸ τοῦ θεοῦ Ζαγρέα (Βάκχου) καὶ τὴν γέννηση τοῦ ἔσχατου πρώτου θεοῦ Διονύσου (< di-wo-nu-so[1]).
Τὰ Διονυσιακὰ Μυστήρια οἱ μυημένοι, κήρυτταν τελετουργικὰ ἔναρξη πέντε ἡμέρες πρὶν τὴν Ἐαρινὴ ἰσημερία (περί την σημερινή 17η Μαρτίου) καί ἐξελισσόταν στὸ δάσος ἀπὸ «Μαινάδες» (πέντε θηλυκές Τιτάνισσες) στὸ φῶς τῶν ἄστρων, τοῦ ἀνοιξιάτικου νυκτερινοῦ οὐρανοῦ.
Οἱ πέντε Τιτᾶνες (Βάκχες) καὶ οἱ πέντε Ἰδαῖοι Δάκτυλοι. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Ο κοσμος του 5”. Αἰγυπτιακὸ κέντημα τοῦ 5ου αἰῶνα μ.Χ. Στο The Walters Art Museum’s Baltimore USA. Ἡ λατρεία τοῦ Διονύσου, εἰσήχθη στὴν Αἴγυπτο ἀπὸ τοὺς Πτολεμαίους Μακεδόνες τὸν 3ο αἰῶνα π.Χ. καὶ συνεχίστηκε καὶ στὴν ρωμαϊκὴ ἐποχὴ ἀπὸ τὸν 4ο αἰῶνα μ.Χ. μέχρι καὶ τὸν 7ο αἰῶνα μ.Χ.
Οἱ Μαινάδες, ιερές γυναῖκες ντυμένες μὲ δέρμα ἐλαφιοῦ (στους Έλληνες έχει μείνει η παροιμιώδης η έκφραση ελαφίνα για την όμορφη και όλο χάρη γυναίκα) μὲ τελετουργικὸ ἐκστατικὸ χορὸ, μεθυσμένες καὶ ἐνθουσιώδεις «τρελλὲς σὲ ὑστερία», ἔτρεχαν στὸ δάσος κάτω ἀπὸ ἤχους κρουστῶν «τυμπάνων», κραυγάζοντας «εὐοί»[2]. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Μουσικης Μυησις”.
Οἱ Μαινάδες ἔπιαναν ἄγρια ζῶα, ὅπως φίδια, ἀρκοῦδες ἀκόμα καὶ λύκους καὶ ὡς «λυσσασμένες ὑστερικὲς» μὲ σπαραγμοὺς τὰ θανάτωναν μὲ τὰ χέρια τους καὶ τὰ ἔτρωγαν ὠμά.
Οἱ Μαινάδες συνδέθηκαν μὲ τὶς Βάκχες στὴν Λατρεία μεταμορφώσεων τοῦ θεοῦ Ζαγρέα ὅπως φίδι, τίγρι, ταῦρο, λεοπάρδαλη (ο θεὸς Διόνυσος φοράει δέρμα λεοπαρδάλεως ἢ σὲ ἅρμα να τὸν τραβοῦν πάνθηρες) καὶ τὰ σύμβολα τοῦ θεοῦ Διονύσου, κισσός, ἄμπελος, οἶνος, σῦκος, θύρσος… καὶ κουκκουνάρι, ποὺ ἀκουμποῦσε τον θύρσο του εἰς ἀναμνηση της Κυβέλης Ρέας.[3]
Τὸ τελετουργικὸ ἐξακολούθησε στοὺς κλασσικοὺς αἰῶνες σὲ Βακχικοὺς Θιάσους, ποὺ ἀποδόθηκε μὲ τὴν «τραγωδία» Βάκχες τοῦ Εὐριπίδη (407 π.Χ.), ποὺ σκηνοθετήθηκε καὶ «παίχτηκε» σὲ θέατρο τῆς κλασσικῆς Ἀθήνας (405 π.Χ.).
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.9.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] di-wo-nu-so-jo, Minoan Linear A & Mycenaean Linear B – Chadwick & Ventris 1973: genitive of di-wo-nu-so – ΠΗΓΗ: Archive.
[2] «Εὐοὶ» ἢ «Εὐάν», τὸ βακχικό-διονυσιακὸ ἐπιφώνημα γιὰ νὰ ἐκφράσουν χαρά, ὑγεία καὶ ἀφοσίωση στὸν θεὸ Διόνυσο (ὅπως σήμερα λέμε τὸ ἐπιφώνημα «χαῖρε!») από το οποίο προέκυψε το «ἐβίβα».
- εὐοῖ: ἐπιφώνησις βακχευόντων > λατ. evoe, ὡς τὸ αἰαί: ἐπιφώνησις βακχευόντων > λατ. evoe < εὐαί: κραυγὴ χαρᾶς, ὡς τὸ εὐοῖ, εὐαί, σαβαῖ – ΠΗΓΗ: Ἀριστοφ. Λυσ. 1294, Εὔπολις ἐν «Βάπταις» 10. Σοφ. Τρ. 219. Φώτ. λέξ. LSJ.
- εὐάν: κραυγὴ τῶν βακχευόντων, ὡς τὰ εὖα, εὐοῖ > Με την εκστρατεία του Διονύσου στην Ινδία έγινε και Ἰνδικὴ λέξις σημαίνουσα τὸν κισσόν, ὅστις ἦτο ἱερὸς τῷ Βάκχῳ. – ΠΗΓΗ: Εὐρ. Τρῳ. 326. Λουκ. Τραγ. 38. Ἡσύχ. LSJ.
[3] Ὁ Διόνυσος, μετὰ τὴν γέννησή του, ἀπὸ τὸν Δία, στὸ ὅρος Πράμνος της Ἰκαρίας, ὁδηγήθηκε ἀπὸ τὸν Ἑρμῆ, γιὰ νὰ σωθεῖ ἀπὸ τὴν θεὰ Ἦρα στὸν τόπο ἀνατροφῆς του, τὰ ὄρη Ἴδη της Φρυγίας, στὴν Ρέα Κυβέλη, γεγονὸς ποὺ συνδέθηκε μὲ κουκκουνάρι ποὺ ἀκουμποῦσε τον θύρσο του.
προκατακλυσμιαια εποχη διονυσιακα μυστηρια – Ορφικα μεγας θραξ μυστης θρακας αρχαια θρακη προκατακλυσμιαιος πολιτισμος μυστηριο Ορφεας ορφευς αρχαιος πολεμος Αθηναιων Ατλαντων Αθηναιοι Ατλαντες αθηνα Αθηναι Ατλαντιδα Ατλαντις πλατωνας πλατων πλατωνος πλατωνα Τιμαιος πηγη ορφικος πολιτισμικη Σατυρος, Κενταυρος Σιληνος Σειληνος, μετακλυσμιαια μυημενοι, μυημενος μυηση ιεροτελεστια οργυια οργια οργυιο οργιο ελληνικη εννοια ορου Λατρεια Τελους και αρχης, Τελος και αρχη θυσια – διαμελισμος θεος Ζαγρεας Βακχος γεννηση γεννα εσχατος πρωτος θεος Διονυσος πρωτοθεος diwonuso κηρυγμα τελετουργικη εναρξη πεντε 5 ημερες εαρινη ισημερια εαρ ανοιξη 17η Μαρτιου Μαρτιος δασος μαιναδες θηλυκη Τιτανισσα Τιτανιδες Τιτανες αστρο ανοιξιατικος νυκτερινος ουρανος μαινας, ιερη γυναικα ενδυση δερμα ελαφιου ελαφι τελετουργικος εκστατικος χορος, μεθυσμενη ενθουσιωδης τρελλη υστερια τρεξιμο ηχος κρουστο τυμπανο κραυγη ευοι αρχαιοι νεοι ελληνες παροιμιωδης εκφραση ελαφινα ομορφη χαρη γυναικα τελετουργια εκσταση μεθη ενθουσιασμος τρελη ηχοι κρουστα τυμπανα κραυγες ευαν παροιμια φραση λαφινα ομορφια χαρις αγρια ζωα, φιδι, αρκουδα λυκος λυσσασμενη υστερικη σπαραγμος θανατωση χερια ωμο ωμοφαγια Βακχες λατρεια μεταμορφωση Ζαγρεας οφις τιγρις, τιγρη ταυρος, λεοπαρδαλη λεοπαρδαλις λεοπαρδαλεως αρμα πανθηρας πανθηρ συμβολο κισσος, αμπελος, αμπελι οινος, συκος, συκο συκια συκη συκα θυρσος κουκκουναρι, αναμνηση Κυβελη Ρεα κλασσικοι αιωνες κλασσικα χρονια Βακχικος Θιασος, αποδοση τραγωδια Βακχες Ευριπιδη Ευριπιδης 5ος αιωνας 407 πΧ θεατρο κλασσικη αθηνα 405 The Walters Art Museum’s Baltimore USA βαλτιμορη ΗΠΑ Τιτανες Ιδαιοι Δακτυλοι αιγυπτιακο κεντημα 5ος μΧ αιγυπτος Πτολεμαιοι Μακεδονες μακεδονια 3ος ρωμαικη 4ος 7ος ευαν βακχικο διονυσιακο επιφωνημα εκφραση χαρα υγεια αφοσιωση χαιρε εβιβα γεννα Διας, ζευς ορος Πραμνος ικαρια ερμης ηρα ανατροφη ορη ορος ιδη Φρυγια κουκουναρι επιφωνησις βακχευοντων λατινικα evoe, αιαι επιφωνηση βακχευων ευαι κραυγη χαρας, χαρα σαβαι αριστοφανης ευπολις Βαπταις Σοφοκλης Φωτιος λεξικο βακχευοντες ινδικη λεξις λεξη ιερος ιεροφυτο Ευριπιδης Λουκιανος ησυχιος
