Το Κρανιο των Πετραλωνων Χαλκιδικής Μακεδονίας “είναι το αρχαιότερο ανθρώπινο λείψανο που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα στον ελλαδικό χώρο[1] και ένα από τα πληρέστερα κρανιακά απολιθώματα του παλαιοανθρωπολογικού αρχείου της Ευρώπης. – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΣΠΗΛΑΙΟ και το ΚΡΑΝΙΟ των ΠΕΤΡΑΛΩΝΩΝ, ΕΔΩ.
Εντοπίστηκε τυχαία, το 1960, από εξαμελή ομάδα ερασιτεχνών εξερευνητών, που το απέσπασαν από την θέση του, χωρίς να καταγραφούν το ακριβές σημείο ανεύρεσης και τα συναφή στρωματογραφικά στοιχεία, καθιστώντας έτσι δυσχερή τη χρονολόγηση και την ερμηνεία του. Η ηλικία του εκτιμάται με επιφύλαξη γύρω στα 300.000 – 250.000 χρόνια από σήμερα.[2]
Ανατομικά το κρανίο ανήκει σε άνδρα και χαρακτηρίζεται από χαμηλό εγκεφαλικό θόλο με παχιά τοιχώματα και χωρητικότητα μικρότερη αυτής του σύγχρονου ανθρώπου. Εντύπωση προκαλούν τα στιβαρά χαρακτηριστικά του προσώπου: επίπεδο και ευρύ μέτωπο, έντονα προεξέχοντα υπερόφρυα τόξα, δυνατά βρεγματικά οστά, μεγάλα ζυγωματικά, ισχυρή άνω γνάθος. Ταξονομικά το κρανίο αποδίδεται πλέον στο είδος Ηomo heidelbergensis[3], ένα αρχαϊκό είδος ανθρώπου που έζησε στην Ευρώπη και την Αφρική, πιθανότατα και στην Ασία, στο Μέσο Πλειστόκαινο, πριν από περίπου 780.000 – 130.000 χρόνια. Στις δεξιότητές του περιλαμβάνονταν το κυνήγι μεγάλων θηραμάτων (ελέφαντες, ρινόκεροι, ιπποπόταμοι, αρκούδες, ελάφια και άλογα), η κατασκευή λίθινων εργαλείων και μάλλον ο έλεγχος της φωτιάς[4].
Η φυλογενετική ιστορία του Ηomo heidelbergensis δεν είναι απόλυτα σαφής. Σύμφωνα με την επικρατέστερη σήμερα άποψη αποτελεί κοινό πρόγονο των Νεάντερταλ στην Ευρώπη και των σύγχρονων ανθρώπων στην Αφρική, εξέλιξη που σημειώθηκε πριν από 400.000 – 350.000 χρόνια. Στο κρανίο των Πετραλώνων η μορφομετρική ανάλυση έδειξε την παρουσία πρώιμων χαρακτηριστικών Νεάντερταλ σε συνδυασμό με έντονες ωστόσο ομοιότητες με αφρικανικά δείγματα του είδους Ηomo heidelbergensis[3], που ερμηνεύονται ως ένδειξη επαφών μεταξύ των αφρικανικών και ευρωπαϊκών πληθυσμών στο Μέσο Πλειστόκαινο[3]. Το κρανίο των Πετραλώνων αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους στην Ευρώπη και επιβεβαιώνει τον κομβικό γεωγραφικό ρόλο της Ελλάδας ως πύλης εισόδου μεταναστευτικών ομάδων από την αφρικανική ήπειρο.[5]
Αντίγραφο[6] του κρανίου των Πετραλώνων εκτίθεται στη μόνιμη έκθεση Προϊστορική Μακεδονία ενώ αυτό το διάστημα παρουσιάζεται στην περιοδική έκθεση του ΑΜΘ “Στη σπηλιά. Ιστορίες από το σκοτάδι στο φως” (15 Μαΐου – 31 Δεκεμβρίου 2025).
ΠΗΓΗ: ΑΜΘ, έκθεμα του μηνός Σεπτεμβρίου, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.9.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ- ΣΧΟΛΙΑ Γ. Λεκάκη:
[1] στο ίδιο το Αρχαιολογικό Μουσείο υπάρχουν πολύ αρχαιότερα ανθρώπινα λείψανα, εκατομμυρίων ετών. Στην Μακεδονία (κοιλάδα Αξιού) έχουν βρεθεί ανθρώπινα λείψανα 10.000.000 χρόνων. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ και ΕΔΩ.
[2] Ξένα πανεπιστήμια, μουσεία και κέντρα που το χρονολόγησαν δίνουν τουλάχιστον διπλάσια χρονολογία.
[3] Ο μελετητής του ανθρωπολόγος δρ. Ά. Πουλιανος καθώς και ο υιός του, ειδικός παλαιοανθρωπολογος Ν. Πουλιανός, ποτέ δεν είπαν κάτι τέτοιο.
[4] Αλήθεια, τι έγινε η στάχτη φωτιάς 1.100.000 χρόνων που βρέθηκε στο Σπηλαιο των Πετραλώνων;
[5] Ας ενημερώσουμε το Αρχ. Μουσείο Θεσσαλονίκης, πως τόσο ο αφροκεντρισμός, όσο και η ινδοευρωπαϊκή θεωρία, ιμπεριαλιαστικά κατασκευάσματα αποικιοκρατών, έχουν προ πολλού κονιορτοποηθεί.
[6] Αλήθεια, που είναι το αυθεντικό κρανίο των Πετραλώνων;
αρχαιο κρανιο των Πετραλωνων χαλκιδικης αρχαιοτερο ανθρωπινο λειψανο Ελλαδας, 300.000 – 250.000 χρονια πριν ΑΜΘ, ανακριβειες Πετραλωνα ανθρωπος ανακριβεια αρχαιοτερος αρχανθρωπος ελλαδικος αρχαιολογικος χωρος πληρεστερα κρανιακα απολιθωματα παλαιοανθρωπολογια Ευρωπης τυχαια, 1960, ερασιτεχνες εξερευνητες αποσπαση ανευρεση στρωματογραφια δυσχερης χρονολογηση ερμηνεια ηλικια ανατομια ανδρα χαμηλος εγκεφαλικος θολος παχια τοιχωματα χωρητικοτητα συγχρονος ανθρωπος στιβαρα χαρακτηριστικα προσωπου επιπεδο ευρυ μετωπο, εντονα προεξεχοντα υπεροφρυα τοξα, δυνατα βρεγματικα οστα μεγαλα ζυγωματικα, ισχυρη ανω γναθος ταξονομικα ειδος Ηomo heidelbergensis, αρχαικο ειδη ανθρωπου Ευρωπη Αφρικη, Ασια, Μεσο Πλειστοκαινο, 780.000 – 130.000 χρονια πριν δεξιοτητες κυνηγι μεγαλο θηραμα ελεφαντας, ρινοκερως, ιπποποταμος, αρκουδα, ελαφι αλογο κατασκευη λιθινα εργαλεια ελεγχος της φωτιας φωτια εστια φυλογενετικη ιστορια ασαφης κοινος προγονος Νεαντερταλ εξελιξη 400.000 – 350.000 μορφομετρικη αναλυση πρωιμα χαρακτηριστικα ομοιοτητα αφρικανικα δειγματα επαφη αφρικανικοι ευρωπαικοι πληθυσμοι ανθρωπινο μεταναστευτικες ομαδες αφρικανικη ηπειρος αντιγραφο εκθεση Προιστορικη Μακεδονια σπηλια Αρχαιολογικο Μουσειο θεσσαλονικης θεσσαλονικη αρχαιοτερα 1,1 10 εκατομμυρια ετη κοιλαδα Αξιου ποταμος αξιος 10.000.000 ξενα πανεπιστημια, μουσεια μελετητης ανθρωπολογος Πουλιανος παλαιοανθρωπολογος σταχτη 1.100.000 αυθεντικο
