2 Αυγούστου 1913: Η ημέρα που ο Μύτικας, η υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, στα 2.918 μ., «κατακτήθηκε», για πρώτη φορά. Το όνομα του ανθρώπου που το κατόρθωσε: Χρήστος Κάκαλος (οδηγός), μαζί με τον Γαλλοελβετό φωτογράφο Frédéric Boissonnas (1858 – 1946) και τον Ελβετό συγγραφέα και ιστορικό τέχνης Daniel Baud-Bovy (1870 – 1958).
Ο Χρ. Κάκαλος (Λιτόχωρο, 1879 ή 13 Ιουλίου 1882 – 12 Απριλίου 1976) ήταν Έλλην κυνηγός αγριοκάτσικων από το Λιτόχωρο Πιεριας, ο οποίος θεωρείται ο πρώτος ορειβάτης που ανέβηκε στον Όλυμπο (ακριβές υψόμετρο 2.917,727 μ.) στις 2 Αυγούστου 1913, οδηγώντας τον Μπουασονά και τον συνοδό του, Μπο Μποβί. Είναι ο πρώτος που ανέβηκε στον Μύτικα στην κορυφή του Ολύμπου! – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΟΛΥΜΠΟΥ, ΕΔΩ.
Φημολογείται ότι ανέβηκε στο Στεφάνι από τα Καζάνια και ότι κοιμήθηκε σε μία «σπηλιά» κάτω από το Στεφάνι, δηλαδή σχεδόν στον αέρα, δεμένος μόνο με σχοινιά!
Η ομάδα ξεκίνησε για την ΙΜ Αγίου Διονυσίου στις 29 Ιουλίου 1913. Κατασκήνωσαν στην Πετρόστρουγκα. Στις 30 Ιουλίου ανέβηκαν στην Σκούρτα, στον Προφήτη Ηλία («Θρόνος του Δία») και στο Σκολιό («Μαύρη Κορυφή»). Έπειτα από μια χιονοθύελλα στα Πριόνια, στις 31 Ιουλίου έφτασαν σε μια κορυφή, που την ονόμασαν αρχικώς «Κορυφή της Νίκης» (σε ανάμνηση της ελληνικής νίκης στην Μάχη του Σαρανταπόρου) και την θεώρησαν ως την υψηλότερη (λίγο μετά μετονομάσθηκε σε Ταρπηία Πέτρα[1]). Για τον λόγο αυτό έγραψαν μια κάρτα και την τοποθέτησαν σε μπουκάλι, κάτω από ένα σωρό με πέτρες. Η κάρτα βρέθηκε το 1927 και στάλθηκε στην Ελβετία. Σήμερα φυλάσσεται στα γραφεία της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας – Αναρρίχησης.
Αργότερα οι Μπουασονά, Μποβί και Κάκαλος συνειδητοποίησαν ότι δεν είχαν φτάσει ακόμα στην υψηλότερη κορυφή, καθώς όταν βελτιώθηκε ο καιρός, φάνηκε μια ακόμη υψηλότερη…
Στις 2 Αυγούστου, και ώρα 10.25 το πρωί κατέκτησαν την μέχρι εκείνην την στιγμή απάτητη κορυφή του Ολύμπου. Ο Κάκαλος αναρριχήθηκε πρώτος στην κορυφή, η οποία ονομάσθηκε αρχικώς «Κορυφή Βενιζέλος» και αργότερα Μύτικας. Η εν λόγω ανάβαση έγινε γνωστή με την δημοσίευση (το 1919) του βιβλίου των Boisonnas – Th. Homolle
“La Grece Immortelle” («Η Αθάνατη Ελλάδα») εκδόσεις Editions d’Art Boissonnas.
Ο μπαρμπα-Χρηστος Κακαλος (δεξιά) στην τελευταία του ανάβαση στον Μύτικα στις 14.9.1972 μαζί με τον Κώστα Ζολώτα (αριστερά). Φωτ.: Καταφύγιο Ολύμπου Α’ «Σπήλιος Αγαπητός».
Ο Χρ. Κάκαλος ανέβηκε πολλές φορές στην κορυφή του υψηλότερου βουνού της Ελλάδας. Ως το τέλος της ζωής του, ο μπαρμπα-Χρήστος, όπως ήταν περισσότερο γνωστός, εξακολουθούσε να κάνει ορειβασία. Το 1972, λίγο πριν τον θάνατό του, ανέβηκε σε ηλικία 93 ετών στον Όλυμπο!
Πέθανε τον Απρίλιο του 1976 στο Λιτόχωρο Πιερίας, σε ηλικία 97 ετών. Στο «Οροπέδιο των Μουσών» του Ολύμπου λειτουργεί καταφύγιο, που φέρει το όνομά του.
ΠΗΓΗ: ΕΟΣ Αχαρνών, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.8.2025. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”.
Βιβλιογραφια:
- Νέζης Ν. «Όλυμπος Γεωγραφία, φύση, πολιτισμός, περιήγηση, ορειβασία, αναρρίχηση, τοπωνύμια, βιβλιογραφία», εκδ. «Ανάβαση», Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας – Αναρρίχησης (Ε.Ο.Ο.Α.), 2003.
- Μασταγκάς Σ. Δ. «Χρονικά Λιτοχώρου», Λιτόχωρο 2009 (κείμενο της Ν. Κοκκαλίδου-Ναχμία, 7.2.1976), σελ. 221-222. Ολόκληρο το βιβλίο ΕΔΩ.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Η Rupes Tarpeia ήταν ένας απόκρημνος βράχος, στην νότια κορυφή του Καπιτωλίνου Λόφου της Ρώμης, που δέσποζε πάνω από την αρχαία Αγορά της πόλεως – και ήταν τόπος εκτελέσεων δολοφόνων και προδοτών!
Η κατάληψη της κορυφής του ΟΛΥΜΠΟΥ
Επιχείρηση «Μύτικας»
Στο διάβα των αιώνων πολλές απόπειρες έγιναν για την κατάκτηση της ψηλότερης κορυφής του Ολύμπου, του Μύτικα (2.918 μ.), αλλά μόλις το 1913 ευοδώθηκαν. Ίσως να έπαιξε αποτρεπτικό ρόλο η παρουσία και η δράση πολλών και γνωστών λησταρχών (Γιαγκούλας, Μπαμπάνης, Λιόλιος) στο «Βουνό των Θεών».
Πάντως, μέχρι τον Οκτώβριο του 1912, το μεγαλύτερο μέρος του βουνού και η κορυφή Μύτικας ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Η ιστορία αναφέρει τον άγιο Διονύσιο ως τον πρώτο σύγχρονο εξερευνητή και οδοιπόρο του Ολύμπου στις αρχές του 16ου αιώνα. Τον τίτλο διεκδικεί και ο σουλτάνος Μεχμέτ Δ’ ο Κυνηγός, σύμφωνα με άλλους ιστορικούς. Τον Ιούλιο του 1780 ο Γάλλος αξιωματικός του ναυτικού Σονινί προσπάθησε ανεπιτυχώς να φθάσει στις υψηλότερες κορυφές του Ολύμπου. Από τότε, οι προσπάθειες ήταν συνεχείς, μέχρι τις 2 Αυγούστου 1913, όταν δύο Ελβετοί, ο Φρεντ Μπουασονά και ο Ντανιέλ Μπο-Μποβί, με οδηγό τον εντόπιο κυνηγό Χρήστο Κάκαλο, πάτησαν την υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, τον Μύτικα.
Ο Φρ. Μπουασονά (1858 – 1946) ήταν πολύ γνωστός φωτογράφος με έδρα την Γενεύη. Με τον φακό του αποτύπωσε την Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα, μέσα από μια συλλογή 7.000 φωτογραφιών. Ο Ντ. Μπο-Μποβί (1870 – 1958) ήταν ποιητής και ζωγράφος, πατέρας του ελληνιστή μουσικολόγου Σ. Μπο-Μποβί.
Οι τρεις ορειβάτες ξεκίνησαν την προσπάθειά τους στις 29 Ιουλίου 1913, ακολουθώντας την κλασσική διαδρομή προς το παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία. Στις 30 Ιουλίου φθάνουν στον προορισμό τους και αντικρίζουν τον Μύτικα, αλλά αποφασίζουν να επιστρέψουν στην βάση τους, επειδή νυχτώνει. Την επομένη, έχοντας πάρει τον δρόμο της επιστροφής, το μετανοιώνουν και αποφασίζουν να επιχειρήσουν το μεγάλο κατόρθωμα.
Περνούν την νύχτα μέσα σε θύελλα και την 1η Αυγούστου φτάνουν σε μια καλύβα στον Μαυρόλογγο, όπου διανυκτερεύουν. Τα χαράματα της 2ας Αυγούστου ξεκινούν την τελική τους προσπάθεια και μέσα σε ομίχλη φτάνουν στις 9 το πρωί σε μία κορυφή, την οποία θεωρούν την πιο υψηλή. Την βαπτίζουν «Κορυφή της Νίκης», προς τιμή της Μάχης του Σαρανταπόρου (5 Οκτωβρίου 1912) και σε μια πρόχειρη κατασκευή τοποθετούν τις κάρτες τους και την ελβετική σημαία. Έξαφνα, η ομίχλη διαλύεται και ανακαλύπτουν ότι η πραγματική κορυφή βρίσκεται ακόμη πιο υψηλά. Η επιμονή του Χρ. Κάκαλου, ο οποίος αναρριχάται ξυπόλητος, οδηγεί τους ορειβάτες στις 10:25 το πρωί στην υψηλότερη κορυφή, τον Μύτικα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν και άλλοι ορειβάτες έγραψαν το όνομά τους στο Πάνθεον των κατακτητών του Μύτικα:
- Γιώργος Κωνσταντάκος, πρώτη μοναχική ανάβαση: (20 Ιουλίου 1920).
- Τασία Αποστολοπούλου και Έφη Νομίδη – Μαρκεζίνη από την Αθήνα, πρώτη ανάβαση από γυναίκες με οδηγό τον Χρ. Κάκαλο. (20 Ιουλίου 1920)
- Ζορζ Ντοριέ, Ηρακλής Ιωαννίδης και Κώστας Νάτσης, πρώτη χειμερινή ανάβαση (20 Μαρτίου 1931)
- Άννα Πετροχείλου, πρώτη χειμερινή ανάβαση γυναίκας (27 Δεκεμβρίου 1953).
Ο Χρ. Κάκκαλος συνέχισε τις αναβάσεις έως το 1972. Προς τιμή του, ένα καταφύγιο στον Όλυμπο, στα 2.660 μέτρα, φέρει το όνομά του.
2 Αυγουστου 1913 ημερα που κατακτηθηκε ολυμπος Αυγουστος πατηθηκε ολυμπου maount mount olympus Μυτικας, υψηλοτερη κορυφη 2.918 μ. πρωτη φορα Κακαλος οδηγος Boissonnas Baud Bovy ελλην ελληνας κυνηγος αγριοκατσικο Λιτοχωρο Πιεριας, πρωτος ορειβατης ορειβασια υψομετρο 2.917,727 μ. φωτογραφος Μπουασονα Μπο Μποβι Μποβυ Στεφανι Καζανια σπηλια ΙΜ ιερα μονη Αγιου Διονυσιου αγιος Διονυσιος 29 Ιουλιου 1913 ιουλιος κατασκηνωση Πετροστρουγκα 30 Ιουλίου Σκουρτα, Προφητης Ηλιας Θρονος του Δια θεος διας ζευς Σκολιο Μαυρη Κορυφη χιονοθυελλα καιρος Πριονια, 31 κορφη της Νικης αναμνηση ελληνικη νικη Μαχη του Σαρανταπορου Σαρανταπορο ψηλοτερη Ταρπηια Πετρα καρτα μπουκαλι, 1927 Ελβετια Ελληνικη Ομοσπονδια Ορειβασιας Αναρριχησης Αναρριχηση απατητη μετονομασια Βενιζελος αναβαση 1919 βιβλιο La Grece Immortelle Η Αθανατη Ελλαδα υψηλοτερο βουνο ορος Ελλαδας μπαρμπαΧρηστος, μπαρμπα Χρηστος 1972, 93χρονος 1976 Πιερια 97χρονος Οροπεδιο των Μουσων μουσες καταφυγιο, νεζης τοπωνυμια, τοπωνυμιο Μασταγκας Ζολωτας Σπηλιος Αγαπητος γαλλοελβετος γαλλος φωτογραφος Ελβετος συγγραφεας ιστορικος τεχνης Rupes Tarpeia αποκρημνος βραχος, Καπιτωλινος Λοφος Ρωμη αρχαια Αγορα πολη εκτελεση δολοφονος προδοτης δολοφονια προδοσια θανατος θανατικη ποινη καταληψη της κορυφης ΟΛΥΜΠΟΥ – Επιχειρηση αποπειρα κατακτηση λησταρχος Γιαγκουλας, Μπαμπανης, Λιολιος λησταρχοι Βουνο των Θεων Οκτωβριος 1912, οθωμανικη Αυτοκρατορια ιστορια αγιος Διονυσιος πρωτος εξερευνητης οδοιπορος 16ος αιωνας σουλτσνος Μεχμετ Δ ο Κυνηγος, Ιουλιος 1780 18ος αξιωματικος ναυτικο Σονινι υψηλοτερες κορφες Γενευη Ελλαδα 20ος συλλογη φωτογραφια ποιητης ζωγραφος, ελληνιστης μουσικολογος ορειβατης παρεκκλησι Προφητ Ηλια θυελλα 1 1η Αυγουστου καλυβα Μαυρολογγος, ομιχλη 5 Οκτωβριου 1912 Οκτωβριος ελβετικη σημαια επιμονη ξυπολητος, ορειβατες Κωνσταντακος, πρωτη μοναχικη αναβαση 20 Ιουλιου 1920 Αποστολοπουλου Νομιδη – Μαρκεζινη Αθηνα, γυναικες Ντοριε, Ιωαννιδης Νατσης, χειμερινη Μαρτιου 1931 μαρτιος Πετροχειλου, γυναικα 27 Δεκεμβριου 1953 Δεκεμβριος νικολοπουλος
