Του Κωνσταντίνου Σπίνου, Kspin.gr@gmail.com
Ο μεγάλος Έλλην μυθογράφος Αίσωπος (7ος αι. π.Χ.) είναι ο διασημότερος από τους αρχαίους μυθοποιούς, επινοητής ενός λογοτεχνικού είδους που σήμερα ονομάζεται παραβολή ή αλληγορία, και δικαιολογημένα θεωρείται πατέρας του αρχαίου μύθου και γενικότερα της μυθοπλασίας. Ειρήσθω εν παρόδω, ότι η μυθοπλασία είναι μια πνευματική λειτουργία που ευδοκιμεί στο χώρο του λαϊκού πολιτισμού. – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΑΙΣΩΠΟΥ, ΕΔΩ.
Ο Αίσωπος συγκαταλέγεται στους, κορυφαίους της λεγόμενης διδακτικής μυθολογίας, συνδέοντας άρρηκτα το όνομά του με μια σειρά περισσότερων από 400 σύντομων ευπροσήγορων αλληγορικών ιστοριών, που ζουν ως τις μέρες μας. Δεν είναι ένας απλός μυθοποιός, όπως μερικοί θέλουν να τον παρουσιάσουν, αλλά ένας μεγάλος δάσκαλος της ηθικής που χρησιμοποίησε την διδακτική μυθολογία με ζηλευτή δεξιότητα και επιτυχία, για να υπερασπιστεί την αρετή και να καταπολεμήσει την αχρειότητα.
Ήρωές του είναι τα ζώα και σπάνια άνθρωποι και θεοί. O εύθυμος τρόπος που αφηγείται τις περιπέτειές τους, αποκαλύπτει έναν μαέστρο στην δημιουργία μυθοπλασίας, και μεγάλο γνώστη των τεχνικών της αφήγησης. Διαβάζοντας το έργο του δεν περνάμε απλά την ώρας μας, δεν ψυχαγωγούμαστε μόνο, αλλά σκεπτόμαστε, μαθαίνουμε και προβληματιζόμαστε.
Αριστερά: Ο Αίσωπος και η αλεπού, από παράσταση αρχαίου αγγείου. Δεξιά: Ο Αίσωπος σε έργο του 150 π.Χ. (συλλογή Villa Albani), Ρώμη.
Ο Αίσωπος ήταν ο μεγας δάσκαλος της ανθρωπότητας. Η επιδίωξή του ήταν διπλή:
- Αφ’ ενός να μας κάνει να γελάσουμε, μέσα από ευτράπελα, κωμικές καταστάσεις και χιουμοριστικές περιγραφές, ώστε να δεχτούμε ευκολότερα τα πανανθρώπινα διαχρονικά μηνύματά του.
- Αφ’ ετέρου να αποδοκιμάσουμε το κακό στις πιο αντιπροσωπευτικές μορφές του, κυρίως της βίας, της απάτης, της αυθαιρεσίας, της προδοσίας, της ματαιοδοξίας, της αλαζονείας, της ψευδολογίας, της πλεονεξίας, της πονηριάς, της αχαριστίας. Η αποδοκιμασία επιχειρείται άλλοτε με αναφορά στην Θεία Δίκη, άλλοτε με πειστικές υποδείξεις, πιο συχνά όμως με την διαπίστωση του παραλογισμού του κακού, με την γελοιοποίηση του καθώς και με την φιλοσοφική ενατένιση της ζωής.
Οι μύθοι του Αισώπου, με την κομψή συντομία και την απλότητά τους, διατηρούν αιώνες τώρα την αναλλοίωτη ικανότητα να συγκινούν και να ψυχαγωγούν μικρούς και μεγάλους αλλά και να διδάσκουν προ παντός την αλήθεια για την ανθρώπινη ψυχή. Δεκάδες προσπάθησαν να τον αντιγράψουν ανά την Ιστορία, προσπάθησαν ωστόσο ματαίως, καθώς το χιούμορ, η σάτυρα – ΔΕΙΤΕ ομιλία του Γ. Λεκάκη για την ΣΑΤΥΡΑ, ΕΔΩ – τα ευφυολογήματα αλλά και οι σοβαρές σκέψεις του μεγάλου Έλληνα παραμυθά δεν έχουν ιστορικό όμοιό τους.
Οι μελετητές των «Αισώπειων Μύθων», παραδέχονται πως ήταν ένας ιδιαιτέρως οξυδερκής, ευφυέστατος και παρατηρητικός άνθρωπος, με οξυμένη κοινωνική ματιά, με μεγάλο ταλέντο στο να πλάθει μύθους, τους οποίους χρησιμοποιούσε για να περνάει μηνύματα στους ακροατές του, να διδάσκει ήθος και να καυτηριάζει την αδικία, την προδοσία και γενικά όλες τις ευτελείς πράξεις των ανθρώπων. Γι’ αυτό και οι μύθοι του δεν ήταν παρά διδακτικές αλληγορίες για την ίδια τη ζωή και τον ανθρώπινο παράγοντα.
Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ
Μπορεί ο Αίσωπος, ο θρυλικός παραμυθάς του αρχαίου ελληνικού κόσμου, να έζησε πριν από 2.500 χρόνια περίπου, ωστόσο οι σοφές και πνευματώδεις ιστορίες του – κάθε μιά από αυτές με το δικό της ξεχωριστό ηθικό δίδαγμα – παρέμειναν δημοφιλείς μέχρι τις μέρες μας. Τα μηνύματα με το μεστό νόημα που περιέχουν για μικρούς και μεγάλους, εκφερόμενα με τρόπο μοναδικό, μέσα από την απλότητά τους προσφέρουν βασικές συμβουλές για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη ζωή, αλλά και αυτούς που έχουμε απέναντί μας, ακόμα και σήμερα τα εκφέρουμε στον σημερινό μας λόγο ως παροιμίες, χωρίς να γνωρίζουμε ότι ελέχθησαν δια στόματος Αισώπου. Ο μεγάλος μυθοποιός συνεχίζει από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, να επηρεάζει τη καθημερινότητά μας μέσα από δεκάδες εκφράσεις που είτε ειπώθηκαν είτε πηγάζουν από τους μύθους του.
Μερικές από αυτές τις παροιμιώδεις φράσεις είναι οι κατωτέρω:
- «Έβαλε το λύκο να φυλάξει τα πρόβατα»,
- «Ένας, αλλά λέων»,
- «Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα»,
- «Σπεύδε βραδέως»,
- «Δείξε μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι»,
- «Η μερίδα του λέοντος»,
- «Ένα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη»,
- «Οία η μορφή, τοιάδε και η ψυχή»,
- «Συν Αθηνά και χείρα κίνει»,
- «Κάλιο ένα και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρι»,
- «Γυμνοί ήρθαμε όλοι [σ’ αυτήν την ζωή], γυμνοί και θα φύγουμε»,
- «Πυρ, γυνή και θάλασσα, δυνατά τρία»,
- «Είναι πολύ εύκολο να κάνει κανείς τον γενναίο από μακριά»,
- «Ενωμένοι θα επιζήσουμε, χωρισμένοι θα χαθούμε»,
- «Η ένωση δίνει δύναμη»,
- «Τα φαινόμενα εξαπατούν»,
- «Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια»,
- «Τον άτυχο τον δαγκάνει ακόμα και το πρόβατο»,
- «Και το παραμικρό καλό που κάνουμε, μπορεί να μας ανταποδοθεί πολλαπλάσια»,
- «Οι άνθρωποι γίνονται σοφοί μετά τις συμφορές»,
- «Στις συμφορές, αντί να βρίζεις τον Θεό, σκέψου τι δεν έκανες σωστά»,
- «Το κάλλος το ψυχικό είναι πολύ ανώτερο από το σωματικό κάλλος»,
- «Υπάρχει πάντα κάποιος περισσότερο δύστυχος από σένα»,
- «Η φιλοδοξία θολώνει το μυαλό»,
- «Να αποκτάς φίλους και όχι υλικά αγαθά»,
- «Χωρίς χαλκό (λεφτά), ο Φοίβος δεν προφητεύει»,
- «Δειλού μήτηρ ου κλαίει, αλλ’ ουδέ χαίρει»,
- «Ο χρόνος ανεβάζει και ο χρόνος πάλι κατεβάζει»,
- «Πούλησε τον χιτώνα που του είχε απομείνει, όμως το κρύο επανήλθε»,
- «Ο άνδρας δημιουργεί τη ζωή του, η γυναίκα δικαιολογεί την δική της»,
- «Το κακό που δεν τιμωρείται γίνεται μεγαλύτερο»,
- «Ζευς… τα μεν υψηλά ταπεινών, τα δε ταπεινά υψών»,
- «Ο φίλος που βλάπτει, δεν διαφέρει από τον εχθρό»,
- «Πρόσεχε μη χάσεις την ουσία πιάνοντας την σκιά».
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ ΠΡΙΝ ΑΠΟ 2.000 ΧΡΌΝΙΑ!!!
Ο διαπρεπής Ισπανός ψυχολόγος και ψυχίατρος Ε. Ρόχας θέλοντας να τονίσει, ότι, όσο ανέρχεσαι κοινωνικά και λάμπεις τόσο πιο πολύ θα αποκτάς εχθρούς και θα σε πολεμούν, λόγω των ελαττωμάτων του φθόνου της ζήλιας και της κακεντρέχειας που είναι έμφυτα στον άνθρωπο, είπε πως: «όσοι νιώθουν ότι αποτελούν αντικείμενο του φθόνου συναδέλφων, συμμαθητών, γειτόνων, φίλων, ακόμα και συγγενών, πρέπει να ξέρουν πως το πιο σημαντικό είναι να προφυλάσσονται, να μην εκτίθενται σε καταστάσεις που προκαλούν και οξύνουν αυτό το συναίσθημα».
Αυτή την ψυχολογική-ψυχιατρική διαπίστωση την είχε κάνει προ 2.500 χρόνια ο Πατέρας της Μυθοπλασίας, Αίσωπος, λέγοντας την αλληγορική ιστοριούλα του «Το φίδι και η Πυγολαμπίδα».
Το αφήγημα του Αίσωπου έχει ως εξής:
«Κάποτε ένα φίδι άρχισε να κυνηγάει μια πυγολαμπίδα. Ύστερα από τρεις μέρες αδιάκοπης καταδίωξης, χωρίς δυνάμεις πια, η πυγολαμπίδα σταμάτησε και μίλησε στο φίδι:
–Μπορώ να σου κάνω μια ερώτηση;
–Δε συνηθίζω ν’ ακούω τα θηράματά μου, αλλά μια που θα σε καταβροχθίσω, μπορείς να ρωτήσεις.
–Ανήκω στην τροφική σου αλυσίδα;
–Όχι.
–Σου έκανα κανένα κακό;
–Όχι.
–Τότε γιατί θέλεις να με σκοτώσεις;
Αφού σκέφτηκε λίγο, το φίδι απάντησε:
–Επειδή δεν αντέχω να σε βλέπω να λάμπεις.
Πάντα θα προσπαθούν να σβήσουν την δική μας λάμψη γιατί απλά δεν γνωρίζουν τον τρόπο να αναδείξουν την δική τους. Γιατί ο καθένας είναι μοναδικός και δεν μπορεί να λάμψει ποτέ με τον ίδιο τρόπο που λάμπει ο διπλανός του.
Δεν είναι λίγες οι φορές που προκαλούμε τον φθόνο και την ζήλια των τριγύρω μας και γινόμαστε αποδέκτες μιας άσχημης συμπεριφοράς χωρίς να υπάρχει κάποια προφανή αιτία! Δεν είναι λίγες, επίσης, οι φορές που τα σχόλια των γύρων μας όταν υλοποιούμε αυτά που ονειρευόμαστε, όταν κάνουμε πράξη αυτά που μας εκφράζουν, θα είναι το λιγότερο επικριτικά και το μέγιστο απαξιωτικά. Και τότε σκεφτόμαστε ότι αυτό που καταφέρνουμε, δεν είναι αποδεκτό και μαλώνουμε άλλη μια φορά τον εαυτό μας για την απερισκεψία μας έστω και να ονειρευτούμε…
Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν… Πάντα θα προσπαθούν να σβήσουν την δική μας λάμψη γιατί απλά δεν γνωρίζουν τον τρόπο να αναδείξουν την δική τους…
Κάθε φορά που εντυπωσιάζεις, αποκτάς κι έναν εχθρό. Για να είσαι δημοφιλής πρέπει να είσαι μετριότητα
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 23.6.2025.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, η ηλεκτρονικη εγκυκλοπαιδεια του ελληνισμου.
- ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΗΛΙΟΥ
- ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ Πάπυρος Λαρούς Μπριτανικα
- ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, εκδ. ΔΟΜΗ
- Νάσιου Ευ. ΑΙΣΩΠΟΣ ΑΙΣΩΠΕΙΟΙ ΜΥΘΟΙ, εκδ. ΖΗΤΡΟΣ.
- newsone.
Αισωπος, μεγαλος δασκαλος της ανθρωποτητας ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΜΥΘΟΙ ΑΙΣΩΠΟΥ Σπινος ελλην μυθογραφος διασημοτερος αρχαιος μυθοποιος, επινοητης λογοτεχνικο ειδος αρχαια λογοτεχνια παραβολη αλληγορια, πατερας του αρχαιου μυθου της μυθοπλασιας πνευματικη λειτουργια λαικος πολιτισμος κορυφαιος διδακτικη μυθολογια αλληγορικη ιστορια μυθοποιος, διδασκαλος ηθικη αρετη αχρειοτητα ηρωας ζωα ζωο ανθρωποι θεοι ευθυμη αφηγηση περιπετεια δημιουργια τεχνικη εργο ψυχαγωγια σκεψη μαθηση προβληματισμος ανθρωποτητα γελιο ευτραπελο κωμικη κατασταση χιουμορ περιγραφη πανανθρωπινα διαχρονικα μηνυματα αποδοκιμασια κακο βια, απατη αυθαιρεσια προδοσια ματαιοδοξια αλαζονεια ψευδολογια πλεονεξια πονηρια αχαριστια Θεια δικη, παραλογισμος γελοιοποιηση φιλοσοφια ζωη μυθοι κομψη συντομια απλοτητα αληθεια ανθρωπινη ψυχη αντιγραφη σατυρα, ευφυολογημα παραμυθας ιστορια Αισωπειοι οξυδερκης, ευφυεστατος παρατηρητικος ανθρωπος, οξυμενη κοινωνικη ταλεντο ηθος αδικια, ευτελης πραξη θρυλικος ελληνικος κοσμος σοφη πνευματωδης ηθικο διδαγμα δημοφιλια νοημα μοναδικος απλοτητα συμβουλη παροιμια αρχαιοτητα καθημερινοτητα εκφρασεις παροιμιωδεις φρασεις λυκος προβατα λεων Ροδος, πηδημα Σπευδε βραδεως φιλος φιλια μεριδα του λεοντος χελιδονι ανοιξη Οια μορφη τοιαδε ψυχη θεα Συν Αθηνα και χειρα κινει Καλιο ενα και στο χερι παρα δεκα και καρτερι Γυμνοι γυμνος Πυρ, γυνη και θαλασσα, δυνατα τρια 3 ευκολο γενναιοτητα απο μακρια Ενωμενοι επιβιωση χωρισμενοι ενωση δυναμη φαινομενα εξαπατουν φαινομενο απατουν αλεπου κρεμασταρια ατυχος ατυχια δαγκωμα προβατο καλο ανταποδοση ανθρωποι σοφοι συμφορα συμφορες, βρισια Θεος καλλος ψυχικο σωματικο σωμα δυστυχος δυστυχια φιλοδοξια θολο μυαλο φιλοι υλικα αγαθα χαλκος λεφτα χρηματα πλουτη Φοιβος απολλων προφητεια Δειλος μητηρ κλαμα χαρα χρονος χιτωνας κρυο αντρας γυναικα τιμωρια Ζευς διας ταπειωση εχθρος ουσια σκια Ισπανος ψυχολογος ψυχαατρος Ροχας κοινωνια εχθροι ελαττωμα φθονος ζηλεια κακεντρεχεια εμφυτα αντικειμενο συγγενεις προφυλαξη εκθεση συναισθημα ψυχολογια ψυχιατρικη φιδι οφις Πυγολαμπιδα κυνηγι καταδιωξη θηραμα τροφικη αλυσιδα λαμψη φως παρασταση αρχαιο αγγειο εργα 150 7ος 2ος αιωνας πΧ συλλογη βιλα βιλλα αλμπανι Villa Albani Ρωμη
