ΙΑΜΑΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΑΙΔΗΨΟΥ – του Γ. Λεκάκη

«Γνωστόν, ότι επί της νήσου Ευβοίας κατά το χωρίον της Αιδιψού υπάρχουσι θερμά ιαματικά ύδατα, περίφημα από των αρχαίων Ελληνικών και Ρωμαϊκών χρόνων τούτο δε μαρτυρούσι διάφοροι συγγραφείς, ως ο Πλούταρχος εν Συμποσίοις επαινών μεγάλως το χωρίον και θεωρών αυτό κατάλληλον εις τε την υγείαν και θερινήν διατριβήν, ο Αθήναιος εν Δειπνοσοφισταίς, προστιθείς, ότι οι στρατηγοί του βασιλέως Αντιγόνου χάριν χρηματολογίας έταξαν και φόρον επί των ασθενών των μετεχειριζομένων εσωτερικώς ψυχρόν τι ύδωρ είτα απολεσθέν, και άλλοι συγγραφείς τόσον δε περίφημα ήσαν τα λουτρά, ώστε αφιερώθησαν και τω Ηρακλεί, διατρίβοντι συχνώς επί της νήσου. Περιφημότερα δε κατέστησαν επί των ρωμαϊκών χρόνων διότι ιάθη δι’ αυτών εκ ποδαλγίας ή φθειριάσεως του δέρματος ο Ρωμαίος στρατηγός Σύλλας, κατασκευάσας ίδιον λουτρόν, ου τα ερείπια σώζονται.

Επειδή δε τα ύδατα ταύτα, και τοι μικρόν εξετασθέντα υπό επιστημόνων, απεδείχθησαν ωφελιμότερα των λοιπών της Ελλάδος, δώσομεν πληροφορίας τινας περιληπτικώς και συστήσωμεν αυτά εις το κοινόν, έχοντες υπ’ όψιν τα γραφέντα παρά των αξιοτίμων ανδρών κυρίων Ι. Βούρου αρχιάτρου, Α. Ζυγομαλά ερευνήσαντος επιτοπίως, Α. Λινδερμάϊερ, Ξ. Λάνδερερ, και του αναλύσαντος τα ύδατα τελευταίον Ουγώ Γκότ Γερμανού. Τα ύδατα της Αιδιψού απέχουσι του μεν χωρίου ημίωρον, του δε αμμώδους παραλίου δέκα ωρόλεπτα και του Στροχωρίου μίαν και ημίσειαν ώραν.

Η Αιδιψός κείται εν θέσει λίαν τερπνή και υγιεινή, έχουσα πηγαίον ύδωρ άφθονον και εξαίσιον, τρέχον δια μέσου του χωρίου, όπου οι πλάτανοι, αι συκαμινέαι, ελαίαι, αμυγδαλέαι και άλλα οπωροφόρα δένδρα σκιάζουσι τας οικίας και την πλατείαν, και καθιστώσι το χωρίον τερπνόν κατάλληλον εις κατοικίαν των ασθενών· κατά δε τον λιμένα προσερχόμενα πλοία εμπορικά και αλιευτικά και ατμόπλοιον, χορηγούσι τρόφιμα άφθονα και ολιγοδάπανα, και ευκολύνουσι την μετάβασιν· υπάρχουσι δε εγγύς των λουτρών και οικίσκοι καλώς κατεσκευασμένοι και επιστάται επιμελείς και περιποιητικοί προς τους πάσχοντας. Αναπηδώσι δε τα ύδατα δια στομίων επί δύω λοφίσκων κατά τας υπωρείας του αβυσσικήν καταγωγήν έχοντος όρους Τελεθρίου, και ωθούνται βιαίως ως εξ αντλίας και μετά βοής και ατμών θειούχων.

Τα ύδατα ταύτα έχουσι δύο οσμάς, ως δύο εισι και οι λοφίσκοι. Το παράλιον, όπερ και ορμητικώτερον, εστί θειούχον, το τε ενδότερον σιδηρούχον και μετ’ οσμής αίματος ανθρωπίνου· η ύπαρξις του σιδήρου αποδεικνύεται εκ του ίχνους αυτού όντος εν τη περί την οπήν ερυθρά υποστάθμη εκ της οσμής και των σφαιροειδών όγκων των κατά το έδαφος, προσέτι και εκ του αποτελέσματος· διότι μία των πηγών φέρει τα έμμηνα και τας αιμορραγίας, ως η του Κακκάβου της Κύθνου, δια την αιμαγωγόν του σιδήρου δύναμιν· το δε ερυθροκίτρινον της αποκεχωρισμένης τιτάνου[2] μετά της μαγνησίας[3] δηλοί την ύπαρξιν θείου και σιδήρου. Αμφότερα δε τα ύδατα εισι θαλάσσια, ήτοι αλατοφόρα και ορυκτοφόρα εν μεγάλω βαθμώ· πικρότερα δε του θαλασσίου ύδατος δια την εκ της μεγάλης θερμότητος εξάτμισιν πολλού ύδατος. Η θερμότης 58 – 75ο Ρεωμ. εξ ου δηλόν, ότι η εστία βαθυτάτη· η κυρία δε και κεντρική πηγή θερμοτέρα και αφθονωτέρα των λοιπών. Η αναλυσις δε του ύδατος τούτου γενομένη παρά του εν Μονάχω χημικού Ουγώ, προς ον ο Κ. Βούρος το 1856 εχορήγησεν αυτό εν Καρενλσβάδ, έχει ούτως εις 1.000 μέρη

• 989,21 ανθρακικής τιτάνου,
• 5,43 ανθρακικής μαγνησίας[3],
• 0,36 αργιλλώδους γης,
• 2,54 ωξειδωμένου σιδήρου.

Ο δε Κύριος Ζυγομαλάς προτείνει καταλλήλως, όπως αι πηγαί της Αιδιψού, ως έχουσαι σίδηρον, ονομασθώσι θερμοσιδηρούχοι εις διάκρισιν των ψυχρών σιδηρούχων. Κατά τον αυτόν το λουτρόν του Σύλλα θεωρείται ο τελειότερος τύπος των ιατρικών πυρητηρίων· διότι ο εισερχόμενος και καλύπτεται υπό θειούχων ατμών και εισπνέει αυτούς, όπερ διπλούν πλεονέκτημα θεραπείας, εκτελούμενον εν Ευρώπη δια τεχνικών δαπανηρών μέσων. Τα ύδατα δε μόλις χρήσιμα εσωτερικώς ως λίαν θερμά και μεταλλωμένα όντα. Περί δε της ιαματικής ενεργείας των περιφήμων τούτων λουτρών λέγομεν μετά του Κ. Λάνδερερ, ότι ωφελούσι κατά των εξής αρρωστιών: Κατά παύσεως της ενεργείας του δέρματος και των ακολούθων αυτής, ως μεταμορφώσεως άλλων οργάνων, μεταστάσεως αρθριτικής ή ρευματικής και της εξ αυτής δυσκρασίας. Κατά παραλυτικών και εν γένει κατά νευραλγικών νόσων. Κατά ασθενειών των αισθητηρίων οργάνων, μάλιστα των οφθαλμών και της ακόης, αν προέρχωνται εξ ατονίας ή ηυξημένης αισθητικότητος των νεύρων των ρηθέντων οργάνων. Κατά χρονίων φλεγμονών, σπασμωδικών νόσων πνευμόνων και αναπνευστικών οργάνων, βραγχνιάσεως και αρχομένης φθίσεως. Κατά χρονίων ελκών και εξανθημάτων αρθριτικών ή συφιλιτικών. Κατά νόσων και μυών και οστών, εξογκώσεων αυτών οιδημάτων, αγκυλώσεων. Κατά διαφόρων νόσων του ουροποιού συστήματος. Οριστκώτερον δε και σαφέστερον κατά τον Κ. Ζυγομαλάν ωφελούσι κατά δυσμηνορροιών, χλωρώσεων και των εξ αυτών ατεκνιών, ατονίας νεύρων, χαλαρώσεως μυών, παθών λεμφικών και λεμφοφλεγματικών, μάλιστα δε κατά ανικανότητος προς συνουσίαν των ανδρών, εξ ου και τ’ όνομα Αιδιψός κατά Στέφανον δια την επί των αιδοίων ενέργειαν.

Τα θειούχα δε λίαν ωφέλιμα κατά χρονίων ρευματισμών, αρθρίτιδος, γοναλγίας, ισχιάδος, χρονίων εξανθημάτων, λευκορροιών και χρονίας συφιλίδος.

Ιδιαιτέρως δε κατά των εξής νόσων: Κατά άσθματος εις πυριάσεις και προς τούτο συνιστά το του Σύλλα λουτρόν κατασκευαζόμενον. Κατά φθίσεως· ο αυτός λέγε ότι δύο άτομα ανωφελώς μεταχειρισθέντα τα ύδατα της Υπάτης και των Θερμοπυλών, ιάθησαν εν Αιδιψώ εν ολίγω χρόνω εξ ισχιάδος οξυτάτης. Κατά χρονίας μητρίτιδος φύσεως χοιραδικής. Κατά ανικανότητος προερχομένης εκ λεμφατικής και λευκοφλεγματικής καταστάσεως δια τα χλωρούχα άλατα και τον σίδηρον. Κατά ρευματικής παραπληγίας, όταν άμα υπάρχη και στάσις των εμμήνων, αλλά βαθμηδόν και μετά προσοχής δια τον σίδηρον. Κατά εκνευρωτικής παραπληγίας, ήτοι προερχομένης εκ καταχρήσεως των αφροδίσιων ηδονών, κόπου, ψύχους, υγρασίας δια τα χλωρούχα ύδατα και τον σίδηρον· και η κατάδυσις εν ταις δεξαμεναίς έστω μέχρι 15 λεπτών. Κατά παραλύσεως των κάτω άκρων εκ δυσκόλου τοκετού. Κατά συφιλιδικής καχεξίας συνδιαζομένης μετά χοιραδικής διαθέσεως δια τα χλωρούχα ύδατα· μετά ταύτα γίνονται και θαλάσσια λουτρά και χρήσις του υδραργύρου εις επισφράγισιν της θεραπείας. Κατά χλωρώσεως ή αναιμίας, μη υπαρχούσης πληθώρας και συμφορήσεως, δια τον σίδηρον. Κατά στειρώσεως διότι ο σίδηρος αφαιρεί ενοχλήσεις τινας των σαλπίγγων, ωοθηκών, μήτρας, και φέρει την λειτουργίαν του μητρικού συστήματος και την σύλληψιν.

Ταύτα ολίγα δημοσιεύοντες εκ των ανεκδότων έτι ευβοϊκών ημών, ένθα εν εκτάσει ποιούμεθα λόγον περί τε της πόλεως Αιδιψού ιστορικώς και των κατ’ αυτήν λουτρών, νομίζομεν, ότι αρκούσιν, όπως πείσωμεν έκαστον περί της ιαματικής αυτών ωφελείας, και προτρέπομεν τους πάσχοντας κατά καθήκον ιατρικόν τε και δημοσιογραφικόν, ίνα επισκέπτωνται την Αιδιψόν εν καιρώ τω δεόντι».

ΠΗΓΗ: Κ. Α. Γουναρόπουλος, εφημ. «Ελπίς», 6.2.1862.

Το πόσιμο νερό της Αιδηψού είναι από τα καλύτερα νερά στον κόσμο! Το πόσιμο μεταλλικό νερό Αιδηψού είναι όμοιο με αυτό του Λουτρακίου. Με περισσότερες από 100 πηγές, κατατάσσονται σε 6 συμπλέγματα, που διαφέρουν μεταξύ τους κατά την θερμοκρασία (28 – 86^οC)[1]! Όλες σε μια έκταση 500 περίπου μ. Άλλες αναβλύζουν ορμητικά, ενώ άλλες ήρεμα. Δύο εξ αυτών είναι ραδιενεργές. Οι πηγές της Αιδηψού είναι σε υπόγεια συνάφεια με τις αντικρινές τους, των Θερμοπυλών. Γνωστές από την αρχαιότητα. Για τα ιαματικά νερά της Αιδηψού γράφουν ο Αριστοτέλης, ο Πλούταρχος, ο Στράβων, κ.ά. Με μυθολογική προέλευση, από τον Ήφαιστο, κατά παραγγελίαν της Αθηνάς, για να ξεκουράζεται ο Ηρακλής, μετά από τους άθλους του. Ο Ήφαιστος κτύπησε με το κοσμικό σφυρί του τα έγκατα της Γης, και… ανάβλυσαν οι πηγές της Αιδηψού και των Θερμοπυλών… Και ο Δευκαλίων με την Πύρρα ήλθαν εδώ, για να τεκνοποιήσουν πολλά παιδιά, κατ’ εντολήν του Διός. Έτσι ονοματίσθηκε κιόλας η Αιδηψός (< αιδοίο + άπτω).

Νερό ωφέλιμο για:

• αγκυλώσεις (μετατραυματικές),
• αρθρίτιδα (παραμορφωτική),
• αρθρώσεων φλεγμονές,
• γυναικολογικές παθήσεις,
• δισκοπάθεια,
• δυσμορφίες (μετατραυματικές),
• ισχιαλγία,
• μυαλγία,
• νευραλγίες,
• νευρίτιδες,
• νεφρίτιδες,
• οσφυαλγία,
• ρευματισμούς (χρόνιους),
• σπλάγχνων (στομάχου, ήπατος, χρονίων παθήσεων),
• σπονδυλοαρθρίτιδα.

Το πόσιμο μεταλλικό νερό Αιδηψού κάνει καλό σε:

• χολόλιθους και
• ψαμμιάσεις.

Επίσης, τα λασπόλουτρά της, χρησιμοποιούνται ως κατάπλασμα σε:

• αγκυλώσεις,
• αρθρίτιδες παραμορφωτικές
• ισχιάδες,
• κατάγματα
• ρευματισμούς (εντοπισμένους),
• φλεβίτιδες, κ.ά.

Στην θέση Πλατάνια υπάρχει και ψυχρή πηγή, με διουρητικές και πεπτικές ιδιότητες.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Οι 755 έως τώρα γνωστές ιαματικές πηγές της Ελλάδος». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 6.2.2002.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Περιέχουν υπέρθερμο Cl – Na – K Br – B C0₂ – μεταλλικό-υπερτονικό. Ανήκουν στην κατηγορία των ισχυρώς θερμών αλιπηγών.

[2] τίτανος = λευκό χώμα, ασβέστης, γύψος, μαρμαρόσκονη.

[3] μαγνησία = Οξείδιο του μαγνησίου. Αρκετές ενώσεις του μαγνησίου χρησιμοποιούνται για ιατρικούς λόγους ως: καθαρτικά, αντιόξινα (π.χ., το γάλα της μαγνησίας), και για σταθεροποίηση παθολογικής διέγερσης νεύρων, του αίματος και τον σπασμό των αγγείων, σε συνθήκες όπως η εκλαμψία. ΠΗΓΗ:«Dietary Supplement Fact Sheet: Magnesium», Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health, 11.2.2016.

λουτροθεραπεια θαλασσια σπορ παραθερισμος ΙΑΜΑΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΑΙΔΗΨΟΥ Λεκακης ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΛΟΤΡΑ ΠΗΓΗ ΑΙΔΗΨΟΣ 40 σαραντα πλατανια πλατανι πλατανος, ηπειρωτης βορειοηπειρωτης ρουμπος στεγοπολη στεγοπολις βορειου ηπειρου βορειος βορεια ηπειρος λιουντζιουρια ξενοδοχειο θερμαι σιλλα ηρακλειον λιουντζη επιστολικο δελταριο ποσιμο νερο ποσιθεραπεια καλυτερα νερα στον κοσμο κοσμου μεταλλικο Λουτρακιου Λουτρακι συμπλεγμα θερμοκρασια ραδιενεργες ραδιενεργεια υπογεια Θερμοπυλες αρχαιοτητα ιαματικος τουρισμος Αριστοτελης, Πλουταρχος, Στραβων, ελληνικη μυθολογια θεος ηφαιστος, παραγγελια θεα Αθηνα ξεκουραση Ηρακλης, αθλοι κοσμικο σφυρι εγκατα της Γης, Θερμοπυλαι Δευκαλιων Δευκαλιωνας Πυρρα τεκνοποιηση παιδια εντολη Διος δια ζευς διας ετυμολογια ονομα αιδοιο απτω θεραπεια αγκυλωση μετατραυματικη αρθριτιδα παραμορφωτικη παθησεις αρθρωσεων φλεγμονη γυναικολογικες, δισκοπαθεια, δυσμορφια μετατραυματικες ισχιαλγια, μυαλγια, νευραλγια νευριτιδα, νεφριτιδα, οσφυαλγια, ρευματισμοι χρονιοι σπλαγχνα στομαχι, ηπατος, ηπαρ συκωτι χρονια παθηση σπονδυλοαρθριτιδα ποσις χολολιθοι ψαμμιαση λασπολουτρο καταπλασμα αγκυλωσεις, ισχιαδες, καταγμα παραμορφωτικες αρθριτιδες, ρευματισμος εντοπισμενος, φλεβιτιδα ψυχρη διουρητικες πεπτικες ιδιοτητες διουρηση πεπτικο συστημα πεψη ιδιοτητες υπερθερμο χλωριο Cl – νατριο Na – καλιο K βρωμιο Br – βοριο B διοξειδιο ανθρακος C0₂ – μεταλλικα υπερτονικο ισχυρη θερμη αλιπηγη νησος νησι Ευβοια χωριο Αιδιψος θερμα ιαματικα υδατα, αρχαια Ελληνικα Ρωμαικα χρονια αρχαιοι συγγραφεις, Πλουταρχος Συμποσιο επαινος υγεια θερινη διατριβη Αθηναιος Δειπνοσοφισταις, Δειπνοσοφιστες στρατηγος βασιλευς βασιλιας Αντιγονος χρηματολογια φορος ασθενης ψυχρο υδωρ απολεσθεν, συγγραφεας αφιερωση Ηρακλη ρωμαιοι ιαση ποδαλγια φθειριαση δερμα Ρωμαιος Συλλας, κατασκευη λουτρο ερειπια ωφελιμοτερα Ελλαδος, ελλαδας Βουρος αρχιατρος Ζυγομαλας Λινδερμαιερ, Λιντερμαιερ Λανδερερ, Λαντερερ αναλυση Γκοτ Γερμανος αμμωδης παραλια Στροχωριο Στροχωριον Στροχωρι τερπνη υγιεινη πηγαιο εξαισιο πλατανος συκαμινος ελια αμυγδαλια οπωροφορα δενδρα πλατεια τερπνο κατοικια ασθενεις λιμενας λιμανι πλοιο εμπορικο αλιευτικο ατμοπλοιο τροφιμα ολιγοδαπανα, οικισκος πασχοντες στομιο λοφισκος δυω δυο υπωρειες αβυσσικη καταγωγη αβυσσος ορος Τελεθριο αντλια βοη ατμος θειουχος οσμη παραλιο θειουχο σιδηρουχο αιμα αιματος ανθρωπινο σιδηρος ερυθρα υποσταθμη σφαιροειδης ογκος εμμηνα αιμορραγια Κακκαβου Κακκαβος Κυθνου, κυθνος κυκλαδων κυκλαδες αιμαγωγος αιμαγωγο σιδερο δυναμις ερυθροκιτρινο χρωμα τιτανος μαγνησια θειο θαλασσιο αλατοφορο ορυκτοφορο πικρο θαλασσια θερμοτητα εξατμιση θερμοτης μπανιο μπανια εστια θερμοτερη αναλυσις Μοναχο χημικος 19ος αιωνας μχ 1856 Καρενλσβαδ, Καρενλσβαντ ανθρακικο ανθρακικη μαγνησιο αργιλλωδης γη ωξειδωμενο οξειδωμενο πηγαι  σιδηρον, θερμοσιδηρουχος ψυχρη σιδηρουχος τελειοτερη ιατρικη ιατρικο πυρητηριο θειουχοι ατμοι εισπνοη πλεονεκτημα θεραπειας, Ευρωπη τεχνικο δαπανηρο μεσο μεταλλωμενο ενεργεια αρρωστια παυση δερματικα μεταμορφωση οργανο μετασταση αρθριτικη ρευματικη δυσκρασια παραλυτικη νευραλγικη νοσος ασθενεια αισθητηριο οργανο οφθαλμος ακοη ατονια αυξημενη αισθητικοτητα νευρο οργανα φλεγμονες σπασμωδικη πνευμονας αναπνευστικο βραγχνιαση φθιση ελκος εξανθημα αρθριτικο συφιλιτικο νοσοι μυς οστο  εξογκωση οιδημα ουροποιο ουροποιητικο συσταματος δυσμηνορροια χλωρωση ατεκνια ατονιες νευρων, χαλαρωση μυων, παθος λεμφικο λεμφοφλεγματικο ανικανοτητα συνουσια ερως ερωτας σεξ ανδρας αιδοιον θειουχα ρευματισμοι, γοναλγια γονατο ισχιαδα εξανθηματα λευκορροια συφιλις ασθμα πυριαση λουτρον φθισις Υπατη οξυτατη μητριτιδα φυση χοιραδικη ανικανοτητος λεμφατικη λευκοφλεγματικη κατασταση χλωρουχο αλας αλατι ρευματικη παραπληγια στασις σταση εμμηνων, εκνευρωτικη παραπληγικος καταχρηση αφροδισια ηδονη κοπος, ψυχος, υγρασια χλωρουχο καταδυση δεξαμενη πισινα παραλυσης κατω ακρα τοκετος συφιλιδικη καχεξια χλωριουχα υδραργυρος χλωρωση αναιμια συμφορηση στειρωση ενοχληση σαλπιγγεδς ωοθηκη μητρα λειτουργια μητρικο συστημα συλληψη ευβοικο πολη ιστορια ωφελεια Γουναροπουλος, εφημεριδα Ελπις 1862 λευκο χωμα, ασβεστης, γυψος, μαρμαροσκονη οξειδιο του μαγνησιου ενωσεις μαγνησιο ιατρικη καθαρτικο αντιοξινο γαλα της μαγνησιας σταθεροποιηση παθολογικη διεγερση νευρα αιμα σπασμος αγγειων, αγγεια αγγειο εκλαμψια