Βρέθηκε η αρχαία πρωτεύουσα του μακεδονικού ελληνικού Βασιλείου της Λυγκηστίδος – Με ακρόπολη τουλάχιστον 7 στρέμματα! – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Πρόσφατη αρχαιολογική εργασία στην θέση Gradishte, κοντά στο χωριό Crnobuki(*)  στον 41^ο παράλληλο [41°7′27″N 21°19′23″E] στην έκταση που καταλαμβάνει νυν το κρατίδιο των Σκοπίων, αποκάλυψε ότι υπήρχε ένας πολύ πιο ουσιαστικός αρχαίος ελληνικός, οικισμός από ό,τι αρχικά επίστευαν.

Παλαιότερα επίστευαν ότι η τοποθεσία ήταν απλώς ένα στρατιωτικό φυλάκιο, που κτίστηκε για να αμυνθεί από τις ρωμαϊκές επιθέσεις, επί βασιλείας Φιλίππου Ε’ (221 – 179 π.Χ.). Από το 2023 επιστρατεύθηκαν και σύγχρονες τεχνολογίες, όπως το ραντάρ διείσδυσης εδάφους και του LIDAR. Και οι νέες ανασκαφές έχουν αποκαλύψει νόμισμα, που κόπηκε μεταξύ 325 – 323 π.Χ., κατά την διάρκεια της ζωής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Και βρέθηκαν επίσης στοιχεία μιας ευημερούσας ελληνικής πόλεως, που ήταν πολύ αρχαιότερη από ό,τι περίμεναν οι μελετητές. Οι άνθρωποι κατοίκησαν την περιοχή ήδη από την Εποχή του Χαλκού (3300 – 1200 π.Χ.)!

Η ακρόπολη από μόνη της εκτεινόταν σε μια έκταση τουλάχιστον 7 στρεμμάτων! Άλλες αξιοσημείωτες αρχαίες κατασκευές, μέχρι σήμερα, είναι ένα πιθανό θέατρο μακεδονικού τύπου και ένα εργαστήριο κλωστοϋφαντουργίας.

Οι αρχαιολόγοι έχουν μέχρι στιγμής ανακαλύψει πέτρινα τσεκούρια, νομίσματα, πήλινο εισιτήριο θεάτρου (παραπάνω φωτογραφία), αγγεία, λύχνο, παιγνίδια και υφαντικά εργαλεία, που παρέχουν απτές αποδείξεις για έναν ακμάζοντα αρχαιοελληνικό οικισμό, ο οποίος χρονολογείται τουλάχιστον από το 360 π.Χ., δηλ. πριν από την άνοδο της Ρώμης.

Ο αρχαιολόγος N. Angeloff επρότεινε μάλιστα ότι η τοποθεσία μπορεί να είναι η χαμένη πρωτεύουσα του ελληνικού Βασιλείου της Λυγκηστίδος(**), που ιδρύθηκε τον 7^ο αιώνα π.Χ. – και παρέμενε μυστήριο από το 1966. Ήταν ένα από τα πρώτα σύγχρονα κράτη στην Ευρώπη! Με τεράστιο αντίκτυπο στον κόσμο, εξηγεί ο κ. Nasuh. Είναι επίσης πιθανώς η γενέτειρα της βασίλισσας Ευρυδίκης Α’, της γιαγιάς του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η Ευρυδίκη έπαιξε σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του πολιτικού τοπίου της περιοχής. Οι Λυγκηστές Μακεδόνες λάτρευαν τον Δία, τον Ερμή, τον Ηρακλή, τον «Θράκα ιππέα», την Αθηνά, την Άρτεμη, τον Μέγα Αλέξανδρο, την Ρώμη, κ.ά. Σημαντικότερες πόλεις τους η Ηράκλεια, η Πυλών, κ.ά.

«Αυτή η ανακάλυψη είναι σημαντική», είπε. «Υπογραμμίζει τα πολύπλοκα δίκτυα και τις δομές εξουσίας της αρχαίας Μακεδονίας, ειδικά δεδομένης της θέσης της πόλεως κατά μήκος των εμπορικών οδών προς την Κωνσταντινούπολη. Είναι ακόμη πιθανόν ότι ιστορικές προσωπικότητες, όπως ο Οκταβιανός και ο Αγρίππας, να πέρασαν από την περιοχή στον δρόμο τους για να αντιμετωπίσουν την Κλεοπάτρα και τον Μάρκο Αντώνιο στη Μάχη του Ακτίου».

ΠΗΓΗ: «Humboldt Archaeologists Help Uncover Ancient City», Cal Poly Humboldt, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.4.2025.

(*) Χωριό επί αρχαίου ελληνικού οικισμού της μακεδονικής Πελαγονίας, φημισμένο σήμερα για τα ωραιότερα σταφύλια της περιοχής. Από την αρχαιότητα η Λυγκηστίς αναφέρεται για την καλλιέργεια της αμπέλου.

Και για το πηγάδι Samovilets, που δεν στεγνώνει ποτέ! Οι άνθρωποι αφήνουν σε αυτό υφάσματα ρούχων τους (τζάτζαλα), πετσέτες, χρήματα και άλλα δώρα για γυναίκες που δεν έχουν γεννήσει. Αυτό το νερό, πιστεύουν, έχει δύναμη και αν το πιει μια γυναίκα ημέρα Παρασκευή, βοηθά στον τοκετό και την μητρότητα.

Υπάρχουν δυο ανεξερεύνητες σπηλιές: Η μια εστέγαζε αναρρωτήριο και η άλλη ήταν μια αποθήκη πυρομαχικών στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι κάτοικοι έχουν βρει διάφορα αρχαία αντικείμενα: πιθάρια, αμφορείς, μαρμάρινα μέλη, ψηφίδες ψηφιδωτών και νομίσματα.

Θεωρείται το λίκνο του τελευταίου βασιλιά της Μακεδονίας, Περσέα. Το βασίλειό κρύβεται στα έγκατα της περιοχής Stari Grad, λένε, αφού ευρέθησαν:

• Στην Βαρβαρίτσα ευρέθη νεκρόπολη της ύστερης αρχαιότητας.
• Στο Gulev Rid, οικισμός από την ρωμαϊκή εποχή.
• Στο Pod Seloto, οικισμός ρωμαϊκών χρόνων.
• Στο Σαμοβιλέτες, οικισμός της Εποχής του Σιδήρου.
• Στην Τούμπα, οικισμός από την Νεολιθική και την Εποχή του Χαλκού.
• Στον Άγιο Δημήτριο μεμονωμένα ευρήματα από την ρωμαϊκή εποχή.
• Στο Crkviste — τοποθεσία αγνώστου τύπου και περιόδου.

Τέλος, στο Crnobuki ευρέθησαν επίσης αποθήκη μεσαιωνικών νομισμάτων.

Κύρια εκκλησία η του Αγίου Δημητρίου (του 1866) και η ΙΜ Αγίου Αθανασίου.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”.

(**) Η αρχαία Λυγκηστίς / Λυγκηστίδα ή Λύγκος της Μακεδονίας, στην οποία κατοικούσαν οι Λυγκηστές, ήταν Μολοσσοί. Βρισκόταν βόρεια της Εορδαίας και της Ορεστίδος ΝΔ. λεκανοπεδίου του Εριγώνα [νυν πεδιάδα του Μοναστηρίου, παρά την λίμνη Βρυγηίδα (νυν Πρέσπα) μέχρι την Α. όχθη της Λιχνίτιδας λίμνης (νυν Αχρίδας) του όρους Πετρίνο, όπου η αρχαία πόλη Πυλών – όριο Μακεδονίας – Ιλλυρίας. Η νότια Λυγκηστίς ήταν στα όρια του σημερινού νομού Φλωρίνης. Δυτικώς συνόρευε με την Ορεστίδα (οροσειρές του Βαρνούντα – νυν Περιστέρι) και του Βέρνου (νυν Βίτσι). Ανατολικά συνόρευε με την Εορδαία και την Αλμωπία – φυσικό σύνορο το όρος Βόρας (νυν Καϊμακτσαλάν) – βλ. Εκαταίος.

“Ο βασιλικός οίκος των Λυγκηστών καταγόταν από τον βασιλικό οίκο των Βακχιαδων από την Κόρινθο και οι Λυγκηστές απολάμβαναν, όπως και όλες οι επαρχίες της Άνω Μακεδονίας, ένα είδος ημιαυτονομίας, μέχρι την εποχή του Φιλίππου Β΄, που ενσωμάτωσε και τυπικά όλες τις επαρχίες της Άνω Μακεδονίας στο βασίλειό του, καταργώντας την οποία ημιαυτονομία τους…Παρ’ όλα αυτά οι Λυγκηστές παρέμειναν ιδιαίτερα ανταγωνιστικοί ως προς την κεντρική εξουσία και σε αρκετές περιπτώσεις εποφθαλμιούσαν τον θρόνο του μακεδονικού βασιλείου”, γράφει ο Ν. Παπαχρήστου.

αρχαια πρωτευουσα αρχαιο μακεδονικο ελληνικο Βασιλειο Λυγκηστιδος ακροπολη Λεκακης Λυγκηστις / Λυγκηστιδα Λυγκος Μακεδονιας, Λυγκηστες, Μολοσσοι Εορδαια Ορεστιδα λεκανοπεδιο Εριγωνας Εριγων πεδιαδα Μοναστηρι λιμνη Βρυγηιδα βρυγηις Πρεσπα οχθη Λιχνιτιδα Λιχνιτις λιμνη Αχριδα ορος Πετρινο, πολη πολις Πυλων οριο Μακεδονια Ιλλυρια ορια νομος Φλωρινας φλωρινης φλωρινα Ορεστιδα οροσειρα Βαρνους Περιστερι Βερνος Βιτσι Εορδαια Αλμωπια συνορο Βορας Καιμακτσαλαν Εκαταιος ακροπολις αρχαιολογια γκραντιστε Gradishte, χωριο κρνμπουκι κορνμπουκι Crnobuki 41^ος παραλληλος Σκοπια αρχαιος ελληνικος οικισμος στρατιωτικο φυλακιο, αμυνα ρωμη βασιλεια βασιλιας Φιλιππος Ε 3ος αιωνας 221 – 2ος 179 πΧ ρανταρ διεισδυσης εδαφους LIDAR ανασκαφη νομισμα, 325 – 323 Μεγας Αλεξανδρος πολις, αρχαιοτερη ανθρωποι κατοικηση Εποχη Χαλκου 5.300 3300 – 1200 3.200 χρονια πριν χρονων κατασκευη θεατρο μακεδονικου τυπου εργαστηριο κλωστουφαντουργια αρχαιολογος πετρινο τσεκουρι, πελεκυς νομισματα, πηλινο εισιτηριο θεατρου, αγγειο παιγνιδι υφαντικο εργαλειο αρχαιοελληνικος 4ος 360 χαμενη ελλαδα 7^ος μυστηριο 1966 πρωτα συγχρονα κρατη κρατος Ευρωπη γενετειρα βασιλισσα Ευρυδικη Α γιαγια πολιτικη ανακαλυψη εξουσια εμπορικη οδος εμποριο Κωνσταντινουπολη Οκταβιανος Αγριππας, Κλεοπατρα Μαρκος Αντωνιος Μαχη του Ακτιου ακτιο μακεδονικη Πελαγονια σταφυλια σταυφυλι αμπελος αμπελι πηγαδι σαμοβιλετς Samovilets, υφασμα ρουχο τζατζαλα, τζαντζαλα πετσετα, χρημα δωρο γυναικα γεννηση γεννα θαυματουργο νερο δυναμη ημερα Παρασκευη, τοκετος μητροτητα σπηλια σπηλαιο αναρρωτηριο αποθηκη πυρομαχικων Α Παγκοσμιος Πολεμος αντικειμενα πιθαρι, αμφορεας, μαρμαρινο μελος, ψηφιδα ψηφιδωτο τελευταιος βασιλευς Περσεας σταρι γκραντ Stari Grad, Βαρβαριτσα νεκροπολη υστερη αρχαιοτητα γκουλεβ ριντ Gulev Rid, ρωμαικη ποντ σελοτο Pod Seloto, Σαμοβιλετες, Σιδηρου Τουμπα, Νεολιθικη αγιος Δημητριος / St. Dimitrija ευρημα Crkvište κρκβιστε καρκοβιστε αγνωστος τυπος μεσαιωνικο εκκλησια ιν ιερος ναος Αγιου Δημητριου 19ος μχ 1866 ιερα μονη μοναστηρι ΙΜ Αθανασιου Αθανασιος Λυγκηστεις αρχαιοι Μακεδονες λατρεια ζευς Διας, θεος Ερμης, Ηρακλης θραξ Θρακας ιππεας θεα Αθηνα αρτεμη, αρτεμις πολεις Ηρακλεια, Πυλων βασιλικος οικος Λυγκηστων καταγωγη Βακχιαδων Βακχιαδες Κορινθος κορινθια επαρχια ανω ημιαυτονομια θρονος μακεδονικο Παπαχρηστου

Γιώργος Λεκάκης

See Full Bio