Του Γιώργου Λεκάκη
Τον Ιούνιο που μας πέρασε, έγιναν τα θυρανοίξια του εβδόμου ελληνορθοδόξου ναού στην Κορέα, από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Ο ναός είναι αφιερωμένος στον Ζακυνθινό «άγιο της συγγνώμης» Διονύσιο και εγκαινιάσθηκε στην πόλη Ούλσον της Νοτίου Κορέας. Η πόλις Ούλσον είναι παραθαλασσία και ευρίσκεται στο ΝΑ. μέρος της χώρας, βρεχόμενη από την Θάλασσα της Ιαπωνίας.
Η Νότιος Κορέα είναι μια χώρα της Άπω Ανατολής, με 44,2 εκατ. κατοίκους, οι χριστιανοί της οποίας – αντίθετα απ’ ό,τι ίσως περίμενε κανείς – φθάνουν στο ποσοστό του 49% του πληθυσμού της (38% προτεστάντες και 11% ρωμαιοκαθολικοί)![1] Χάριν όμως στις ακάματες προσπάθειες του ιεράρχου μητροπολίτου Σωτηρίου, οι ελληνορθόδοξοι χριστιανοί στην ελληνική κοινότητα αριθμούν ήδη τις 2.500 ψυχές.
Όπως και να το κάνουμε, είναι ένα σπάνιο θέαμα, να βλέπει κανείς αυτά τα συμπαθητικά μικρά σχιστομάτικα Κορεατόπουλα, ενδεδυμένα με τις τοπικές ενδυμασίες τους, να ψέλνουν και να τραγουδούν ελληνικά μέσα σε έναν ορθόδοξο ναό!..
Βασικός χορηγός αυτού του ναού, είναι ο καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος, ο οποίος διατηρεί εκεί την οικογενειακή εταιρεία “Costamare”, η οποία κυριαρχεί στις παγκόσμιες θάλασσες, στις μεταφορές με containers. Ο ίδιος επίσης – κι αυτό είναι πιο σημαντικό – διατηρεί και την Έδρα Ελληνικών Σπουδών στο Πεκίνο!
Στο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του Οικουμενικού Πατριάρχου, ο παναγιώτατος Σωτήριος, ανέφερε – μεταξύ άλλων – πως «με την ορθοδοξία εξαπλούται σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτου μας ο Έλλην λόγος».
Αποσυμβολισμός
Είναι πολύ σπουδαίο πράγμα ένας ναός του Ζακυνθινού αγίου Διονυσίου να ιδρύεται στην Άπω Ανατολή.
Πρώτα απ’ όλα, γιατί ο συγκεκριμένος άγιος θυμίζει στους Έλληνες τον αγαπημένο θεό τους, τον Διόνυσο, που ένας από τους 4 αναφερόμενους θεούς με αυτό το όνομα, λατρευόταν από τον ελληνισμό στις Ινδίες, δηλαδή και πάλι στην Ασία.[2], όπου είχε εκστρατεύσει προς αμνημονεύτων καιρών, από την Ελλάδα. Εκτός από το παραπλήσιο όνομα (Διόνυσος > Διονύσιος) θεός και άγιος έχουν σχέση και με το κρασί: Κάποτε, λέει η παράδοση, ο άγιος Διονύσιος ενώ περπατούσε στην ύπαιθρο, βρήκε ένα μικρό και τρυφερό φυτό, το οποίο το μάζεψε και για να το μεταφέρει, το έβαλε μαζί με λίγο υγρό χώμα, που το τοποθέτησε στο καύκαλο ενός πουλιού. Το φυτό, όμως, μεγάλωνε με πιο γοργό ρυθμό, από το βήμα του αγίου. Γι’ αυτό αναγκάσθηκε να αλλάξει «βάζο» και να το βάλει σε κρανίο λιονταριού. Σε λίγο κι αυτό ήταν μικρό. Έτσι βρήκε και το φύτεψε σε κρανίο γαϊδάρου. Τελικά έφτασε στον προορισμό του και φυτεύτηκε στη γη. Το φυτό αυτό δεν ήταν άλλο από την άμπελο, που έδωσε τους πολύτιμους καρπούς της και τα παράγωγά της. Ο λαϊκός θρύλος μας δίνει και τις διαστάσεις αυτού που πίνει λίγο κρασί (τραγουδάει σαν πουλάκι), αυτού που πίνει περισσότερο (αισθάνεται βασιλιάς) και αυτός που πίνει πολύ (γίνεται γάιδαρος).
Είναι βέβαια γνωστή και η σύνδεση του αρχαίου θεού Διόνυσου (Βάκχου) με το κρασί. Στην Άκανθο (σημερινή Ιερισσό) της Χαλκιδικής όπου ζούσαν φημισμένοι αμπελουργοί, υπήρχε και φημισμένος ναός του Διονύσου. Στις γιορτές προς τιμήν του θεού μετέτρεπαν το νερό σε κρασί. Στην Καλή Βρύση Δράμας λένε πως «για να δεις τον θεό Διόνυσο πρέπει να πιεις τσίπουρο».
Γνωστή η σχέση παγκοσμίως μάλιστα. Αρκεί να σκεφθεί κανείς ότι στις ισπανόφωνες χώρες το κρασί το λένε “el licor de Baco” (= το ποτό του Βάκχου). Άλλωστε το κρασί είναι καθαρά ελληνική υπόθεση, αφού τα παλαιότερα ευρήματα καρπού αμπέλου είναι κάποια γίγαρτα (= κουκούτσια) αγριαμπελιάς που βρέθηκαν στο σπήλαιο της Φράγχθης Αργολίδος – και ανάγονται στο 11000 π.Χ. – ενώ η παράδοση θέλει «την άμπελον ευρεθήναι εν Ολυμπία παρά τον Αλφειόν».
Τέλος, και η Κορέα έχει σχέση με την Ελλάδα και την ελληνική γλώσσα, αφού το όνομα της χώρας (Κορέα) είναι αρχαίο ελληνικό, μιας και κωρέα σήμαινε στην γλώσσα των προγόνων μας, «άκρα, αρχή, δέσμη»[3] > κώρα = η άκρη του ψωμιού. Και στ’ αλήθεια, η κωρέα Κορέα ευρίσκεται στην άκρα της Άπω Ανατολής… Οι αρχαίοι Έλληνες εγνώριζαν καλά την περιοχή – ΔΙΑΒΑΣΤΕ το και ΕΔΩ.
Η Νότιος Κορέα – μια χώρα 610 ετών…
Οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής των νεωτέρων χρόνων – επισήμως – ανήκουν στην φυλή Tungusic, η οποία είναι κλάδος της μεγάλης Ουραλο-Αλταϊκής φυλής, η οποία έφθασε έως εδώ από τα Ουράλια όρη, και εισήλθε στην κορεατική χερσόνησο από τα ΒΔ αυτής. Την χώρα, με το πρώτο της όνομα Τσόζεν, όπως ονομαζόταν από τους κατοίκους της, στο λεκανοπέδιο του ποταμού Ταεντόγκ, ίδρυσε κατά την τοπική μυθολογία της ο Τανγκούν, περίπου το 2333 π.Χ… Όμως στην χερσόνησο υπάρχουν ευρήματα πολλά χρόνια προ της ελεύσεως αυτής, που ανάγονται στο 5000 π.Χ…
Εδώ έρχεται και «δένει» η αναφερόμενη μετανάστευση του χρυσού γένους των κατοίκων της Αιγηίδος, επί βασιλείας του Μαίωνος ή Μάνη Ουρανού, ο οποίος με την σύζυγό του Μα-Κυβέλη εξεστράτευσαν και αποίκησαν όλον τον κόσμο. Γι’ αυτό και οι επιστάτες και τοποτηρητές που αυτός εγκατέστησε, λατρεύθηκαν και έμειναν γνωστοί στην ιστορία του τόπου τους με αξίωμα εκ της ρίζας του ονόματός του:
- Μαίων, Μάνης > Μίνως στην Κρήτη (και ο πρώτος φαραώ της Αιγύπτου),
- Μάο στην Άπω Ανατολή,[4]
- Μανού στους Ινδιάνους,
- Μανού-Τάρα στο νησί του Πάσχα στον Ειρηνικό, κλπ. αλλά και
- man ο άνθρωπος, η ανθρωπότης την οποία εκπολίτισε…
Η Νότιος Κορέα, ως έχει σήμερα, υφίσταται από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν με την βοήθεια των ΗΠΑ – και του «μαγαζιού» τους, του ΟΗΕ – χωρίσθηκε από την κομμουνιστική βόρεια αδελφή της, την οποία υποστήριζε ο γίγας Κίνα. Το 1951 η Κίνα κατέλαβε την πρωτεύουσα Σεούλ[5], αλλά απωθήθηκε. Οι εχθροπραξίες είχαν 600.000 νεκρούς στον Νότο. Έκτοτε έμεινε στον λαό μας παροιμιώδης η φράση «έγινε της Κορέας!», να σημαίνει «έγινε χαμός!».. Τα σύνορα επανακαθορίσθηκαν στην γραμμή καταπαύσεως του πυρός, στον 38ο παράλληλο, το 1953.
Η Κορέα είναι μια ορεινή χώρα[6], 98.000 τ.χλμ. Το 75% των εδαφών της καλύπτεται από δάση. Στην ΝΔ, στην Ν και στην Δ ακτή της παρατηρείται μια πολυνησία, μεγαλύτερα κομμάτια της οποίας είναι τα νησιά Τσέτζου[7], Κότζε, Νάμχα, Τόλσαν, Κίγκουμ, Τσιν, Ίμτζα, Κάνγκχουα, κ.ά. Στο εσωτερικό της, υπάρχουν πολλές και όμορφες λίμνες, όπως οι Πάρο, Σόγιανγκ, Τσούνγκτζου, Άντονγκ, κ.ά. Οι ποταμοί που την δροσίζουν είναι οι Πουκ Χαν (διασχίζει και την Σεούλ[8]), Χαν (παραπόταμος του οποίου είναι ο προαναφερθείς), Νάκτονγκ, Κουμ, Ναμ Γκανγκ, Σόμτζιν, Πόσουνγκ, κ.ά.
Όμως, αυτή η χαρισματική χώρα, από απόψεως φυσικού περιβάλλοντος, δέχεται τα πυρά των οικολογικών οργανώσεων όλης της ΝΑ Ασίας για το πρόγραμμα πυρηνικής ενεργείας, της γρήγορης εκβιομηχανίσεως και του εκσυγχρονισμού της. Ήδη η Σεούλ ελέγχεται για βεβαρημένη ατμοσφαιρική ρύπανση[9], ενώ πολλοί ποταμοί είναι μολυσμένοι από λιπάσματα και χημικά… Μόνο το 8% της εκτάσεως της χώρας προστατεύεται. Ο τομέας περιβάλλοντος είναι ένας απ’ αυτούς που η Ν. Κορέα θα πρέπει να κάνει πολλή δουλειά… Η χώρα δαπανά για την υγεία μόλις το 0,4% του ΑΕΠ της, ενώ ένας ιατρός αντιστοιχεί για 1.100 άτομα! Οι κάτοικοι πεθαίνουν από τις ασθένειες του σύγχρονου τρόπου ζωής. Υπάρχεια κόμη η ελονοσία, ενώ το νερό – έξω από τις μεγαλουπόλεις – δεν είναι πόσιμο! Έτσι, μόνο το 6,4% του πληθυσμού της καταφέρνει να ζήσει πάνω από τα 65 έτη…
Το 28% του πληθυσμού της είναι αγροτικός. Από τα 3 εκατ. γεωργούς της, το 8% αυτών καλλιεργεί ρύζι. Οι υπόλοιποι καλλιεργούν σιτηρά. Η κτηνοτροφία περιορίζεται στα πουλερικά.
Σημαντικός εμπορικός εταίρος της χώρας είναι η Ιαπωνία, αλλά στο βάθος του ένας Κορεάτης δεν μπορεί ποτέ να ξεχάσει την βάρβαρη κατοχή της χώρας του από την Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, σχετικώς προσφάτως (1910 – 1945). Εξάγει επίσης σε ΗΠΑ, Γερμανία και Χονγκ Κονγκ, ενώ εισάγει από Ιαπωνία, ΗΠΑ, Γερμανία και Αυστραλία. Από το 1986 άρχισε η εξαγωγή αυτοκινήτων της προς το εξωτερικό, ενώ βασικός τομέας της οικονομίας της είναι ο ναυπηγοεπισκευαστικός, στον οποίο κατέχει τι 45% της παγκόσμιας αγοράς! Οι εταιρείες είναι οργανωμένες σε συνεταιρισμούς (τους λεν chaebol) – πιο γνωστός ο γίγαντας Samsung. Βάσει του ΑΕΠ είναι η 13η χώρα στον κόσμο.[10] Η μεγαλύτερη παροικία τους ευρίσκεται στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ.
Στην πυκνοκατοικημένη χώρα[11] ομιλούν κυρίως κορεατικά[12] – μιας και όλη η εθνότητα είναι κορεατική κι έχει κοινή καταγωγή[13] – αλλά και κινεζικά[14]. Το 60% των Κορεατών ονομάζονται Λη, Κιμ ή Πακ, γεγονός που αποδεικνύει τον παραπάνω ισχυρισμό. Αλλά αυτό δημιουργεί αυτομάτως ένα άλλο πρόβλημα, γιατί οι έχοντες ίδιο επίθετο δεν μπορούν να έλθουν σε γάμο, βάσει των νόμων στην χώρα…
Ξέχωρα απ’ αυτό, οι Κορεάτες διακατέχονται και από μονομανίες: Λ.χ. η δυναστεία Γι, η οποία ιδρύθη στην Σεούλ, το 1392, κυβέρνησε ουσιαστικά την χώρα έως το… 1910!
Ένα άλλο πρόβλημα, είναι οι πολλές στρατιωτικές δικτατορίες που την κυβέρνησαν. Ουσιαστικά, έως το 1987 οι Κορεάτες είχαν γνωρίσει μόνο τέτοιες κυβερνήσεις! Ιδού άλλη μονομανία τους… Η Δημοκρατία της Ν. Κορέας δημιουργήθηκε το 1948.
Οι κάτοικοί της ενημερώνονται από 65 ημερήσιες εφημερίδες που κυκλοφορούν[15], από ένα κρατικό τηλεοπτικό σταθμό (και ιδιωτικούς) και έναν κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό (και 100 ιδιωτικούς).
Οι Κορεάτες είναι μορφωμένοι άνθρωποι.[16] Ίσως γι’ αυτό και τα ποσοστά εγκληματικότητος να είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο.[17] Είναι ευγενείς, με συνήθειες και εκφράσεις ευγενείας – πολλές στερεότυπες, όπως όλοι σχεδόν οι Απωανατολίτες – που ρυθμίζουν την κοινωνική τους ζωή.[18]
Οι κάτοικοι τρώνε λίγο και χωρίς να μιλούν. Ποτέ δεν τρώνε στον δρόμο περπατώντας. Προτιμούν το ρύζι αναμεμειγμένο με κριθάρι, λαχανικά (γογγύλια, αγγούρια, κινεζικά λάχανα) στον ατμό, ψάρια, και μοσχαρίσιο κυρίως κρέας μαρινάτο ή μοσχαρίσιες μπριζόλες και ψητό (απ’ όπου παίρνουν τα λευκώματα). Και ένα είδος τοπικού λαχανικού σε άλμη, με πιπέρι και σκόρδο. Όλα τα πιάτα τους έχουν μπαχαρικά (κυρίως κόκκινο πιπέρι και σκόρδο).
Η χώρα μπορεί να καυχάται για το καλύτερο – ίσως – στον κόσμο δημόσιο συγκοινωνιακό σύστημα! Όλα τα δημόσια μεταφορικά μέσα της λειτουργούν με ενιαίο τρόπο, βάσει πινάκων δρομολογίων και φημίζονται για την ακρίβειά τους! Το μήκος του εθνικού δικτύου φθάνει τα 56.000 χλμ. περίπου των αυτοκινητοδρόμων (εθνικών οδών) τα 1.550 χλμ., των σιδηροδρόμων τα 6.500 χλμ. περίπου και των υδάτινων οδών τα 1.600 χλμ.
Σήμερα την επισκέπτονται περίπου 3 εκατ. περιηγητές[19] ανά έτος, ενώ ώθηση έδωσαν και οι Ολυμπιακοί Αγώνες που έγιναν στην πρωτεύουσά της, Σεούλ, το 1988. Μαζί με την… άρση του τουρισμού, ήρθη και ο περιορισμός για ταξίδια των Κορεατών στο εξωτερικό…
Το 1994 η Κορέα εόρτασε τα 600 χρόνια της[20], γι’ αυτό και η χρονιά ονομάσθηκε «Έτος επίσκεψης στην Κορέα»…
Κυριώτερες πόλεις
Στην Ν. Κορέα, κυριαρχεί η Σεούλ, με τις πλατείες, τα πάρκα, τα μουσεία λαϊκής τέχνης, της κορεατικής αρχιτεκτονικής, τα ανάκτορα[21], τα μνημεία, τις ιστορικές παγόδες, τους κήπους, τους βουδιστικούς ναούς, τους τάφους των βασιλέων, τους πέτρινους βωμούς, όπου εναποθέτουν τα αφιερώματά τους οι πιστοί τις ημέρες των τελετών, κ.ά.
Στα Δ αυτής, η Ιντσόν, με το πάρκο Chayu και το μνημείο του McArthur.
Στα Ν η οχυρωμένη πόλις (από τα τέλη του 18ου αι.) Σουόν. Παραδοσιακό κορεατικό χωριό, με μύλους, κεραμοποιία, υφαντήρια, εργαστήρια κατασκευής ειδών καπνιστού, κ.ά.
Οι Πουγιό και Κονγκτζού – στα ΝΔ – είναι γνωστές για τα μοναστήρια, τους ναούς, τα μουσεία, τα ιερά όρη, τους βασιλικούς τάφους και τα ερείπια (από το 600 μ.Χ.). Στο Πουγιό υπάρχει Εθνικό Μουσείο Συγχρόνου Αρχιτεκτονικής. Ενώ επί λόφου κείται οχυρό. Στο δε Κονγκτζού, όπου ήταν η πρωτεύουσα του βασιλείου του Σίλλα – κάποτε μια από τις μεγαλύτερες πόλεις στον κόσμο, καθώς λεν – επενέβη η UNESCO και την χαρακτήρισε ως «μια από τις πιο παλαιές ιστορικές πόλεις». Ναοί, τάφοι, οχυρά. Αξιοθέατο, μια αρχαία πέτρινη κατασκευή – θυμίζει το Stonehenge της Αγγλίας – ίσως παρατηρητήριο, αστεροσκοπείο, ποιος ξέρει…
Στο Πουσάν υπάρχει κοιμητήριο-μνημείον των Ηνωμένων Εθνών για τον πόλεμο της Κορέας. (Πρώτα κάνουμε τον πόλεμο και μετά ιδρύουμε μνημεία!). Τόπος παραθερισμού. Λιμάνι και θερμές ιαματικές πηγές.
ΠΗΓΗ: άρθρο του Γ. Λεκάκη με τίτλο «Ο Άγιος Διονύσιος στην Κορέα», εφημ. «Ενημέρωση», 21.8.2005. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 29.8.2005.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Λαϊκή Δημοκρατία Κορέας “Socialist Constitution of the Democratic People’s Republic of Corea”, Πιον Γιανγκ, 1972.
- Λεκάκης Γ. «Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5…» βιβλίο (620 σελίδων), το οποίο κυκλοφόρησε μαζί με 4 CDs με ηπειρώτικη μουσική και ένα CDrom από τη RiA Music και τη Multimedia Education Engineering, 1998.
- του ιδίου «Τάματα και αναθήματα», εκδ. «Γεωργιάδης», 2001.
- του ιδίου «Χρονογραφήματα για την Ελλάδα και τον πολιτισμό», εκδ. «Ερωδιός», 2001.
- του ιδίου «Σαμοθράκη-Ιερά Νήσος», εκδ. «Ερωδιός», 2005.
- Σον Πόου-κέι (Sohn Pow–key) – Κιμ (Kim Chol–choon), Χονγκ (Hong Yi–sup) “The history of Korea”, Σεούλ, 1970.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Το 47% του πληθυσμού είναι βουδιστές μαχαγιάνα και ένα 3% κομφουκιανιστές και λίγοι σαμάνοι. Ο σαμανισμός – ακόμη και σήμερα – είναι ένα πρωτόγονο θρησκευτικό-φιλοσοφικό σύστημα, που χρησιμοποιεί την γεωμαντεία, ενώ παρέχει εξαγνισμό, εκδιώχνει την ατυχία και προφυλάσσει από τα κακά πνεύματα, κλπ.
[2] βλ. σχ. Νόννου «Διονυσιακά».
[3] βλ. σχ. λεξικόν Ησυχίου.
[4] Βλ. σχ. σε ένα από τα σπουδαιότερα βιβλία της Κίνας, το «Τσιγκ Τσιαγκ».
[5] παρεμπιπτόντως, σεούλ στα κορεατικά σημαίνει απλώς… «πρωτεύουσα»… Η μεγαλούπολις έχει πληθυσμό 10,5 κατ. δηλ. το 1/4 του πληθυσμού της χώρας…
[6] περισσότερο από το 80% του εδάφους της είναι ορεινό.
[7] το νησί που προτιμάται για τον μήνα του μέλιτος των Κορεατών.
[8] Όλες οι μεγαλουπόλεις και οι πρωτεύουσες του κόσμου έχουν ένα ποταμό να τις δροσίζει και να τις ομορφαίνει – πλην των Αθηνών… Η πρωτεύουσά μας είχε μερικούς από τους ωραιότερους και πλέον υμνημένους ποταμούς στον κόσμο, αλλά κατάφερε και τους… μπάζωσε και τους κατέστησε αγωγούς ομβρίων υδάτων…
[9] οφείλεται κυρίως στην κακής ποιότητος άνθρακα που χρησιμοποιεί στην θέρμανση και την βιομηχανία.
[10] Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανέρχεται σε περισσότερα από 6.600 $. Πτωχότερη περιοχή της η Τσόλα.
[11] 531 κατ./τ.χλμ. αν και μη ομοιόμορφα κατανεμημένο, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό ζει στα παράλια.
[12] η κορεατική γλώσσα ανήκει στις λεγόμενες ουραλικές γλώσσες. Ομοιάζει με την ιαπωνική και την μογγολική, ενώ έχει δεσμούς και με την ουγγρική και την φινλανδική. Χρησιμοποιεί επίσης πολλές κινεζικές λέξεις.
[13] Η Ν. Κορέα είναι από τις πλέον ομογενείς χώρες στον κόσμο.
[14] η κινεζική κοινότητα – περίπου 50.000 άνθρωποι – είναι πολύ μικρή, και έχει τάσεις να μεταναστεύει προς την Ταϊβάν.
[15] πιο σημαντική η “Tong-A libo”
[16] όλοι έχουν τελειώσει την στοιχειώδη, ενώ το 86% έχει τελειώσει την Μέση και το 38% την Ανωτάτη εκπαίδευση.
[17] μόνο 2 φόνοι και 5 βιασμοί ανά 100.000 κατ.
[18] λ.χ. ο χαιρετισμός μεταξύ ανδρών είναι ελαφρά υπόκλιση και χειραψία, οι γυναίκες χαιρετούν σπάνια με χειραψία, συνήθως με το νεύμα – άλλωστε η επαφή με τα μάτια θεωρείται σημαντική – αποφεύγουν να αγγίζουν τον συνομιλητή τους, αφαιρούν τα γυαλιά ηλίου κατά την συνομιλία, δεν βάζουν τα πόδια πάνω στις καρέκλες ή τα γραφεία, χασμουρητό ή πτάρνισμα χωρίς το κάλυψη του χεριού θεωρείται αγένεια, προσφέρουν κάτι και με τα δυο τα χέρια και πάντως ποτέ με το αριστερό, δεν γελάνε και δεν ομιλούν δυνατά, αφαιρούν τα παπούτσια προ των οικιών, καλούν τους σερβιτόρους με απλή κίνηση δακτύλων και την παλάμη προς τα κάτω, κλπ.
[19] εξ αυτών, το 66% προέρχεται από την Ανατ. Ασία και την Ωκεανία, το 13% από την Ν. Αμερική, και μόνο το 7% από την Ευρώπη, πράγμα που σημαίνει πως θα πρέπει να αυξήσει την τουριστική πολιτική της προς την Γηραιά Ήπειρο.
[20] Το Μουσείο της 600ής επετείου ευρίσκεται στην Σεούλ.
[21] πιο σημαντικό το Kyongbokkung. Εκτίσθη το 1395 από τον βασιλέα Taejo της δυναστείας Choson. Ξανακτίσθηκε το 1868.
ονομα Κορεας κορεα korea αρχαιο ελληνικο, αρχαια ελληνικη λέξη κωρεα ακρα, αρχη Λεκακης ετυμολογια Κορεας αρχαιοελληνικο Λεκακης θυρανοιξια ελληνορθοδοξος ιερος ναος Οικουμενικος Πατριαρχης Βαρθολομαιος ιν Ζακυνθινος αγιος της συγγνωμης συγγνωμη Διονυσιος εγκαινια πολη Ουλσον Νοτιος νοτια πολις Θαλασσα Ιαπωνιας ιαπωνικη απω Ανατολη χριστιανισμος προτεσταντισμος ρωμαιοκαθολικισμος ιεραρχης μητροπολιτης Σωτηριος ελληνορθοδοξοι χριστιανοι ελληνικη κοινοτητα σπανιο ελληνικα ορθοδοξος χορηγος καπεταν Κωνσταντακοπουλος, οικογενειακη εταιρεια εδρα Ελληνικων Σπουδων πανεπιστημιο Πεκινο κινας κινα Ελληνικες Σπουδες ορθοδοξια ελλην λογος αποσυμβολισμος Ζακυνθος αρχαιοι ελληνες αγαπημενος θεος Διονυσος, ελληνισμος ινδια Ινδιες, Ασια κρασι παραδοση, φυτο καυκαλο πουλι κρανιο λιονταρι γαιδαρος αμπελος, τραγουδι πουλακι βασιλιας οινοποσια αρχαιος Βακχος οινος ακανθος Ιερισσος Χαλκιδικη αμπελουργος Διονυσου γιορτες εορτες μετατροπη νερο Καλη Βρυση Δραμας δραμα μακεδονιας μακεδονια τσιπουρο ισπανοφωνες χωρες el licor de Baco ποτο του Βακχου ελληνικο παλαιοτερα αρχαιοτερα ευρηματα καρπος αμπελου γιγαρτα κουκκουτσι αγριαμπελια σπηλαιο φραχθι Φραγχθη Αργολιδα 11000 12η χιλιετια πΧ 13.000 χρονων χρονια πριν παλαιολιθικη αμπελι Ολυμπια Αλφειος ποταμος γλωσσα, δεσμη ακρα πρωτοι κατοικοι φυλη Tungusic, τουνγκουσικ κλαδος Ουραλοαλταικη Ουραλια αλται ορη, κορεατικη χερσονησος Τσοζεν, λεκανοπεδιο Ταεντογκ, ιδρυση μυθολογια Τανγκουν, 4.300 2333 ευρημα 7.000 8η 5000 νεολιθικη μεταναστευση χρυσο γενος κατοικοι Αιγηιδα αιγηις βασιλεια βασιλιας Μαιων Μανης Ουρανος θεα Μα Κυβελη εκστρατεια αποικια κοσμος επιστατης τοποτηρητης λατρεια ιστοροα αξιωμα Μαιωνας, μαιονας Μανης Μινως μινωας Κρητη πρωτος φαραω Αιγυπτου Αιγυπτος Μαο Μανου Ινδιανοι Μανου Ταρα Μανουταρα νησι του Πασχα Ειρηνικος ωκεανος μαν man ανθρωπος, ανθρωποτης εκπολιτισμος Β Παγκοσμιος Πολεμος, ΗΠΑ ΟΗΕ κομμουνιστικη βορεια 1951 πρωτευουσα Σεουλ εχθροπραξιες νεκροι λαος παροιμιωδης φραση παροιμια εγινε της Κορεας χαμος συνορα γραμμη καταπαυσεως του πυρος, 38ος παραλληλος, 1953 δασος πολυνησια, νησια Τσετζου Κοτζε, Ναμχα, Τολσαν, Κιγκουμ, Τσιν, ιμτζα, Κανγκχουα, λιμνη Παρο, Σογιανγκ, Τσουνγκτζου, αντονγκ, Πουκ Χαν παραποταμος Νακτονγκ, Κουμ, Ναμ Γκανγκ, Σομτζιν, Ποσουνγκ φυσικο περιβαλλον οικολογια πυρηνικη ενεργεια εκβιομηχανιση εκσυγχρονισμος ατμοσφαιρικη ρυπανση μολυνση λιπασματα χημικα υγεια ασθενειες του συγχρονου τροπου ζωης ελονοσια, νερο μεγαλουπολη μη ποσιμο πληθυσμος αγροτικος γεωργια καλλιεργεια ρυζι σιτηρα κτηνοτροφια πουλερικα εμποριο Κορεατης βαρβαρη κατοχη Χωρα του Ανατελλοντος Ηλιου, Γερμανια Αυστραλια αυτοκινητα οικονομια ναυπηγοεπισκευαστικος τομεας, ναυπηγειο αγορα συνεταιρισμος chaebol Samsung παροικια Λος αντζελες κορεατικα εθνοτητα κορεατικο κινεζικα Κορεατες επιθετο γαμος, νομος μονομανια δυναστεια Γι, 14ος αιωνας 1392, κυβερνηση 20ος 1910 προβλημα, στρατιωτικη δικτατορια 1948 ημερησια εφημεριδα κρατικος τηλεοπτικος σταθμος ιδιωτικος κρατικο ραδιοφωνικος μορφωση εγκληματικοτητα ευγενεις, συνηθεια εκφραση ευγενεια Απωανατολιτες κοινωνικη ζωη διατροφη κριθαρι, λαχανικα γογγυλι, αγγουρι, κινεζικο λαχανο ατμος, ψαρια, μοσχαρισιο κρεας μαρινατο μοσχαρισια μπριζολα ψητο λευκωματα ειδος λαχανικοο αλμη, πιπερι σκορδο πιατα μπαχαρικα κοκκινο παραδοσιακη κορεατικη κουζινα συγκοινωνια δημοσια μεταφορικα μεσα ακριβεια αυτοκινητοδρομος εθνικη οδος σιδηροδρομος υδατινη οδος Ολυμπιακοι Αγωνες 1988 τουρισμος ταξιδι 1994 η μουσειο λαικη τεχνη αρχιτεκτονικη ανακτορο μνημειο παγοδα κηπος, βουδιστικος ταφος των βασιλεων, πετρινος βωμος, αφιερωμα πιστοι τελετη Ιντσον, μακΑρθουρ McArthur οχυρωμενη 18ος Σουον Παραδοσιακο κορεατικο χωριο μυλος, κεραμοποιια, υφαντηριο εργαστηριο κατασκευη ειδη καπνιστης καπνος Πουγιο Κονγκτζου μοναστηρι ιερο ορος βασιλικος ερειπια 7ος 600 μΧ Εθνικο οχυρο Σιλλα σιλα ουνεσκο UNESCO ιστορικη αξιοθεατο, Stonehenge παρατηρητηριο, αστεροσκοπειο, αστροπαρατηρητηριο Πουσαν κοιμητηριο Ηνωμενα Εθνη πολεμος θερμες ιαματικες πηγες βουδισμος μαχαγιανα κομφουκιανισμος σαμανοι σαμανισμος πρωτογονο θρησκευτικο φιλοσοφικο συστημα, γεωμαντεια, μαντεια εξαγνισμος ατυχια κακα πνευματα, αποτροπαικο Νοννος Διονυσιακα λεξικον λεξικο Ησυχιου σπουδαιοτερο βιβλιο πρωτευουσα μεγαλουπολις νησος γαμος μηνας μελιτος ανθρακας θερμανση βιομηχανια πτωχοτερη Τσολα γλωσσα ουραλικη ιαπωνικα μογγολικα ουγγρικη φινλανδικη μογγολια ουγγαρια φινλανδια Ταιβαν χαιρετισμος εκπαιδευση ανδρα ελαφρα υποκλιση χειραψια γυναικα σπανια νευμα επαφη ματια αγγιγμα γυαλια ηλιου συνομιλια, ποδια χασμουρητο πταρνισμα καλυψη χερι αγενεια, χερια αριστερο γελιο ομιλια παπουτσια οικια καλεσμα δακτυλα παλαμη Ωκεανια, Αμερικη Ευρωπη, 1395 βασιλευς ταεγιο Taejo δυναστεια Κοσον κοζον Choson κωρα κορα ψωμι αρτος