Του Γιώργου Λεκάκη
Η αρχαιολογική έρευνα στο νησί της Ιθάκης είχε γίνει σε μεγάλο βαθμό με την ομηρική σκέψη και ομηρικούς συνειρμούς, και ως την αναζήτηση του ανακτόρου του Οδυσσέως. Ωστόσο, πρόσφατες σωστικές ανασκαφές στην Ιθάκη έχουν ρίξει νέο φως στην αρχαιολογία του νησιού, η οποία καλύπτει πολλές άλλες περιόδους εκτός από την ομηρική.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΙΘΑΚΗΣ, ΕΔΩ.
Η ανθρώπινη παρουσία στο νησί εκτείνεται μέχρι την Ανώτερη Παλαιολιθική και τους Μεσολιθικούς χρόνους. Οι ανασκαφές στην πρωτεύουσα του νησιού Βαθύ[1] έδωσαν στοιχεία για κατοίκηση στην Νεολιθική, την Εποχή του Χαλκού και την Κλασσική έως την Ελληνιστική περίοδο.
Εκτός από οικιστικά κατάλοιπα, έχουν ανασκαφεί τάφοι σε πολλά σημεία του νησιού, για παράδειγμα στον κόλπο στο Πολι.
Τα νέα ευρήματα παρέχουν μια πληρέστερη εικόνα της αρχαιολογίας της Ιθάκης.
Η αρχαιότερη ανθρώπινη παρουσία στην Ιθάκη, μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνος μ.Χ., και η αρχαιότερη γνωστή μαρτυρία σχετικά με την κατοίκηση του νησιού, αφορούσε τον οικισμό στα Πηλικάτα, ο οποίος χρονολογείται στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού και πιο συγκεκριμένα, έως τις Πρωτοελλαδικές ΙΙ-ΙΙΙ περιόδους (2700 – 2000 π.Χ.) – βλ. Heurtley 1934-1935, Souyoudzoglou-Haywood 1999, σελ. 96 – 101.
Αλλά, πρόσφατα ευρήματα στο νησί, υπαγορεύουν μια αναθεώρηση αυτής της άποψης, σχετικά με την αρχαιότερη κατοίκηση στην Ιθάκη, η οποία ανάγεται πλέον σε αρκετές χιλιετίες ενωρίτερα. Κοντά στο νότιο άκρο του νησιού, σε υψόμετρο 260 μ., βρίσκεται το μικρό οροπέδιο Μαραθιάς – Κοράκου Πέτρα. Κατά την διάρκεια μιας σύντομης επιφανειακής έρευνας εκεί, συλλέχθηκαν λίθινα εργαλεία, η προμελέτη των οποίων τα χρονολογεί στην Ύστερη Ανώτερη Παλαιολιθική και Μεσολιθική περίοδο (δηλ. περίπου 18.000 – 9.000 χρόνια πριν από σήμερα… Είναι η εποχή που χωρίστηκαν Κεφαλονιά – Ιθάκη – Ζάκυνθος – ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ.
Σημειώνω ότι την Κορακόπετρα την αναφέρει στην Ιθάκη ο Όμηρος…
Το δείγμα των λίθινων εργαλείων από την παραπάνω τοποθεσία αποτελείται από 197 λίθινα αντικείμενα, ως επί το πλείστον εργαλεία. Κρίνοντας από τα τυπολογικά τους χαρακτηριστικά μπορούν να ταξινομηθούν σε διαφορετικές κατηγορίες, όπως λεπίδες, λεπίδες με πίσω μέρος με αμβλύ άκρο, ξύστρες, πτερύγια, οδοντωτα, γεωμετρικά και μη γεωμετρικα μικρολιθικά[2] και μικρολιθικές αιχμές βελων. Μπορούν να χωριστούν σε αυτά που γίνονται λεπίδες, από κρούση, και αυτά που προκύπτουν από μεγαλύτερα κομμάτια που σκόπιμα έσπασαν οι άνθρωποι.
Η ακριβής χρονολογία εγκατάλειψης του χώρου δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια χωρίς περαιτέρω αρχαιολογικές έρευνες, με την προϋπόθεση ότι θα ανακαλυφθούν αδιατάρακτοι χώροι…
ΠΗΓΗ: LIVITSANIS Ger. “The Archaeological Work of the 35th Ephorate for Prehistoric and Classical Antiquities at Ithaca – A Brief Presentation”, Pharos – Archaeology in the Southern Ionian Islands, Volume 19, issue 1, 2013. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.1.2014.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα ρωμαϊκά κατάλοιπα στο Βαθύ, που επιτρέπουν την βέβαιη ταύτιση της πόλης κατά την ρωμαϊκή εποχή.
[2] Με μήκος μικρότερο από 2 εκατ. τα μικροεργαλεία μπορούν δικαιολογημένα να θεωρηθούν μικρολιθικα. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι όλοι τα μικρολιθικά είναι επεξεργασμένα (ρετουσαρισμένα).
ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΑΡΧΑΙΑ Εργαλεια 18.000 χρονων Ιθακη Λεκακης εργαλειο χρονια πριν αρχαιολογια νησι Ιθακης ομηρικη ομηρικος παλλατιι ανακτορο Οδυσσεα Οδυσσεως Οδυσσευς Οδυσσεας σωστικες ανασκαφες νησος αρχαιοτερη ανθρωπινη παρουσια κατοικηση Ανωτερη Παλαιολιθικη Μεσολιθικοι χρονοι ανασκαφη πρωτευουσα Βαθυ Νεολιθικη, Χαλκου Κλασσικη Ελληνιστικη περιοδος οικιστικα καταλοιπα, ταφος κολπος Πολι ευρημα ανθρωποι οικισμος Πηλικατα, Πρωιμη Πρωτοελλαδικη ΙΙ-ΙΙΙ 4.700 3η χιλιετια 2700 – 4.000 2000 πΧ σουγιουτζογλου Souyoudzoglou Haywood ευρηματα νοτιος νοτια ιοροπεδιο Μαραθιας – Κορακου Πετρα κορακος φρυδι Κορακοπετρα επιφανειακη ερευνα λιθινο υστερη Παλαιολιθικο Παλαιολιθικα Μεσολιθικη 9.000 Κεφαλονια Ζακυνθος λιθινα αντικειμενα, λεπιδα, λεπιδες αμβλυ ακρο, ξυστρα, πτερυγιο, γεωμετρικος γεωμετρικοι μικρολιθοι μικρολιθικη αιχμη βελους βελος οδοντωτο κρουση, σκοπιμα σκοπιμη ανθρωπος εγκαταλειψη αρχαιολογικος χωρος αρχαιολογικη λιβιτσανης ρωμαικα καταλοιπα ρωμαικη μικροεργαλειο μικρολιθικο μικρολιθος επεξεργασμενο ρετουσαρισμενο
