Του Γιώργου Λεκάκη
Oμάδα αρχαιολόγων του Πανεπιστημίου Πατρών και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών αποκάλυψε ένα αινιγματικό λατρευτικό κτήριο, στην Αμφίπολη Σερρών Μακεδονίας, στην βόρειο Ελλάδα.
Κατά την ανασκαφική περίοδο του 2024, η έρευνα επικεντρώθηκε δυτικά της πρωτοβυζαντινής Βασιλικής (της Γ’) – παραπάνω φωτογραφία. Αποκαλύφθηκε ένα επίμηκες ορθογώνιο κτήριο, με ισχυρούς τοίχους. Σώζονται οι κατώτεροι δόμοι από μεγάλες καλοπελεκημένες πωροπλίνθους. Από το αρχαίο κτίσμα σώζεται μόνον το δυτικό τμήμα του. Το υπόλοιπο έχει καταστραφεί από την βασιλική.
Η ομάδα του Amphipolis Project αποκάλυψε τμήματα μιας αρχαιότερης, μερικώς διατηρημένης κατασκευής. Βρήκαν επίσης έναν πλούτο υλικού πολιτισμού, που σχετίζεται με την χρήση αυτής της δομής ως κέντρου λατρείας μιας άγνωστης θεότητας. «Η ανασκαφή αποκαλύπτει ένα λατρευτικό κτήριο, που χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ., το οποίο πιστεύουμε ότι ήταν αφιερωμένο σε μια γυναικεία θεότητα», εδήλωσε ο αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου Πατρών, Δ. Δαμάσκος. «Αυτή η ερμηνεία αντλείται από κινητά αντικείμενα που υποδηλώνουν τελετουργίες».
Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι ο ναός μπορεί να ήταν αφιερωμένος στην Αρτέμιδα Ταυροπόλο[1], από την οποία βρέθηκε ένα μαρμάρινο γλυπτό κορμού. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Τα 800 επιθετα της θεάς Αρτεμιδος”. (Πέρυσι, ο ομάδα είχε προτείνει πως πιθανώς ήταν Μητρώο). Η θεά Άρτεμις λατευόταν και ως προστάτις των νεαρών κοριτσιών, κατά την μετάβασή τους στην γυναικεία ηλικία.
Στο σημείο ευρέθησαν επίσης:
- πολλά κογχύλια στρειδιών, τα οποία μπορούν επίσης να συσχετιστούν με έφηβα κορίτσια. Τα όστρεα και τα οστά μικρών ζώων και ψαριών, ήταν σε επίχωση πλούσια σε κάρβουνα και υπολείμματα καύσης. Η απόθεση τους στον χώρο θα έγινε από μικρές κοπέλλες, ίσως μετά από πιθανά γεύματα, δεδομένου ότι ο τύπος αυτός των όστρεων συμβολίζει και την έναρξη της εμμήνου ρύσης,
- ένα παιδικό δόντι, σπάνιο μη ταφικό εύρημα, το οποίο μπορεί επίσης να είχε κατατεθεί ως ανάθημα – προσφορά στην θεά – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Ταματα και αναθηματα”,
- πήλινα ειδώλια, που χρονολογούνται μεταξύ του 4ου και του 2ου αιώνα π.Χ. κυρίως γυναικείων ειδωλίων,
- ένα ακέραιο μικρό ειδώλιο ταύρου, με διαμπερή οπή στο σώμα του,
- μια μικρή πήλινη ανάγλυφη κεφαλή του Ασκληπιού. Η θεά Άρτεμις, ως αδελφή του πατέρα του Ασκληπιού, Απόλλωνος, συχνάκις συλλατρεύεται μαζί με τον ισόθεο Ασκληπιό. (Άλλωστε στην Αμφίπολη, σε ανασκαφή μέσα στο σημερινό χωριό, σε μια μεγάλη αρχαία οικία, στους πρόποδες της ακροπόλεως, ευρέθησαν μαζί δύο μαρμάρινοι κορμοί, ελληνιστικών γλυπτών της Αρτέμιδος και του Ασκληπιού. Πέρυσι, στην ανασκαφή του αποθέτη μαζί με απανθρακωμένους καρπούς, ευρέθη επίσης και πήλινο αγαλμάτιο θεού Πανός των Αρκάδων – στοιχείο ενισχυτικό της λατρείας της θεάς, είπε ο καθηγητής.
- τμήματα από πήλινες μήτρες ειδωλίων, κ.ά.
ΠΗΓΗ: Amphipolis Project. «Η ακρόπολη της Αμφίπολης φέρνει στο φως σημαντικά ευρήματα», Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, 14.3.2025. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.3.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Επιγραφές από παλαιότερες ανασκαφές στην ακρόπολη, αναφέρουν το Ταυροπόλιο.
αρχαια Αμφιπολη αρχαιος ναος αγνωστης θεοτητας, βυζαντινη βασιλικη θεα Αρτεμις Ταυροπολος Ασκληπιος, ταυρος, κογχυλια, παιδικο δοντι, Amfipolis Amphipolis Αμφιπολις αγνωστη θεοτητα βυζαντιο Αρτεμη κογχιλι αρχαιολογια Εφορεια Αρχαιοτητων Σερρων αινιγματικο λατρευτικο κτηριο, Σερρες Μακεδονιας, μακεδονια βορειος βορεια Ελλαδα ανασκαφη πρωτοβυζαντινη αρχαιο επιμηκες ορθογωνιο κτηριο, ισχυρος τοιχος δομος μεγαλη καλοπελεκημενη πωροπλινθος κτισμα καταστροφη αρχαιοτερη κατασκευη υλικος πολιτισμος χρηση δομη κεντρο λατρεια ανασκαφες λατρευτικο 4ος αιωνας π γυναικεια αρχαιολογος Πανεπιστημιο Πατρων, Δαμασκος κινητα αντικειμενα τελετουργια μαρμαρινο γλυπτο κορμος Μητρωο προστατις νεαρο κοριτσι ηλικιακη μεταβαση γυναικεια ηλικια κογχυλια στρειδι εφηβο κοριτσια οστρεο οστα μικρο ζωο ψαρι επιχωση καρβουνο υπολειμματα καυση αποθεση κοπελλα γευμα οστρεα συμβολο εναρξη εμμηνος ρυση εμμηνορρυσια σπανιο ευρημα, καταθεση αναθημα – προσφορα πηλινο ειδωλιο 3ος 2ος ακεραιο μικρο ειδωλια ταυρου, διαμπερη οπη σωμα μικρη πηλινη αναγλυφη κεφαλη Ασκληπιου Απολλωνας, απολλων συλλατρεια ισοθεος χωριο οικια, ακροπολη, μαρμαρο ελληνιστικο γλυπτικη αποθετης απανθρακωμενος καρπος, αγαλματιο παν Πανας Αρκαδια γυναικειο πηλινη μητρα επιγραφη ακροπολις Ταυροπολιο
