Του Γιώργου Λεκάκη
Το 8o από τα 142 σωζόμενα αποσπάσματά του:
Ηράκλειτος Βλύσωνος ο Εφέσιος τάδε έφη:
8.«Το αντίξουν[1] συμφέρουν[2]… εκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονίαν[3] και κατ’ έριν[4] γίγνεσθαι [πάντα]».
Εκείνα, τα οποία κινούνται κατ’ αντιθέτους κατευθύνσεις, συμφέρουν. Από εκείνα τα οποία διαφέρουν, παράγεται η καλλίστη συμφωνία / αρμονία. Όλα γίνονται με την διαμεσολάβηση της έριδος.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ – ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ», έκδ. «Τάλως Φ», 2024, από το κεφάλαιο “Διασωθέντα αποσπάσματα Ηρακλείτου και απόπειρα αποδόσεως και ερμηνείας τους”.
ΣΗΜΕΙΩΣEΙΣ:
[1] Αντί + ικνέομαι (μέλ. ἵξομαι, δωρ. ἱξοῦμαι) = αντί + έρχομαι, καταφθάνω, φθάνω, αντικίνηση, αντίθετη κίνηση προς το έρχομαι > αντίξοος, αντίξους = αντίθετος, ανάποδος > αντιξοέω = εναντιώνομαι, αντίκειμαι – Πίνδ.
[2] Συμφέρω, συμφέρον(*) = συν + φορά. Έχω την ίδια φορά / κίνηση με κάποιον άλλον > συμ-φέρω = φέρνω μαζί, συνάζω, συναθροίζω, συλλέγω, συνεισφέρω, κλπ.
[3] Η Αρμονία ήταν σύντροφος της Ήβης, των Χαρίτων και των Ωρών, τέκνο των Μουσών – βλ. Ομ. Ύμν.
Συνάρθρωσις, συναρμογή, όχι η μουσική αρμονία. Στην εποχή του Ηρακλείτου η αρμονία δεν ήταν συνδεδεμένη με την μουσική.
Αρμονία < ρ. αρμόζω > αρμογή, αρμός = μέσον για να διατηρηθούν οι σανίδες του πλοίου ενωμένες, συνοχέας, συμφωνία, ομοφωνία, συνομολόγηση – βλ. Ομ. Ιλ., Ομ. Οδ. 2.
[4] Έρις, η = ανταγωνισμός, άμιλλα, διαφωνία, διαγωνισμός, ζήλος, διαμάχη, φιλονικία, αντιπαράθεση, μονομαχία (πολέμου), διχόνοια, διχογνωμία > Η έρις δίνει έρισμα > έρις – έρως(**).
Η Έρις ήταν θεότης που προκαλεί τον πόλεμο, αδελφή και σύντροφος του θεού Άρη – έρις – Άρης – βλ. Ομ. Ιλ.
- Ερισθενής ο Ζευς (πανίσχυρος, παντοδύναμος, μεγαλοδύναμος) – Όμ., Ησίοδ. Και ερισθενείς οι Μαινάδες – Ορφ.
- Ερισμάραγος ο Ζευς (που ρίχνει δυνατά αστροπελέκια, βροντερός) – βλ. Ησίοδ.
- Ερισφάραγος ο Ζευς (που βροντά δυνατά, βροντερός) – Ομ. Ύμν.
- Εριστάφυλος ο Βάκχος (πλούσιος, άφθονος σε σταφύλια, κρασί, φτιαγμένο από διαλεχτά σταφύλια) – Ομ. Οδ. Ανθ.
Από την ρίζα της έριδος έλκει την καταγωγή της το ακατάληπτο δημοτικό έρι-έρι – λέει ο λαϊκός ποιητής:
Έρι Έρι Έρι, γιάντα οι δικοί σου
να μη θένε να ’χω έρωτες(**) μαζί σου;
Έρι Έρι Έρι, δεν τηνε συμφέρει(*)
ν’ αρραβωνιαστούμε και να δώσει χέρι
Επίση:
Έρι κι αμάν αμάν
Μεσσαρίτικος – παραδοσιακό Κρήτης
Να τα ταξιδέψω θέλω, έρι πάλι
της Αττάλειας τα νερά, έρι πάλι
Παραδοσιακό
έρι, φοβάμαι τον τσολιά
Στίχοι, οι Γιώργος Θίσβιος – Απόστολος Μοσχούτης – μουσική: Σοφία Βέμπο. Στο θέατρο ”ΜΟΝΤΙΑΛ”, Νοέμβριος 1940, επιθεώρηση / βαριετέ ”Bella Grecia” / ”Πολεμική Αθήνα”. Επί κεφαλής η Σ. Βέμπο, και τα πιο λαμπρά ονόματα του μουσικού θεάτρου: Άννα και Μαρία Καλουτά, Κοκκίνη, Φιλιππίδης, Νέζερ, Λαζαρίδου, Σκιαδά, Γ. Βασιλειάδου, Αλ. Βέμπο. Η Σ. Βέμπο “χαλούσε κόσμο” κάθε βράδυ, ερμηνεύοντας το τραγούδι ”ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΒΓΑΙΝΕΙ Ο ΙΤΑΛΟΣ”, παρωδία πάνω στην μελωδία του ”ΣΤΗ ΛΑΡΣΑ ΒΓΑΙΝΕΙ Ο ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ”.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ αποσπασμα νεος δραση Λεκακης Ηρακλειτος Ηρακλειτου διασωθεντα σωζομενο αποσποσμα fragmenta fragment αποδοση ερμηνεια λεκακης σωζομενα αποσπασματα Héraclite Heraklit Heraclitus Heráclito Eraclito Διασωθεντα αποσπασματα λεκακης Βλυσωνος Εφεσιος ταδε λεγει αντιξουν συμφερουν διαφερον διαφορα καλλιστη αρμονια ερις γιγνεσθαι παντα κινηση αντιθετη κατευθυνση συμφερον διαφορετικοτητα, παραγωγη καλυτερη συμφωνια διαμεσολαβηση εριδα αντι + ικνεομαι ιξομαι, δωρικα ιξουμαι ερχομαι, καταφθανω, φθανω, αντικινηση, αντιθετο αντιξοος, αντιξους αντιθετος, αναποδος > αντιξοεω = εναντιωνομαι, αντικειμαι – Πίνδαρος αντιξοες συνθηκες συμφερω, συμφορον = συν + φορα ιδια φερω φερνω μαζι, συναζω, συναθροιζω, συλλεγω, συνεισφερω, συντροφος ηβη, Χαριτες Ωρες Μουσες Ομηρος υμνος ομηρικος ομηρου συναρθρωσις, συναρθρωση συναρμογη μουσικη εποχη αρμοζω > αρμογη, αρμος = μεσον διατηρηση σανιδα πλοιο συνοχεας, συμφωνια, ομοφωνια, συνομολογηση Ιλιας ιλιαδα Οδυσσεια ανταγωνισμος, αμιλλα, διαφωνια, διαγωνισμος, ζηλος, ζηλια ζηλεια διαμαχη, φιλονικια, αντιπαραθεση, μονομαχια πολεμος διχονοια, διχογνωμια ερισμα θεοτης θεοτητα θεα θεος αρης ερισθενης Ζευς πανισχυρος, παντοδυναμος, μεγαλοδυναμος Ησιοδος επιθετο επιθετα ερισθενεις Μαιναδες Ορφικα ορφεας μαινας μαινδα ερισμαραγος αστροπελεκι βροντερος βροντη ερισφαραγος ερισταφυλος Βακχος διονυσος πλουσιος, αφθονος σταφυλια, σταφυλι κρασι ακαταληπτο δημοτικο τραγουδι εριερι ακαταληπτα δημοτικη εκφραση φραση παροιμια ετυμολογια ερι ερι ερι λαικος ποιητης λαικη δημοτικη δημωδης ποιηση στιχοι γιαντα οι δικοι σου να μη θένε να εχω ερωτες μαζι σου συμφερει αρραβωνας χερι αμαν αμαν αμανες Μεσσαριτικος – παραδοσιακο τραγουδι Κρητης κρητικο κρητη ταξιδι Ατταλεια νερα τσολιας στιχοι, Θισβιος Μοσχουτης – μουσικη Βεμπο θεατρο ΜΟΝΤΙΑΛ, Νοεμβριος 1940, επιθεωρηση / βαριετε μπελα μπελλα γκρετσια Bella Grecia Πολεμικη Αθηνα θιασος μουσικο θεατρο Καλουτα, Κοκκινη, Φιλιππιδης Νεζερ, Λαζαριδου, Σκιαδα, Βασιλειαδου, ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΒΓΑΙΝΕΙ Ο ΙΤΑΛΟΣ ιταλια ιταλοι παρωδια μελωδια ΛΑΡΙΣΑ
