Τοῦ καθηγητοῦ Ἀναστασίου Στάμου
Ἡ 9η Φεβρουαρίου ἀπὸ τὸ 2017 ἔχει καθιερωθεῖ ὡς «Παγκόσμια Ἡμέρα Ἑλληνικῆς Γλώσσας». Ξεκίνησε πρῶτα ἀπὸ τὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Ἰταλίας τὸ 2014 (πρωτοβουλία τοῦ Γιάννη Κορινθίου) καὶ ἑορτάσθηκε ἐπισήμως στὴν Νεάπολη τὴν 20ή Μαΐου 2016 (ἡμέρα γεννήσεως τοῦ Σωκράτη). Ἔπειτα υἱοθετήθηκε ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα ὥστε νὰ συμπίπτει μὲ τὴν ἡμέρα θανάτου τοῦ ἐθνικοῦ ποιητῆ Διονυσίου Σολωμοῦ.
Τὸ Κέντρο Ἐλευσινιακῶν Μελετῶν «Δάειρα» ἀπὸ τὸ 2002 ἕως σήμερα ἔχει ἀφιερώσει πάμπολλες ὁμιλίες στὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα καὶ Γραφή. Ὅταν οἱ Ἑλληνοπελασγοὶ ἔγραφαν τὰ ἔπη Φορωνίς, Ἀργοναυτικά, Τρωικά, τὰ Ὀρφικά, τὰ Λιθικά, ὅταν ἔγραφε ὁ Λῖνος, ὁ Μουσαῖος, ὁ Ὀρφεύς, ὁ Προναπίδης (ὁ Ὁμήρου διδάσκαλος), ὁ Δίκτυς (ἐφημερίδες Τρωικοῦ πολέμου), ὁ Ὅμηρος… ἔγραφαν μὲ ἀλφαβητικὰ γράμματα (Πελασγικά-Καδμήια). Ἐνῶ οἱ λογιστὲς τῶν ἀνακτόρων ἔγραφαν ἀναγκαστικὰ πάνω σὲ μικρὲς πήλινες πινακίδες μὲ τὴν στενογραφία τῆς ἐποχῆς, τὴν ΓΓΑ καὶ τὴν ΓΓΒ [γραμμικη γραφη Α και Β] , μὲ συλλαβικὲς δηλαδὴ γραφές. Αὐτὸ διατηρήθηκε μάλιστα στὴν Κύπρο μέχρι τὸν 3ο αἰ. π.Χ. (παράλληλη χρήση συλλαβικῆς καὶ ἀλφαβητικῆς γραφῆς).
Μελετήσαμε ἀρχαῖες ἐπιγραφὲς καὶ τὶς συσχετίσαμε μὲ τὶς ἀρχαῖες διαλέκτους τῆς ἑλληνικῆς πρὶν ἀπὸ τὴν κοινὴ ἑλληνικὴ γλῶσσα τῶν ἑλληνιστικῶν χρόνων. Τότε ποὺ γράφαμε ἀκόμα τὸ γράμμα Κόππα (Q). Γιατί ὑπῆρχε ἆραγε τὸ Κόππα (Q) ξεχωριστὰ ἀπὸ τὸ Κάππα (Κ); Διότι ἐξέφραζε μία διαφορὰ στὴν προφορά. Αὐτὸ δείχνει πόσο λεπτολόγοι καὶ εἰδήμονες στὸν λόγο καὶ στὴν γραφὴ ἦσαν οἱ Ἕλληνες ἀνέκαθεν. Ὅταν προφέρουμε τὴν συλλαβὴ ΚΕ εἶναι σὰν νὰ μπαίνει ἕνα ἰῶτα ἀνάμεσά τους (κιε). Ὁμοίως καὶ μὲ τὴν συλλαβὴ ΚΙ. Ὁπότε ἔγραφαν: ΔΟΚΕΕΙ (δοκεῖ μοι = νομίζω, μοῦ φαίνεται), καὶ ΔΟΚΙΜΙΟΝ. Ἐνῶ ὅταν προφέρουμε τὴν συλλαβὴ QΟ (κο), δὲν ὑπάρχει ἀνάμεσά τους ἰῶτα. Ὁμοίως καὶ μὲ τὴν συλλαβὴ QY ἤ QV (κου). Ὁπότε ἔγραφαν: ΟΙQΟΣ (οἶκος), ΗΟΡQΟΝ (Ὅρκον), καὶ ΛΕQΥΘΟΣ (λέκουθος ἀρχικὰ καὶ ἀργότερα λήκυθος).
Παρατηροῦμε τώρα τὴν λέξη ΚΑQΟΝ (κακόν). Ἐδῶ ἔρχεται μιὰ ἀποκάλυψη γιὰ τὴν ἀρχαϊκὴ προφορὰ τοῦ ΑΛΦΑ καθὼς καὶ γιὰ τὴν προέλευσή του. Παρατηροῦμε πὼς στὸ ἀλφάβητο τῆς πιὸ ἀρχαίας διαλέκτου, στὸ Κορινθιακὸ ἀλφάβητο τῆς Δωρικῆς διαλέκτου, συναντᾶμε πάντοτε τὴν συλλαβὴ ΚΑ γραμμένη μὲ κάππα (ἀντὶ τοῦ ἀναμενόμενου κόππα), ποὺ σημαὶνει ὅτι τὸ Α προφερόταν καὶ ὡς Ε (μακρόν). Π.χ. ΤΑΝΔΙΚΑΝ (τὴν δίκην).
Στὸ Ἰωνικὸν ἀλφάβητο (τῆς Ἰωνικῆς διαλέκτου) τὸ Ε μακρὸν γραφόταν ἐξ ἀρχῆς ὡς Η. Π.χ. ΑΘΗΝΗ (Ἀθηνᾶ) στὸ Ἰωνικόν, ΑΘΑΝΑ στὸ Κορινθιακόν, ἐνῶ ΑΘΕΝΑ στὸ Ἀττικὸν διότι τὸ Η ἐξέφραζε ἀρχικὰ τὸ δασὺ πνεῦμα (ποὺ ἔγινε κατόπιν «ἡ δασεῖα» ποὺ τὴν ἀφαίρεσαν ἀνοήτως-σκοπίμως ἐπὶ Βερυβάκη, ὅπως καὶ τοὺς τόνους). Τὸ δασὺ πνεῦμα ὡς γράμμα Η (ἔιτς) διατηροῦν βεβαίως οἱ εὐρωπαϊκὲς γλῶσσες: Hellas (Ἑλλάς).
Τὸ Ἰωνικὸν εἶναι τὸ ἀλφάβητο τῶν 24 γραμμάτων. Τὸ υἱοθέτησαν στὴν Ἀθῆνα τὸ 403 π.Χ. καὶ εἶναι αὐτὸ ποὺ χρησιμοποιοῦμε ἔκτοτε οἱ Πανέλληνες. Τὸ Κορινθιακό (τῆς Δωρικῆς) καὶ τὸ Χαλκιδικό (τῆς Αἰολικῆς διαλέκτου) εἶχαν 25 γράμματα. Τὸ Χαλκιδικὸ ταξίδεψε πρῶτο στὴν Ἰταλία καὶ τὸ υἱοθέτησαν οἱ Ἐτροῦσκοι (οἱ Τυρρηνοὶ Πελασγοὶ ἐκ Λήμνου καὶ Μικρᾶς Ἀσίας). Ἐξ αὐτοῦ προκύπτει τὸ Λατινικὸ ἀλφάβητο τῆς Ρώμης καὶ ὅλων ἔπειτα τῶν Εὐρωπαίων.
Τὸ Ἀττικὸν ἀλφάβητο ἄλλαξε πολλάκις. Tὸ Προσολώνειο εἶχε 23 γράμματα (μὲ τὸ F καὶ τὸ Q). Τὸ Σολώνειο εἶχε 22 γράμματα (τότε ἀφαιρέθηκε τὸ Q). Ἐπὶ Περικλέους εἶχε 21 γράμματα (τότε ἀφαιρέθηκε καὶ τὸ F). Ἐπὶ Εὐκλεἰδου ἄρχοντος αἱ Ἀθῆναι πῆραν ἐν τέλει τὸ Ἰωνικόν (ποὺ δὲν εἶχε ποτὲ τὰ F καὶ Q, ἐνῶ διέθετε ἀνέκαθεν τὰ μακρὰ Η καὶ Ω σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ ἄλλα ἀλφάβητα).
Γιὰ νὰ πάρουμε μιὰ καλὴ ἰδέα τοῦ δωρικοῦ-κορινθιακοῦ ἀλφαβήτου:
- ὁ ΠΕΡΣΕΥΣ γράφεται ΠΒΡΜΒVΜ (τὸ Ε γράφεται Β καὶ τὸ Σ γράφεται Μ), καὶ ὁ ΕΥΔΙΚΟΣ γράφεται ΒVΔΣQΟΜ (τὸ Υ γράφεται V καὶ τὸ Ι γράφεται Σ).
Τελικὰ ποιὸ «ἀλφάβητο» πήραμε (τάχα) ἀπὸ τοὺς Φοίνικες; Ἐκ τῶν μελετῶν μας συνάγεται πὼς ἡ ἀρχαιότερη διάλεκτος, ἡ Δωρική, κρατάει Μυκηναϊκὰ γλωσσικὰ στοιχεῖα. Στὴν ΓΓΒ ἡ Ἀθηνᾶ γράφεται a-ta-na (ΑΘΑΝΑ) ὅπως καὶ στὰ Δωρικά. Ἡ λεγομένη «κάθοδος» τῶν Δωριέων» τὸ 1100 π.Χ. εἶναι ἡ ἐπάνοδος τῶν Ἡρακλειδῶν στὰ πάτρια ἐδάφη (δὲν ἔγινε καμία εἰσβολὴ «ἰνδοευρωπαίων» ἀπὸ τὶς στέπες τῆς Οὐκρανίας). Ἄλλωστε Δωριεῖς ὑπῆρχαν καὶ στὴν Κρήτη πολὺ πρὸ τοῦ Τρωικοῦ πολέμου (βλ. Ὁμήρου Ἰλιάς).
Στὴν ΓΓΒ γράφονται ὅλα τὰ Φωνήεντα (α, ε, ι, ο, ου) ξεχωριστὰ ἀπὸ τὰ συλλαβογράμματα, τὰ ὁποῖα εἶναι σύνθεση ἑνὸς συμφώνου μὲ ἕνα φωνῆεν (κα, κε, κι, κο, κου). Ἀπὸ τότε μάλιστα εἶχαν ξεχωρίσει καὶ τὰ σύμφωνα:
- τὰ οὐρανικά (κ, γ, χ),
- τὰ χειλικά (π, β, φ),
- τὰ ὀδοντικά (τ, θ),
- τὰ ὑγρά (λ, ρ)…
καὶ τὰ ἔγραφαν μὲ ἴδια συλλαβὴ χάριν εὐκολίας μαθήσεως. Γι’ αὐτὸ ἡ Τρινακρία (ti-ri-na-ki-a σὲ ΓΓΒ) διαβάζεται καὶ Θρινακία (Ὁμήρου Ὀδύσσεια). Πρόκειται γιὰ τὴν μετέπειτα Σικελία. Ὁ περίφημος γλωσσολόγος μας κ. Μπαμπινιώτης ἀντὶ νὰ ἐπισημαίνει καὶ νὰ τονίζει αὐτὰ ποὺ διαπιστώνουμε ἐδῶ, ἀντιθέτως ὑποτιμᾶ τὴν ΓΓΒ καὶ ἀποπροσανατολίζει τοὺς ἀναγνῶστες του λέγοντας π.χ. γιὰ τὸ «α»: «Για την γραφή του α υπάρχει πλήθος γραμμάτων, ανάλογα αν απαντά μόνο του στην συλλαβή ή με σύμφωνο και ανάλογα με το είδος του συμφώνου που προηγείται. Συγκεκριμένα: (ΓΓΒ) a, pa, ta, da, ka, ja, wa, ra, ma, na, sa, za»… («Το Ελληνικό Αλφάβητο», Κέντρο Λεξικολογίας). Γιὰ τὸ γράμμα Ἄλφα γράφει: «Το γράμμα του βορειοσημιτικού αλφαβήτου, που ονομαζόταν aleph και σήμαινε βόδι, παρίστανε μία από τις πολλές ποιότητες των λαρυγγικών φθόγγων της Σημιτικής, ένα ελαφρώς δασύ λαρυγγικό σύμφωνο, το (h). Από την προφορά του ονόματος του γράμματος ως aleph οι Έλληνες δημιούργησαν ακροφωνικά το γράμμα α» (σ.σ. μὰ ἀφοῦ λέει ὁ ἴδιος πὼς προφερόταν Χ (h)!)…
Στὴν ΓΓΒ λοιπὸν τὸ φωνῆεν Ε ἔχει σχῆμα Α (βλ. πινακίδα e-ne-ka), ὅπως καὶ στὴν ΓΓΑ. Ἔτσι προκύπτει τὸ Ἄλφα τοῦ ἀλφαβήτου μας (καὶ ὄχι ἀπὸ τὸ «ἀνάποδο κεφάλι βοδιοῦ» τῶν Σημιτοφοινίκων). Φαίνεται μάλιστα πὼς ἡ Ἀγγλικὴ γλῶσσα κρατάει ἀρχαιότατα μυκηναϊκά-δωρικὰ στοιχεῖα, ἀφοῦ διατηρεῖ ὡς «Ἔι» τὴν προφορὰ τοῦ πρώτου γράμματος. Ἡ ὀνομασία Ἀγγλία (Eng-land) προκύπτει ἀπὸ τὸν Ἀγκῶνα (ὡς τὸ σχῆμα τῆς μεγάλης νήσου). Λέγονταν καὶ Κασσιτερίδες νῆσοι, διότι ἀπὸ ἐκεῖ οἱ Μυκηναῖοι Ἕλληνες ἔφερναν τὸν κασσίτερο γιὰ νὰ δώσουν σκληρότητα στὸ κρᾶμα ποὺ μαζὶ μὲ τὸν χαλκό (92% χαλκός, 8% κασσίτερος) κατασκεύαζαν τὰ μπρούντζινα ὅπλα τους.
Εἴτε μετὰ τὸν τελευταῖο κατακλυσμὸ τοῦ Δαρδάνου (ἐποχὴ Κάδμου καὶ Κελεοῦ) ποὺ ἔγινε περὶ τὸ 6000 π.Χ. καὶ κατέστρεψε τὸ μισὸ Ράριον πεδίο τῆς Ἐλευσῖνος, εἴτε καὶ μετὰ τὴν καταστροφὴ ἐκ τοῦ ἠφαιστείου τῆς Θήρας (1650 π.Χ.) ποὺ ταυτίζουν ἀρκετοὶ μὲ τὸν κατακλυσμὸ τοῦ Δευκαλίωνος, οἱ Ἑλληνοπελασγοὶ ἀποίκησαν ἀναγκαστικὰ στὴν Ἐγγὺς Ἀνατολή (Φοινίκη, Παλαιστίνη) καὶ στὴν Αἴγυπτο-Λιβύη, μεταφέροντας φυσικὰ τὸν πολιτισμὸ καὶ τὴν γραφή τους. Στὴν Ἱερογλυφικὴ καὶ ΓΓΑ τῆς Κρήτης συναντᾶμε ὅλα τὰ σχήματα τῶν γραμμάτων τοῦ ἀλφαβήτου, πρᾶγμα ποὺ ἐπεσήμανε πρῶτος ὁ Ἔβανς. Ἀλλὰ τοῦτο ἀποσιωπᾶται διεθνῶς χάριν τῶν Σημιτοφοινίκων, καὶ ἐξακολουθοῦν οἱ δικοί μας ὀσφυοκάμπτες-ἀδαεῖς καθηγητὲς νὰ διδάσκουν ὅτι οἱ Ἕλληνες ἦσαν ἀγράμματοι καὶ δανείστηκαν τὸ βορειοσημιτικὸ ἀλφάβητο τὸν 8ο αἰ. π.Χ…
Μὰ ἡ Φοινίκη εἶναι ἑλληνικὴ λέξη. Στὴν Φοινίκη τῆς Ἀνατολῆς πρωτοβασίλευσε ὁ Ἀγήνωρ, ὁ πατέρας τοῦ Κάδμου, καὶ πῆρε τὸ ὄνομα ἀπὸ τὸν ἄλλο του γυιὸ τὸν Φοίνικα. Τὴν Φοινίκη τῆς Χαονίας (τῆς Βορείου Ἠπείρου) ἵδρυσε ἔπειτα ὁ Κάδμος. Τὰ περίφημα Καδμήια γράμματα περιγράφει ὁ Ἡρόδοτος, ποὺ τὰ εἶδε μὲ τὰ ἴδια του τὰ μάτια στὴν Θῆβα σὲ ἐπιγραφὴ στὸν ναὸ τοῦ Ἰσμηνίου Ἀπόλλωνος («εἶδον καὶ αὐτὸς καδμήια γράμματα»). Αὐτὰ ὀνομάζει Φοινίκεια καὶ εἶναι ὅμοια λέει μὲ τὰ Ἰωνικὰ ποὺ γνωρίζει καὶ γράφει. Ἀλλὰ στὴν ἐποχή του δὲν ὑπῆρχαν πλέον Ἑλληνοφοίνικες καὶ ἐκεῖ γίνεται τὸ μπέρδεμα. Ὅμως τὰ ὑπόλοιπα πάμπολλα ἀρχαῖα μας κείμενα εἶναι ξεκάθαρα (ἀλλὰ σκοπίμως ἀποσιωπῶνται): «Μέγα ἔθνος οἱ Πελασγοί, πλανῆται δὲ ἦσαν καὶ σποράδες πανταχοῦ τῆς γῆς…», «δῖοι Πελασγοί που λέγονται, ὡς ἄνωθεν Ἕλληνες, οὕς καὶ μετὰ τὸν κατακλυσμὸν σῶσαι τὰ στοιχεῖα μόνους Ἑλλήνων». Ἄν ἦταν σημιτικὰ τὰ Καδμήια γράμματα δὲν θὰ μποροῦσε νὰ τὰ διαβάσει ὁ Ἡρόδοτος. Ἀλλὰ διάβασε «ΑΜΦΙΤΡΥΩΝ Μ’ΑΝΕΘΗΚ’ ΕΝΑΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΛΕΒΟΑΩΝ». Ὁ Ἀμφιτρύων εἶναι ὁ σύζυγος τῆς Ἀλκμήνης (τῆς μητέρας τοῦ Ἡρακλέους). Ἄρα ἔχουμε ἀλφαβητικὴ γραφὴ τρεῖς γενιὲς πρὶν τὰ Τρωικά, ἀλλὰ ἡ σημαντικότατη αὐτὴ πληροφορία τοῦ Ἡροδότου ἀποσιωπᾶται.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.2.2025.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σταμου 9 9η Φεβρουαριου 2017 Φεβρουαριος ελληνικη Γλωσσα ελληνισμος ιταλιας 2014 Κορινθιος εορτη ναπολι Νεαπολη 20 20η Μαιου 2016 μαιος γεννηση γενεθλια γενεσια Σωκρατη σωκρατης ελλαδα θανςτος εθνικος ποιητης Σολωμος Κεντρο ελευσινιακων Μελετων Δαειρα 2002 ομιλια Γραφη ελληνοπελασγοι επη επος Φορωνις, αργοναυτικα, αργοναυτες αργοναυτικη εκστρατεια Τρωικα, ορφικα, Λιθικα Λινος, Μουσαιος, ορφεες, ορφεας Προναπιδης ομηρου διδασκαλος δασκαλος ομηρος Δικτυς αρχαια εφημεριδα αρχαιος αρχαιο Τρωικος πολεμος αλφαβητικα γραμματα αλφαβητικο γραμμα Πελασγικα Καδμηια λογιστης ανακτορο πηλινη πινακιδα στενογραφια ΓΓΑ ΓΓΒ, συλλαβικη Κυπρος 3ος αιωνας πΧ συλλαβη αλφαβητικη αρχαιες επιγραφη διαλεκτος ελληνικη κοινη γλωσσα ελληνιστικα χρονια γραμμα Κοππα Q Καππα Κ διαφορα προφορα λεπτολογια ειδημονες λογος αρχαιοι ελληνες ΚΕ ιωτα ΚΙ ΔΟΚΕΕΙ δοκει μοι = νομιζω, μου φαινεται ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΔΟΚΙΜΙΟ QΟ κο QY QV κου ΟΙQΟΣ οικος ΗΟΡQΟΝ ορκος ΛΕQΥΘΟΣ λεκουθος ληκυθος ΚΑQΟΝ κακον κακο αρχαικη ΑΛΦΑ Α προελευση Κορινθιακο Δωρικη δωριεις ΚΑ Ε μακρον μακρο μακρα ΤΑΝΔΙΚΑΝ δικη ιωνικο ιωνικη Η ΑΘΗΝΗ αθηνα ΑΘΑΝΑ Κορινθια ΑΘΕΝΑ αττικο δασυ πνευμα δασεια αφαιρεση ανοητοι Βερυβακης, τονοι τονος πολυτονικο μονοτονικο ειτς ευρωπαικες ευρωπαικη γλωσσες Hellas ελλας 24 γραμματα 5ος 403 Πανελληνες Χαλκιδικο Αιολικη αιολεις 25 Χαλκιδα πρωτο ιταλια ετρουσκοι Τυρρηνοι Πελασγοι Λημνος Μικρα ασια Λατινικο αλφαβητος Ρωμη Ευρωπαιοι ευρωπη αλφα βητα Προσολωνειο σολων σολωνας διγαμμα F Σολωνειο 22 Περικλης 21 ευκλειδης αρχοντας Αθηναι μακρα Ω ωμεγα δωρικοο κορινθιακο ΠΕΡΣΕΥΣ περσεας ΠΒΡΜΒVΜ Β Σ Μ ΕΥΔΙΚΟΣ ΒVΔΣQΟΜ Υ V Ι Φοινικες αρχαιοτερη Μυκηναικα γλωσσικα στοιχεια Μυκηναικος πολιτισμος Μυκηναι Μυκηνες atana δωρικα γραμμικη καθοδος Δωριεων 1100 3.100 χρονια πριν 2η χιλιετια επανοδος ηρακλειδων ηρακλειδες ηρακλειδεις ηρακλης πατρια εδαφη εισβολη ινδοευρωπαιοι στεπα Ουκρανια Κρητη Τρωικος πολεμος υτοια ιλιας ιλιαδα Φωνηεντα Φωνηεν συλλαβογραμματα, συμφωνο συμφωνα ουρανικα χειλικα οδοντικα υγρα χαριν ευκολιας μαθησεως χαρη ευκολια μαθησης Τρινακρια tirinakia Θρινακια οδυσσεια Σικελια γλωσσολογια γλωσσολογος Μπαμπινιωτης λαθη Μπαμπινιωτη υποτιμηση αποπροσανατολισμος αναγνωστης Κεντρο Λεξικολογιας Λεξικολογια βορειοσημιτικο σημιτικο αλεφ aleph βοδι, ποιοτητα λαρυγγικοι φθογγοι Σημιτικη δασυ λαρυγγικο h ονομα ακροφωνια Χ σχημα eneka αναποδο κεφαλι βοδιου Σημιτοφοινικες αγγλικη αρχαιοτατα μυκηναικη ονομασια αγγλια England αγκωνας μεγαλη νησους Κασσιτεριδες νησοι, νησια Μυκηναιοι κασσιτερος σκληροτητα κραμα χαλκος μπρουντζινο οπλο τελευταιος κατακλυσμος Δαρδανου Δαρδανος εποχη Καδμος Κελεος 6000 8.000 7η καταστροφη Ραριον ραριο πεδιο ελευσινος, ελευσινας ελευσις ηφαιστειο Θηρας θηρα σαντορινη κυκλαδες 1650 3.650 Δευκαλιωνος, Δευκαλιωνα Δευκαλιωνας Δευκαλιων πελασγοι αποικια εγγυς μεση ανατολη Φοινικη, Παλαιστινη αιγυπτος Λιβυη, ιερογλυφικη ιερογλυφικα σχηματα εβανς καθηγητης αγραμματοι δανειο 8ος λεξη βασιλιας αγηνωρ, αγηνωρας Φοινικας αγηνορας Φοινιξ Χαονια Βορειος ηπειρος βορεια ιδρυση ηροδοτος, Θηβα βοιωτιας βοιωτια επιγραφες ναος ισμηνιου απολλωνος ισμηνιος απολλωνα θεος απολλων Φοινικεια ιωνικα ελληνοφοινικες κειμενα σκοπιμη αποσιωπηση Μεγα εθνος πλανηται πλανητες σποραδες πανταχου της γης διοι διος σωσαι μονοι σημιτικα ΑΜΦΙΤΡΥΩΝ Μ’ ΑΝΕΘΗΚ’ ΕΝΑΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΛΕΒΟΑΩΝ αμφιτρυων αμφιτρυωνας συζυγος αλκμηνη ηρακλεους αλφαβητικη Τρωικα ΤΗΛΕΒΟΕΣ ΤΗΛΕΒΟΑΙ
