Του Γιώργου Λεκάκη
Άγνωστο χριστιανικό μοναστήρι
1.500 χρόνων (5ος – 6ος αιώνας μ.Χ.), ανακαλύφθηκε στην αρχαία
πόλη των Φιλισταίων (αρχαίοι μινωίτες Κρήτες Έλληνες) Γαθ[1] – νυν Qiryat
Gat[2], πρωτεύουσα
της περιοχής Λακίδα – στον 31ο παράλληλο [31°36′22″N
34°46′18″E] στην έκταση που κατέχει νυν το νότιο Ισραήλ, από ερευνητές της Israel
Antiquities Authority (IAA) / Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, οι οποίοι
ερευνούσαν τον χώρο πριν από ένα κατασκευαστικό έργο.
Το θρησκευτικό συγκρότημα
βρισκόταν σε έναν οικισμό, που καταλήφθηκε μεταξύ του 1ου αιώνα π.Χ.
και του 4ου αιώνα μ.Χ. Θυμίζω ότι έως τις αρχές του 7ου αιώνα,
η έκταση του νυν Ισραήλ αποτελούσε μέρος μιας ελληνικής αυτοκρατορίας, της
Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας – γνωστής ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
«Ο πρώιμος οικισμός βρίσκεται
σε μια κεντρική οδική διασταύρωση, που συνδέει την ορεινή περιοχή με την
παράκτια πεδιάδα», είπαν τα μέλη της ερευνητικής ομάδας S. Lifshitz και
M. Margulis.
Βρέθηκε ένα αξιοσημείωτο
πολύχρωμο ψηφιδωτό δάπεδο, με μια επιγραφή γραμμένη στα ελληνικά. Η ελληνική
επιγραφή στο κέντρο του δαπέδου αναφέρει από το Δευτερονόμιο της χριστιανικής Βίβλου:
«Μακάριος είσαι όταν μπαίνεις και ευλογημένος είσαι όταν βγαίνεις» (28:6). Το ψηφιδωτό
δάπεδο του μοναστηριού διαθέτει εικόνες σταυρών (με τα αρχικά ΙΧ), λιονταριών, περιστεριών,
αμφορέων, λουλουδιών και γεωμετρικών μοτίβων.
Οι αρχαιολόγοι βρήκαν επίσης
πολυάριθμα τεχνουργήματα μέσα στο μοναστήρι και τα περίχωρά του, όπως σημαντική
ποσότητα εισαγόμενων ειδών, νομισμάτων, μαρμάρινων στοιχείων, μεταλλικών και
υάλινων αγγείων – όλα μαρτυρούν την σημασία της κοινότητος που ζούσε σε αυτήν την
αρχαία θέση. Αποκάλυψαν επίσης τα ερείπια
άλλων κτισμάτων και κτηρίων, όπως ένα πολύ εξελιγμένο πατητήρι[3] και μιας
μεγάλης αποθήκης, καθώς και στοιχεία τοπικής παραγωγής κεραμικής.
Πρόκειται για την μεγαλύτερη
και πιο σημαντική τοποθεσία της ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου, που αποκαλύφθηκε
σε αυτήν την περιοχή.
Ο συντηρητής M. Avrahami
είπε ότι το μοναδικό μωσαϊκό θα μεταφερθεί σε εργαστήριο για συντήρηση και στην
συνέχεια θα εκτεθεί στο Kiryat Gat.
ΠΗΓΗ: «Archaeologists Discover
Notable 1,500-Year-Old Monastery With Mosaic Floor», Newsweek, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.1.2025. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Πόλη της Παλαιστίνης που αναφέρεται στην Βίβλο. Ήταν μία από τις 5 πόλεις των Φιλισταίων στην περιοχή και μία από τις τρεις πόλεις όπου παρέμεναν ακόμη γίγαντες (βλ. Ιησούς του Ναυή). Διάσημη για την
θρυλική μάχη μεταξύ του μελλοντικού βασιλιά του Ισραήλ, Δαβίδ, και του γίγαντα Γολιάθ (ήταν περίπου 2,5 μ.), ο
οποίος είχε καταγωγή από την Γαθ.
Στην δεκαετία του 1950, οι αρχαιολόγοι βρήκαν
ερείπια σε μια κοντινή θέση, το τελ Ιρανί / Tel Erani. Θεωρήθηκαν λανθασμένα ως
η πόλη των Φιλισταίων Γαθ. Η θέση που θεωρείται περισσότερο για την αρχαία Γαθ είναι το Tel es-Safi, 13 χλμ. βορειοανατολικά.
[2] Ή Kiryat Gat, 56 χλμ. νότια του Τελ Αβίβ.
[3] Άλλωστε στα εβραϊκά, gat σημαίνει πατητήρι, από την
ελληνική ρίζα πατ-.
