Του Γιώργου Λεκάκη
Το Tinkinswood[1], που
βρίσκεται στην κοιλάδα του Glamorgan, λίγο δυτικότερα του Κάρντιφ της Ουαλίας,
είναι ένα από τα αρχαιότερα και πιο σημαντικά νεολιθικά νεκροταφεία στην
περιοχή, με ηλικία περισσότερο από 6.000 χρόνια – δηλ. περίπου 1.000 χρόνια
πριν από την κατασκευή του Stonehenge!
Αρχικώς θα ήταν ένα ολόκληρο νεολιθικό
χωριό!
Ο χώρος ανασκάφηκε το 1914.
Σήμερα είναι γνωστό για
τον εντυπωσιακό θάλαμό του. Αλλά το χαρακτηριστικό της τοποθεσίας είναι μια
κολοσσιαία πέτρα – η μεγαλύτερη του είδους της στην Βρετανία και ίσως και στην Ευρώπη!
– η οποία εκτιμάται ότι ζυγίζει περίπου 40 τόνους – έχει διαστάσεις 7,3 x 4,3 μ.!
Η δομή έχει μέγεθος 40 x 18 μ. Είναι λοιπόν ένα ντολμέν – η πιο κοινή
μεγαλιθική κατασκευή στην Ευρώπη, εκείνη την εποχή. Αυτή η τεράστια πέτρινη
πλάκα σχηματίζει την οροφή ενός ταφικού θαλάμου, ο οποίος κάποτε είχε τα
λείψανα πολλών ατόμων – ευρέθησαν 920 ανθρώπινα οστά, τα οποία ήταν σχεδόν όλα
σπασμένα! – υποδεικνύοντας τον ρόλο του ως κοινοτικός χώρος βαθειάς σημασίας. Τουλάχιστον
40 άτομα κάθε ηλικίας και φύλου θάφτηκαν εκεί κατά την νεολιθική περίοδο. Έτσι
κατατάσσεται στους μεγαλιθικούς ταφικούς θαλάμους – τύπου Severn-Cotswold.
Το Tinkinswood ήταν κάτι περισσότερο
από ένα απλό νεκροταφείο. Πιθανότατα τόπος τελετουργιών.
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές
έχουν αποκαλύψει, εκτός από ανθρώπινα οστά, και θραύσματα κεραμικών (νεολιθικής
και Bell-Beaker ρυθμού) και εργαλεία πυριτόλιθου, που δείχνουν τελετουργικές
συγκεντρώσεις.
Ο τάφος χρησιμοποιήθηκε από
μια κοινότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως μέχρι και την πρώιμη εποχή του
Χαλκού.
Στα μυστήρια του ντολμέν,
έρχεται η ουαλική λαογραφία, με τοπικούς θρύλους, που υποστηρίζει ότι το να
περάσει κανείς μια νύχτα στο Tinkinswood, την παραμονή συγκεκριμένων εορτών – όπως
λ.χ. την Πρωτομαγιά, ή την Ημέρα του Αγίου Ιωάννου (23 Ιουνίου) ή την Ημέρα του
Μεσοχειμώνα (Χειμερινό Ηλιοστάσιο) – μπορεί είτε να προκαλέσει τρέλλα, είτε να του
φέρει ποιητική έμπνευση και ποιητικό ταλέντο, ενισχύοντας το μυστήριο του
χώρου. Αυτό το χαρακτηριστικό ιδιαίτερων τόπων αναφέρεται από την αρχαιότητα
και ελέγετο ιερή μανία. Αυτή η παράδοση είναι παρόμοια με γενικές αρχαίες και
μεσαιωνικές παραδόσεις για τις κορυφές των βουνών.
Άλλοι θρύλοι συνδέονται με τον
χώρο ταφής του αγίου Λιθάνου[2], που
βρίσκεται σε μικρή απόσταση.
Επίσης από την θεση του, δύο
παράλληλες γραμμές λίθων σχηματίζουν μια «λεωφόρο», που οδηγεί μακριά από τον
ταφικό θάλαμο προς τα ΝΑ. Αυτή η ομάδα ογκόλιθων, λένε, ήταν γυναίκες, που απολιθώθηκαν
και μετετράπησαν σε πέτρες, για να χορέψουν την ημέρα του Κρόνου (η οποία έγινε…
Σάββατο). Και κατά μήκος μιας δεύτερης «λεωφόρου» στα ΒΑ. απλώνονται πολλές
πέτρες. Μία δε μεγάλη μονή πέτρα βρίσκεται ανατολικά, και δύο επίπεδοι παράλληλοι
ορθόλιθοι δείχνουν προς την κορυφή του κοντινού Coed Sion.
Το Tinkinswood είναι κατασκευασμένο
χωρίς την χρήση μεταλλικών εργαλείων – απόδειξη της αξιοσημείωτης
εφευρετικότητας και συλλογικής δύναμης των νεολιθικών κοινοτήτων του ανθρώπου.
Σήμερα, παραμένει ένας ήρεμος
ιστορικός τόπος, που επιτρέπει στους επισκέπτες να συνδεθούν με τις πνευματικές
και κοινοτικές πρακτικές των αρχαίων κατοίκων της περιοχής, όποιοι κι αν ήταν
αυτοί…
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Λεξικο
παραδοσεων». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.10.2011.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– Arosio P. – Meozzi D. “Tinkinswood”.
– Harding J. “Tinkinswood”, 5.10.2009.
– Sain ley Berry P. “More details about the Tinkinswood burial
cairn”, 4.9.2011.
– “Tinkinswood and St Lythans Burial Chambers”, Vale of
Glamorgan Council.
– “Tinkinswood Burial Chamber”, εκδ. Groundspeak.
– “Tinkinswood Burial Chamber “, National Historic Assets of
Wales.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ουαλ. Siambr
Gladdu Tinkinswood.
Αναφέρεται επίσης και ως Castell
Carreg, Llech–y–Filiast
και Maes–y–Filiast. Στον 51ο παράλληλο [51°27′4.96″N
3°18′29.17″W].
[2] Ετυμολογική σχέση με τη αρχαία ελληνική λέξη λίθος. Το
St Lythans burial
chamber / ουαλ.
Siambr Gladdu Llwyneliddon κείται στον 51ο παράλληλο [51°26′33.11″N 3°17′41.68″W].
