Του Γιώργου Λεκάκη
Στην αρχαία Κανύση[1]
ή Νύση[2],
είναι ένας αρχαιολογικός χώρος στην επαρχία Καισαρείας[3]
Καππαδοκίας, στον 38ο παράλληλο [38°51′N 35°38′E], που κατοικείται τουλάχιστον
από τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Απέχει
από την Καισαρεία 20 χλμ.
Τώρα σε αυτήν την τοποθεσία – σήμερα Kültepe-Kaniş-Karum – ευρέθησαν τρία
κείμενα, σε δισκία, που περιγράφουν ένα τοπικό τυρί της Καππαδοκίας. «Γίνεται
κατανοητό από τις πινακίδες ότι υπήρχε ένα μοναδικό τυρί με ονομασία προέλευσης
– ονομάζεται «τυρί Νύσης» – στην περιοχή, πριν από 4.000 χρόνια», εδήλωσε ο κ. F.
Kulakoğlu (Πανεπιστήμιο της Άγκυρας).
Τα ασσυριακά κείμενα δείχνουν επίσης ότι οι άνθρωποι μετέφεραν το τυρί μαζί τους ενώ ταξίδευαν, εξήγησε ο κ. Kulakoğlu.
Ήταν ένα εξειδικευμένο τυρί, που ήταν απαραίτητο μέρος της ζωής των
κατοίκων στην περιοχή.
Η ανασκαφή, η οποία ευρίσκεται στον αυτοκινητόδρομο Καισαρείας – Σεβαστείας[4],
διανύει τώρα το 76ο έτος της και είναι γνωστή ως «το μέρος όπου
ξεκίνησε η ιστορία της Ανατολίας».
Η ιδιαίτερη φύση αυτού του τυριού σημειώθηκε σε διάφορα κείμενα της
περιόδου.
«Οι άνθρωποι έπαιρναν αυτό το τυρί μαζί τους, ενώ ταξίδευαν», πρόσθεσε.
Αυτή η παράδοση της μεταφοράς τυριών, και άλλων διατηρημένων τροφίμων, κατά την
διάρκεια των ταξειδιών συνεχίσθηκε στην περιοχή, η οποία είναι γνωστή σήμερα
για το «pastırma» (παστουρμάς – ένα αλλαντικό με ξηρό κρέας και μπαχαρικά).
«Οι άνθρωποι εκείνην την εποχή ξέρουμε ότι στα ταξείδια τους, έπαιρναν
μαζί τους αποξηραμένο κρέας, κομμένο σε φέτες, σε κουτιά. Ακόμη και σήμερα, κάνουν
κάτι παρόμοιο»!
Αλλά τώρα υπάρχει επίσης ένα άλλο ενδιαφέρον προϊόν: Το τυρί. «Πριν από
4.000 χρόνια υπήρχε ένα τυρί, που ονομαζόταν «τυρί Νύσης». Διαβάσαμε σε αυτά τα
δισκία ότι το έπαιρναν μαζί τους. Προφανώς, βλέπουμε τα ίδια προϊόντα, με
παρόμοιο τρόπο, να μεταφέρονται, όπως πριν από 4.000 χρόνια»!
Τα δισκία παρέχουν και άλλες πληροφορίες για τις γεωργικές και
κτηνοτροφικές πρακτικές της εποχής.
«Η αρχαία Ανατολία είχε παρόμοιες συνθήκες εκείνην την περίοδο, όπως
και σήμερα, όσον αφορά την γεωργία και την κτηνοτροφία», εξήγησε ο κ. Kulakoğlu.
«Στην πραγματικότητα, ίσως οι παραδόσεις που προηγήθηκαν να συνεχίσθηκαν μέχρι
σήμερα, χωρίς διακοπή!».
ΠΗΓΗ: «Ancient cheese discovery in Kayseri shows continuity in practices», της Hürriyet Daily News , 16.7.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.7.2024.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Kaneš ,Kanesh.
[2] Μια από τις πολλές περιοχές με αυτό το όνομα, που
διεκδικούν να είναι οι γενέτειρες και ονοματοδότριες του θεού ΔιοΝΥΣου > Νίση,
Νίσα > Nesha, Neša, Nesha, Nessa, Nesa >
Aniša, Anisha, κλπ.
Στην
Καππαδοκία υπάρχει και άλλη πόλη με αυτό το όνομα, μεταξύ Παρνασσού και Ασιάνας,
24 ρωμαϊκά μίλια από τον Παρνασσό και 32 από την Ασιάνα, στον Νομό (Στρατηγια)
Μουριμηνής στην ρωμαϊκή επαρχία Cappadocia Prima – βλ. Κλ. Πτολεμαίου «Γεωγραφία»,
Συνέκδημος, Notitiae Episcopatuum. Η Νύσση, γενέτειρα του επισκόπου αγίου Γρηγορίου
Νύσσης. Η τοποθεσία της Νύσσας έχει εντοπιστεί κοντά στην σύγχρονη πόλη που
λέγεται Harmandalı, στην περιοχή Οτάκιοϊ / Ortaköy, στην επαρχία Αρχελαΐδος / Aksaray.
[3] νυν παραφρασμένα Kayseri. Ελέγετο και Μαζάκα (Mazaka /
Mazaca / Mažak’) κατά την αρμενική παράδοση, από τον Mishak), και Ευσέβεια στον
Αργαίο / Εὐσέβεια ἡ πρὸς τῷ Ἀργαίῳ – βλ. Στράβωνα.
[4] νυν παραφρασμένα Σίβας > Sivas.
