Του Γιώργου Λεκάκη
O Cascada la Novia είναι ο παρακάτω εικονιζόμενος Καταρράκτης της νύφης.
Βρίσκεται στο Περού, κοντά
στο χωριό Namora της Καχαμάρκα, στον 7o παράλληλο [7.2029°S 78.3258°W], χωριό με σύμβολο τα μινωικά κρητικά ταυροκέρατα (παρακάτω φωτογραφία)…
Ονομάζεται έτσι, λόγω της
ομοιότητάς του με νύφη με λευκό φόρεμα.
Ο τοπικός μύθος λέει ότι
αυτός ο καταρράκτης σχηματίστηκε όταν μια νεαρή νύφη, απελπισμένη που έχασε τον
αγαπημένο της, την παραμονή του γάμου της, έκανε μια συμφωνία με την Πασαμάνα[1] (την Μητέρα
Γη) να μεταμορφωθεί σε καταρράκτη.
Παρόμοιος υπάρχει και στην
Ιταλία, στο Pale di Foligno, στην επαρχία της Περούτζια στην Ομβρία, με φημισμένο αρχαίο οιωνοσκοπείο, και φαντάζομαι και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου…
Και στην Ελλάδα έχουμε πολλούς βράχους, γκρεμούς, κλπ. που λέγεται ότι είναι πετρωμένη νύφη, αλλαχού πετρωμένοι νύφη και γαμπρός, και αλλαχού πετρωμένο ολόκληρο το σόι τους…
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Λεξικο των παραδοσεων των λαων του κοσμου”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.4.2015.
[1] Η Pachamama / Πασαμάμα ή Mamapacha / Mama Pacha (γλώσσες
Aymara και Quechua) είναι η Μητέρα Πασών και Πάντων, μια θεά που σέβονται οι
αυτόχθονες πληθυσμοί των Άνδεων.
Στην
μυθολογία των Ίνκας είναι η Μητέρα της Γης, θεά της γονιμότητος, που προεδρεύει
στην φύτευση και την συγκομιδή, την σπορά και τον θερισμό. Ενσαρκώνει τα βουνά
και προκαλεί σεισμούς. Είναι επίσης μια πανταχού παρούσα και ανεξάρτητη θεότητα,
που έχει την ιδική της δημιουργική δύναμη να συντηρεί την ζωή σε αυτήν την γη.
Τα
ιερά της είναι αγιασμένοι βράχοι, ή οι λίθοι, ή θρυλικά δένδρα.
Οι
καλλιτέχνες την οραματίζονται ως ενήλικη γυναίκα, που φέρνει συγκομιδές από
πατάτες ή φύλλα κόκας.
Η
κύρια προέλευση των 4 κοσμολογικών αρχών των Κέτσουα – Νερό, Γη, Ήλιος και
Σελήνη – ισχυρίζονται ότι είναι η Πασαμάμα.
Οι
ιερείς θυσιάζουν σε αυτήν προσφορές από έμβρυα λάμα, cuy (ινδικά χοιρίδια),
καμήλας και περίτεχνες μινιατούρες, καμένα ενδύματα, κ.ά.
Η
Pachamama είναι η μητέρα του Inti, του θεού του Ηλιου και η Mama Killa της θεάς
του Φεγγαριού, σύζυγου του Inti.
Με την έλευση των καθολικών χριστιανών κατακτητών της Νοτίου
Αμερικής, η Μάμα Πασών αντικαταστάθηκε με γενοκτονικές τακτικές από την… Παναγία
Παρθένο Μαρία, με την οποία και ταυτίζεται σημερα σε περιοχές της Χιλής, της
Βολιβίας και του Περού.
Παρ’ όλα αυτά, η λατρεία της επιβίωσε και σήμερα ακόμη
τελείται στην Βολιβία, το Εκουαδόρ, την Χιλή, το Περού και την βορειοδυτική
Αργεντινή, ένα τελετουργικό για την Pachamama, στην Γιορτή της Μητέρας Γης. Για
πρώτη φορά ξαναέγινε το 1949. Στην Βολιβία ονομάζεται challa ή pago (= πληρωμή). Συνήθως την πρώτη ημέρα του Αυγούστου, αλλά
στην πραγματικότητα ασκείται καθ’ όλην την διάρκεια του μήνα, και σε πολλά μέρη
και την πρώτη Παρασκευή κάθε μήνα! – ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκακης “Ταματα και αναθηματα”. Ο Αύγουστος είναι ο πιο κρύος χειμερινός
μήνας στις νότιες Άνδεις. Οι άνθρωποι αισθάνονται πιο ευάλωτοι. Έτσι οι Ινδιάνοι
πιστεύουν ότι πρέπει να έχουν πολύ καλές σχέσεις με την φύση, για να διατηρήσουν
την υγεία τους, τις καλλιέργειες και τα ζώα τους. Γι’ αυτό οι οικογένειες
εκτελούν τελετουργίες καθαρμού, καίγοντας φυτά, ξύλα και άλλα αντικείμενα, για
να τρομάξουν τα κακά πνεύματα, τα οποία πιστεύεται ότι είναι πιο άφθονα αυτή
την εποχή. Οι τελετές πραγματοποιούνται από ηλικιωμένους ή άτομα με μεγαλύτερη
ηθική εξουσία σε κάθε κοινότητα. Στην περίπτωση των Αϋμάρων στην Βολιβία, αυτό
το άτομο ονομάζεται γιατίρι. Περιλαμβάνει μια περίπλοκη
σειρά τελετουργικών βημάτων, που ξεκινούν από τα σπίτια της οικογένειας το
προηγούμενο βράδυ, όταν μαγειρεύεται ένα ειδικό γεύμα, η tijtincha, και καταλήγουν
σε ένα μάτι νερού (πηγή) ή μιαν αρδευτική τάφρο, όπου και τελείται η κύρια
ιεροτελεστία με μια σειρά από προσφορές, από φαγητό, ποτό, φύλλα κόκας και
τσιγάρα… Πολλάκις η εορτή συμπίπτει με την χριστιανική εορτή της Καθαρής
Τρίτης, που γιορτάζεται επίσης μεταξύ των Καθολικών ως Mardi Gras ή Carnevale
(από τα αρχαία ελληνικά Κάρνεια, υπέρ του Καρνείου Απόλλωνος).
Μουσείο της Pachamama υπάρχει στο Amaicha del Valle, στο
Tucumán της Αργεντινής.
