Του Γιώργου Λεκάκη
Ο προσδιορισμός των τεχνικών μορφοποίησης της αρχαιας κεραμικής θέτει
προκλήσεις, ιδιαίτερα όταν συνδυάζονται διαφορετικές πρωτογενείς και
δευτερεύουσες τεχνικές διαμόρφωσης ή όταν συγκεκριμένες επεξεργασίες επιφάνειας
αποκρύπτουν πιθανά διαγνωστικά χαρακτηριστικά.(*)
Οι Il. Caloi και ο F. Bernardini (του Πανεπιστημίου Ca’ Foscari) και ο Κρητικός κεραμίστας Βασίλης Πολιτάκης αναπαρήγαγαν τα σχήματα των μινωικών
αγγείων, χρησιμοποιώντας έναν τύπο κεραμικού τροχού και τεχνικές, που
προτείνονται από μελετητές της μινωικής Κρήτης.
Αυτές οι τεχνικές περιελάμβαναν μεθόδους κατασκευής και με το χέρι και με
τροχό από συμπαγή πήλινη μπάλα, κ.ά. (και επιστημονικώς αυτές που λέγονται throwing off the hump, wheel throwing, wheel pinching, και wheel coiling). Αυτή η πολύπλοκη τεχνολογία, πιστοποιήθηκε
στην Μέση Εποχή του Χαλκού στην Κρήτη, δηλαδή ένας συνδυασμός τεχνικής
κατασκευής με το χέρι και τροχού αγγειοπλάστη. Ο τύπος που επιλέχθηκε είναι ένα κωνικό
κύπελλο χωρίς λαβή, της ΜΜ ΙΙΑ (18ος αι. π.Χ.) στον αρχαιολογικό χώρο της
Φαιστού Ηρακλείου, όπου παρήχθη τοπικά, με διαφορετικές τεχνικές διαμόρφωσης,
από τροχό, σε συνδυασμό τεχνικών που συνδέουν μια ποικιλία χειροποίητων τεχνικών
κατασκευής.
Εν συνεχεία, τα πειραματικά αντίγραφα εξετάσθηκαν με μικροϋπολογιστική
τομογραφία ακτίνων Χ για την παραγωγή λεπτομερών τρισδιάστατων εικόνων των
αρθρώσεων, των κενών και άλλων στοιχείων των αγγείων.
Οι ερευνητές μπόρεσαν να εντοπίσουν συγκεκριμένες διαφορές στα
τελειωμένα αγγεία, που θα τους βοηθήσουν να προσδιορίσουν πώς κατασκευάζονταν
τα αρχαία μινωικά αγγεία, χωρίς τον κίνδυνο να τα καταστρέψουν.
«Αυτή η έρευνα αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο στην κατανόησή μας
για τις αρχαίες κεραμικές τεχνολογίες», είπε ο κ. Caloi. «Συνδυάζοντας παραδοσιακές
και προηγμένες τεχνικές απεικόνισης, μπορούμε να ανακατασκευάσουμε με
μεγαλύτερη ακρίβεια τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι αγγειοπλάστες,
αναδεικνύοντας την δεξιοτεχνία και τις τεχνολογικές τους ικανότητες», κατέληξε.
ΠΗΓΗ: Il. Caloi, F. Bernardini «Revealing primary forming techniques in
wheel-made ceramics with X-ray microCT», Πανεπιστήμιο Ca’ Foscari της Βενετίας, Journal of Archaeological Science, https://doi.org/10.1016/j.jas.2024.106025,
Volume 169, Σεπτ. 2024, 106025. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.7.2024.
(*) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Courty and Roux, 1995. Roux
and Courty, 1998. Roux, 2017. Betancourt, 1979. Todaro, 2016. Thér, 2020. Baldi
and Roux 2016. Choleva, 2012. Jeffra, 2013. Caloi, 2021.
