Αρχαία αρχόντισσα με ανεστραμμένο διάδημα, βρέθηκε στην Κωπαΐδα

Αξιόλογα ευρήματα προέκυψαν κατά τη διάρκεια σωστικής ανασκαφικής έρευνας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας στις ανατολικές υπώρειες της λίμνης Κηφισίδας (Κωπαΐδας) – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Οι λιμνες της Ελλαδος” – 6 χλμ. βορείως του Ιερού του Απόλλωνος Πτώου και της αρχαίας Ακραιφίας (νυν Ακραίφνιο Βοιωτιας) προς Μαρτίνο.

• ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΑΚΡΑΙΦΝΙΟ, ΕΔΩ.
• ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης: “Οι 88 αρχαίες πολεις της Βοωτίας”.

Εντοπίσθηκε νεκροταφείο αρχαϊκών και κλασσικών χρόνων και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα οχυρωμένου οικισμού της ίδιας εποχής. Η θέση σημαίνεται σε παλαιούς χάρτες ως «Σπίτια – Καταβόθρα». Το νεκροταφείο αναπτύσσεται κατά συστάδες και αποτελείται από λακκοειδείς τάφους, ταφικές πυρές και κεραμοσκεπείς τάφους. Η αρχαιολογική έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά από τους 40 τάφους που έχουν ερευνηθεί τεκμηριώνεται το υψηλό βιοτικό επίπεδο και η κοινωνική θέση των γαιοκτημόνων κατοίκων του παρόχθιου βοιωτικού οικισμού.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η «Ταφή της αρχόντισσας με το ανεστραμμένο διάδημα», που χρονολογείται στο β΄ μισό του 7^ου αι. π. Χ. και αποτελεί μέρος μιας συστάδας τριών λακκοειδών τάφων. Η ταφή της αρχόντισσας σύμφωνα με την προκαταρκτική εξέταση των οδοντικών καταλοίπων, ανήκει σε ενήλικη γυναίκα 20-30 ετών. Στην κεφαλή της είχε τοποθετηθεί τελετουργικά, ως σύμβολο της υπεροχής και του αξιώματός της, εντυπωσιακό χάλκινο ταινιωτό διάδημα με επίστεψη μεγάλου ρόδακα, «εν είδει ήλιου» στο κέντρο του μετώπου.

Το περίτεχνο διάδημα είναι κατασκευασμένο με την έκκρουστη τεχνική και φέρει τρέχουσα διακόσμηση αντωπών ζευγών εραλδικών λεόντων, αρσενικού και θηλυκού γένους, ζώων που κατ’ εξοχήν συμβολίζουν τηβ βασιλική δύναμη και εξουσία. Ωστόσο το διάδημα είχε τοποθετηθεί στην κεφαλή της νεκρής ανεστραμμένο με τους λέοντες σε ύπτια θέση και το κόσμημα πλοχμού στο κάτω άκρο του.

(Στην σύγχρονη εποχή το στέμμα του βασιλιά φορεμένο ανεστραμμένο, συμβολίζει την παραίτηση ή την πτώση του μονάρχη, και σε κάθε περίπτωση σηματοδοτεί την απώλεια της εξουσίας και του αξιώματός του).

Η ταφή της αρχόντισσας εντάσσεται χρονολογικά στο μεταβατικό κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο των μέσων του 7ου αι. π. Χ., περίοδο κατά την οποία είχε κλονισθεί το πολίτευμα της πατροπαράδοτης κληρονομικής βασιλείας και η άνοδος των αρίστων ευγενών οδήγησε κατά την επόμενη περίοδο στην επικράτηση της ολιγαρχίας και του αριστοκρατικού πολιτεύματος. Το αξίωμα, το κύρος και ο πλούτος της εν λόγω ταφής αποδεικνύεται από τα πολυάριθμα χάλκινα κτερίσματα. Εντυπωσιακό είναι το πλήθος των κτερισμάτων, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν:

• οι δυο υπερμεγέθεις πόρπες (παρακάτω φωτ.) βοιωτικού τύπου με εγχάρακτη γεωμετρική διακόσμηση αλόγων,

• το περιδέραιο με μεγάλο αγγειόσχημο περίαπτο,
• οι οστέινες, ελεφαντοστέινες χάνδρες,
• οι ψήφοι από ήλεκτρον (κεχριμπάρι),

• οι ελασμάτινοι ρόδακες,
• τα χάλκινα ενώτια,
• τα ψέλλια (βραχιόλια) και
• τα σπειροειδή δακτυλίδια που φορούσε σε όλες τις φάλαγγες των δακτύλων.

Στην ίδια συστάδα τάφων βρέθηκε ταφή ανήλικου κοριτσιού ηλικίας περίπου 4 ετών (παραπάνω φωτ. το κρανί του), στεφανωμένου με χάλκινο διάδημα με ένθετους ρόδακες. Η ταφή εντάσσεται χρονολογικά στην ίδια περίοδο των πρώιμων αρχαϊκών χρόνων και ήταν πλούσια κτερισμένη με παρόμοια κοσμήματα με αυτά της αρχόντισσας, γεγονός που ενδεχομένως υποδεικνύει την ύπαρξη συγγενικού δεσμού μεταξύ τους.

Αξιόλογα ευρήματα έχουν αποδώσει και άλλοι τάφοι, όπως η γυναικεία ταφή των μέσων του 6ου αι. π. Χ., που ήταν κτερισμένη με:

• μια κύλικα «Τύπου Σιάννων» με παράσταση πετεινών (παραπάνω φωτ.)

• μια τριφυλλόσχημη οινοχόη (παραπάνω φωτ.) με διακόσμηση μυθικών πλασμάτων και του θεού Ερμή ως «ψυχοπομπού».
• Χάλκινες ομφαλωτές φιάλες,
• μελανόμορφα και μελανόγραφα αγγεία, που συνδέονται με το Κεραμεικό Εργαστήριο της Ακραιφίας συγκαταλέγονται ανάμεσα στα ευρήματα του νεκροταφείου.

Οι ανασκαφές πραγματοποιούνται από την αρχαιολόγο της ΕΦΑΦΕΥ Μ. Παπαγεωργίου και τους αρχαιολόγους Ν. Μητροπούλου, Ελ. Βεργεράκη και Έλ. Τζημούλια, υπό την διεύθυνση της Προϊσταμένης της Εφορείας κ. Ε. Καράντζαλη και της Αν. Προϊσταμένης του Τμήματος Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων κ. Αρ. Παπασταθοπούλου. Η σωστική αρχαιολογική έρευνα άρχισε με αφορμή την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου της εταιρείας METKA ATE, θυγατρικής της Metlen Energy & Metals και χρηματοδοτείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον Όμιλο Μυτιληναίου.

ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 27.11.2025.

Αρχαια αρχοντισσα αρχαιο ανεστραμμενο διαδημα, Κωπαιδα λιμνη θαλασσα Κωπαις εντυπωσιακη ταφη ευρημα σωστικη ανασκαφικη Εφορεια Αρχαιοτητων Φθιωτιδας και Ευρυτανιας Κηφισιδα κηφισις Ιερο ιερον ναος πτωου Απολλωνος θεος απολλων Πτωος απολλωνας επιθετα απολλωνα Ακραιφια Ακραιφνιο Βοιωτιας βοιωτια αρχαιο νεκροταφειο αρχαικα κλασσικα χρονια αρχιτεκτονικα καταλοιπα οχυρωμενος οικισμος εποχη χαρτης Σπιτια – Καταβοθρα νεκροπολις συσταδες λακκοειδης ταφος, ταφικη πυρα κεραμοσκεπης αρχαιολογια ταφοι υψηλο βιοτικο επιπεδο κοινωνικη θεση γαιοκτημονες κατοικοι παροχθιος βοιωτικος οικισμος Ταφη αρχοντισσας 7^ος αιωνας πΧ 2.800 χρονια πριν χρονων οδοντικα δοντι δοντια ενηλικη γυναικα 20χρονη 30χρονη ετων κεφαλη τελετουργια συμβολο υπεροχη αξιωμα εντυπωσιακο χαλκινο ταινιωτο επεστεψη μεγαλος ροδακας, εν ειδει ηλιου ηλιος μετωπο περιτεχνο κατασκευη εκκρουστη τεχνικη τρεχουσα διακοσμηση αντωπα ζευγη εραλδικος λεοντας λεων λιονταρι αρσενικος θηλυκος λεαινα γενος, ζωο συμβολα βασιλικη δυναμη εξουσια κεφαλι νεκρη αναποδα αναποδο λεοντες υπτια θεση κοσμημα πλοχμος κατω ακρο στεμμα βασιλιας παραιτηση πτωση μοναρχης, απωλεια εξουσια αξιωμα μεταβατικο κοινωνικοπολιτικο πλαισιο περιοδος πολιτευμα πατροπαραδοτη κληρονομικη βασιλεια ανοδος αριστοι ευγενεις επικρατηση ολιγαρχια αριστοκρατικο πολιτευμα κυρος πλουτος χαλκινα κτερισματα κτερισμα υπερμεγεθης πορπη βοιωτικου τυπου εγχαρακτη γεωμετρικη αλογο ιππος περιδεραιο μεγαλο αγγειοσχημο περιαπτο, οστεινη ελεφαντοστεινη χανδρα ψηφος ηλεκτρον ηλεκτρο κεχριμπαρι, ελασματινος ροδακες, ελασμα χαλκινα ενωτια, σκουλαρικια ψελλια βραχιολια σπειροειδη δακτυλιδια φαλαγγα δακτυλο ενωτιο, σκουλαρικι ψελλι βραχιολι σπειρα δακτυλιδι δαχτυλο ανηλικο κοριτσι 4χρονη στεφανι στεφανος στεφανωμενο ενθετος πρωιμα αρχαικα χρονια πλουσια κτερισμενη κοσμημα συγγενεια ευρηματα γυναικεια 6ος κτερισμενη κυλιξ κυλικα Τυπου Σιαννων παρασταση πετεινος κοκορας κοκκορας τριφυλλοσχημη οινοχοη μυθικο ον πλασμα θεος Ερμης ψυχοπομπος ομφαλωτη φιαλη μελανομορφο μελανογραφο αγγειο Κεραμεικο Εργαστηριο Ακραιφιας νεκροπολη Κεραμικο Κεραμεικα ανασκαφες αρχαιολογος Παπαγεωργιου φωτοβολταικο παρκο εταιρεια METKA ATE, θυγατρικη Metlen Energy & Metals ομιλος Μυτιληναιου Μυτιληναιος