Του Γιώργου Λεκάκη
Ένα κομμάτι λαξευμένης πέτρας,
που ανακαλύφθηκε σε μια τοποθεσία στα βουνά Khangai[1] στον
υπαίθριο αρχαιολογικό χώρο Tolbor-21, της έκτασης της νυν βόρειας Μογγολίας το
2016, ίσως είναι μια πρώιμη απεικόνιση ενός φαλλού!
Το αντικείμενο, που
χρονολογείται στην άνω Παλαιολιθική, μεταξύ 42.400 και 41.900 χρόνων[2], είχε
τροποποιηθεί με δύο αυλακώσεις. Επιβεβαιώνει ότι οι κοινότητες
κυνηγών-τροφοσυλλεκτών χρησιμοποιούσαν ανατομικά χαρακτηριστικά του φύλου ως σύμβολα
σε πολύ πρώιμο στάδιο της διασποράς τους στην περιοχή.
Η κ. S. Rigaud (του Εθνικού
Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας και του Πανεπιστημίου του Μπορντώ)
και οι συνεργάτες της παρατήρησαν ότι η μία από τις αυλακώσεις τυλίγεται γύρω
από το μέσο τμήμα της πέτρας, ενώ η άλλη διατρέχει το μήκος της από πάνω προς
τα κάτω. Αυτές οι αυλακώσεις μπορεί να είχαν σκοπό να ενισχύσουν την ομοιότητα
της πέτρας με έναν φαλλό, εξήγησαν οι ερευνητές.
Η μία πλευρά της πέτρας είναι
επίσης γυαλιστερή, υποδηλώνοντας ότι είχε τριφτεί σε μια μαλακή επιφάνεια, όπως
το ανθρώπινο δέρμα, ίσως ενώ φοριόταν ως στολίδι – μενταγιόν.
Άλλοι λένε ότι η πέτρα θα
μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο, με το αυλάκι του μεσαίου τμήματος
να χρησιμεύει απλώς ως ένας τρόπος για να συνδεθεί σε ένα κορδόνι για χρήση ως
μενταγιόν.
Οι ορυκτολογικές,
μικροσκοπικές και ογκομετρικές αναλύσεις δείχνουν αλλόχθονη προέλευση του
μενταγιόν.
ΠΗΓΗ: S. Rigaud, κ.ά. «Symbolic innovation at the onset of the Upper Paleolithic in Eurasia shown by the personal ornaments from Tolbor-21 (Mongolia)», Scientific Reports, Nature, vol. 13, αρ.: 9545 (2023), 12.6.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 13.6.2023.
Τεκμηριωμένα προσωπικά στολίδια, από τα πρώιμα στάδια της Ανώτερης Παλαιολιθικής στην περιοχή:
Abstract
Figurative depictions in art first occur ca. 50,000 years ago in Europe,
Africa, and Southeast Asia. Considered by most as an advanced form of symbolic
behavior, they are restricted to our species. Here, we report a piece of
ornament interpreted as a phallus-like representation. It was found in a 42,000
ca.-year-old Upper Paleolithic archaeological layer at the open-air
archaeological site of Tolbor-21, in Mongolia. Mineralogical, microscopic, and
rugosimetric analyses points toward the allochthonous origin of the pendant and
a complex functional history. Three-dimensional phallic pendants are unknown in
the Paleolithic record, and this discovery predates the earliest known sexed
anthropomorphic representation. It attests that hunter-gatherer communities
used sex anatomical attributes as symbols at a very early stage of their
dispersal in the region. The pendant was produced during a period that overlaps
with age estimates for early introgression events between Homo sapiens and
Denisovans, and in a region where such encounters are plausible.
[1] Ή Hangai, οροσειρά της Μογγολίας, στον 47ο παράλληλο [47°30′N
100°0′E] με υψηλότερη κορυφή την Otgontenger (= Νεώτερος Ουρανός), τα 4.000 μ.
[2] Όπως είναι επιστημονικώς αποδεκτό, οι πρωτο-Μογγόλοι
προέκυψαν από μια περιοχή που είχε κατοικηθεί από ανθρώπους μόλις πριν από 45.000
χρόνια, κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική. – βλ. Zwyns N., κ.ά. «The Northern
Route for Human dispersal in Central and Northeast Asia: New evidence from the
site of Tolbor-16, Mongolia», Scientific Reports, 9 (1): 11759, doi:10.1038/s41598-019-47972-1,
Αύγ. 2019.
