Ως ΕΚΘΕΜA ΤΟΥ ΜΗΝA ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
2022 το ΑΜΘ επέλεξε ένα ΕΠΑΘΛΟ ΕΠΙΤΑΦΙΩΝ ΑΓΩΝΩΝ AΠO ΤΟ ΚΑΡΑΜΠΟΥΡΝΑΚΙ.
Η χάλκινη ενεπίγραφη υδρία (κάλπις) με αρ. ευρ. ΜΘ 5243α βρέθηκε το 1954 στο Καραμπουρνάκι της
Θεσσαλονίκης, κατά την διάνοιξη της παραλιακής οδού, που συνδέει την ομώνυμη
περιοχή με την Αρετσού. Πιστεύεται ότι προέρχεται από τάφο όπου θα είχε
χρησιμοποιηθεί για την φύλαξη της τέφρας του νεκρού.
%20%CE%B1%CE%B8%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%BF%CE%AE%20-%20%CF%87%CE%AC%CE%BB%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7%20%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%80%CE%AF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B7%20%CE%B1%CF%81%20%CE%9C%CE%98%205243%CE%B1%20%CE%B2%CF%81%CE%AD%CE%B8%CE%B7%CE%BA%CE%B5%20%CF%84%CE%BF%201954%20%CF%83%CF%84%CE%BF%20%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BD%CE%AC%CE%BA%CE%B9%20%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CE%91%CE%9C%CE%98.jpg "ydria-athliti-thessalonikis-1445745864.jpeg - Αρχείον Πολιτισμού")
Το αγγείο κατασκευάστηκε στην
Αττική, ανήκει στον απλό τύπο των χάλκινων υδριών, χωρίς επίθετη διακόσμηση,
και χρονολογείται με βάση το σχήμα του στα 450 – 425 π.Χ. Δευτερεύοντα
διακοσμητικά μοτίβα κοσμούν το χείλος (αστράγαλος και ιωνικό κυμάτιο), την βάση
(γλωσσωτό κόσμημα) και την γένεση των οριζόντιων λαβών (πολύφυλλος ρόδακας).
Παρά την απλότητά του ως έργου τέχνης, πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό
αντικείμενο της αρχαιότητας, κι αυτό εξ αιτίας των επιγραφών που φέρει. Πιο
συγκεκριμένα, στην οριζόντια στεφάνη του χείλους υπάρχει στικτή επιγραφή σε
ιωνικό αλφάβητο, όπου διαβάζεται:
Ἀθεναῖοι ἆθλ<ο>α (ἐ)πί
τοῖς ἐμ τοι πολέμοι,
ενώ στην κάτω επιφάνεια του
ποδιού υπάρχει χαραγμένο ένα πιθανό συμπίλημα
ΔΕ (=δημόσιον).
Από τις παραπάνω επιγραφές
συνάγεται πως η συγκεκριμένη χάλκινη υδρία δόθηκε ως έπαθλο στα αρχαία
Επιτάφια, τα οποία ήταν αθλητικοί και μουσικοί αγώνες που θέσπισαν οι Αθηναίοι,
πιθανώς – σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη (ΙΧ.33.3) – το 479 π.Χ., μετά την
Μάχη των Πλαταιών, προκειμένου να τιμήσουν σαν ήρωες, κατά τα Ομηρικά πρότυπα,
τους νεκρούς των Περσικών πολέμων. Οι αγώνες αυτοί τελούνταν σε όλη τη διάρκεια
της κλασσικής αρχαιότητας και λάμβαναν χώρα στην Ακαδημία – ΔΕΙΤΕ ρεπορτάζ του Γ. Λεκάκη για την ΑΚΑΔΗΜΕΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως,
εκτός από την υδρία στη Θεσσαλονίκη, έχουν σωθεί δύο ακόμη έπαθλα των ίδιων
αγώνων, με πανομοιότυπη επιγραφή: πρόκειται για δύο χάλκινους λέβητες από την
Αττική.
Μπορείτε να δείτε το
αντικείμενο στην μόνιμη έκθεση «Η Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ. ως την ύστερη
αρχαιότητα», προθήκη 5.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΑΜΘ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.12.2022.
