Περί ορχήσεως! – Του Γ. Χατζή

Του μουσικού Γιάννη Χατζή

Η όρχησις υπήρχε από παλαιοτάτων
χρόνων…

Είχε την πιο σπουδαία θέση
στους Έλληνες, που της έδιναν θεία καταγωγή όπως από αυτήν της Ρέας [σ.σ.: ροής].

Η Ρέα, μητέρα θεών και
ανθρώπων, την εδίδαξε πρώτη στους (Κορύβαντες) και τους (Κουρήτες Κρήτες). – ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκάκης “Σαμοθράκη Ιερά νήσος”.

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Οι Κουρήτες (> Κρήτες) στις μύτες των ποδιών τους κτυπούν τις ασπίδες τους, ως τύμπανα (κρουστά μουσικά όργανα), ενώ ο Ζευς θηλάζει από την νύμφη Αμάλθεια σε σπήλαιο της Ίδης. ΔΕΞΙΑ: Το ίδιο ξανακάνουν οι Κουρήτες, ενώ ο νεαρός Ζευς θηλάζει από την αίγα Αμάλθεια, στην Κρήτη, υπό το βλέμμα της μητέρας του, Ρέας. Αρχαία αρχιτεκτονικά ανάγλυφα (εποχής Αυγούστου). Μουσείο Λούβρου.

Ιδιαιτέρως ευνοήθηκε από τις περιοχές
του δωρικού πολιτισμού στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο, που εθεωρείτο κοιτίδα
της ορχηστρικής τέχνης.

Παραστάσεις στην Κρήτη [σ.σ. σε
ζωγραφιές σαρκοφάγων] της Αγίας Τριάδας της Κνωσού και της Φαιστού, μαρτυρούν επίσης το
μεγαλείο της ορχηστρικής τέχνης.

Η αρχαία ελληνική ορχηστρική αναπτύχθηκε
σε πραγματική τέχνη.

Στην Αττική μαρτυρείται με
την σπουδαία επιγραφή [σ.σ.: σε οινοχόη / κανάτα του Διπύλου Κεραμεικού] που αναφέρεται στον χορευτή, που θα χορέψει καλύτερα, σε
αυτόν θα δώσουν το βραβείο δηλαδή (ως νυν ορχεστών πάντων αταλότατα παίζει τούτω δεκάν μιν). – ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκάκης “Μουσικής Μύησις”.

Οι χοροί των αρχαίων Ελλήνων
συνίστανται από τις κινήσεις, και τα σχήματα που ανήκουν στην γυμναστική.

Ο Πλάτων τα λέει «γυμνάσια
διαπονήματα»: Άλματα, στροφές, κινήσεις του
στήθους.

Όλα αυτά ρυθμικά, με τύμπανα
βεβαίως.

«Ούτω οι χορευταί και ταίς
χερσί λαλούντες και χειρόσοφοι εκαλούντο».

Από τις κινήσεις παρήγαγαν
εκφραστικότητα.

Σχήματα της ορχηστρικής
τέχνης:

Έχοντας συμβολική έννοια με
τον ρυθμό, και φυσικά με τα τύμπανα, και καθώς λέει ο Ευριπίδης στις «Βάκχες»
του «τύμπανα βαρύβουα», ο θείος Αριστοτέλης στο «Περί Ποιητικής» έργο του λέει «με
τον ρυθμό (και φυσικά με τύμπανα), μιμούνται και ήθη και πάθη και πράξεις.

Οι ρυθμοί που αντιπροσωπεύουν
συνήθως την ορχηστρική τέχνη είναι η εμμέλεια, ο κόρδαξ, η σίκιννις, αλλά και ο
πολεμικός χορός ορσύτις ή πυρρίχιος. Το όνομα το επήρε από τον ήρωα Πύρριχο,
από την Κρήτη, ή την Σπάρτη. Ο χορός αυτός εκφράζει
πολεμιστές, με ποικιλία εναλλασσομένων κινήσεων.

Οι αρχαίοι εγνώριζαν καλά τις
βασικές θέσεις των ποδιών, με πέλμα, ημιπέλμα, με τα δάκτυλα, με τις κινήσεις
των χεριών και έτσι ρύθμιζαν τις θέσεις!!!

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
26.11.2022.