Του Γιώργου Λεκάκη
Κρατώντας τα υπεραιωνόβια
λείψανα του μουμιοποιημένου προγόνου του, ο ηγέτης της φυλής, κ. Eli Mabel, αποκαλύπτει
μια αρχαία παράδοση, που έχει σχεδόν εξαφανιστεί μεταξύ του λαού Dani στα
κεντρικά υψίπεδα της Παπούα.
Ο μικροσκοπικός, μαυρισμένος,
συρρικνωμένος νεκρός που κουβαλά ήταν ο Agat Mamete Mabel, ο αρχηγός που
κυβέρνησε αυτό το απομακρυσμένο χωριό στην ινδονησιακή Παπούα πριν από περίπου
250 χρόνια.
Τιμήθηκε μετά τον θάνατό του
με ένα έθιμο που προορίζεται μόνο για σημαντικούς πρεσβυτέρους και τοπικούς
ήρωες μεταξύ του λαού των Dani – ταριχεύτηκε σε στάση καθιστή – όπως έκαναν και οι αρχαίοι Νασάμωνες στην Αφρική! – και συντηρήθηκε με καπνό και ζωικό
λάδι.
Εννέα γενεές μετά και ο απόγονος του Eli Mabel,
είναι ο σημερινός αρχηγός στο χωριό Wogi – ένα απομονωμένο χωριουδάκι έξω από
την Wamena, στο οποίο μπορείτε να φτάσετε μόνον με πεζοπορία και κανώ.
Είπε ότι η ακριβής ηλικία του
Agat Mamete Mabel δεν ήταν γνωστή, αλλά είπε ότι αυτός ο πρόγονος ήταν ο
τελευταίος του χωριού που έλαβε μια τέτοια κηδεία με μουμιοποίηση. Κάποτε ήταν κοινή
μεταξύ των προγόνων του η τελετουργική μέθοδος της ταρίχευσης με καπνό, αλλά δεν
εφαρμόζεται πλέον, εξήγησε. Χριστιανοί ιεραπόστολοι και μουσουλμάνοι ιεροκήρυκες
έπεισαν τους ανθρώπους της φυλής να θάβουν τα πτώματα και η αρχαια παράδοση ξεθώριασε
καθώς οι αιώνες περνούσαν.
Αλλά ο κ. Mabel είναι
αποφασισμένος να διατηρήσει τις αρχαίες παραδοσιακές τελετουργίες για τις
μελλοντικές γενεές της φυλής του.
«Πρέπει να προστατεύσουμε τον
πολιτισμό μας, όπως τις τελετές μουμιοποίησης, τον τρόπο με τον οποίο μεταχειριζόμαστε
τους νεκρούς μας και τους συντηρούμε και να μαχόμαστε γι’ αυτήν», είπε ο αρχηγός
των Ντάνι.
Η μουμια, διακοσμημένη με
χαυλιόδοντες χοίρου κρεμασμένους γύρω από τον σώμα, ένα κάλυμμα κεφαλής με πτερά και παραδοσιακή κολοκύθα πέους βρίσκεται σε μια καλύβα γνωστή ως
“honai”. Είναι έτσι ταριχευμένος, σαν να κάθεται ανάμεσα στους ζωντανούς ακόμη! Αυτή η φαρδιά σαν τρούλλος καλύβα, με αχυρένια στέγη,
περιποιείται όλον τον χρόνο από μερικούς εκλεκτούς χωρικούς, που εντός της κρατούν
μια φωτιά αναμμένη για να εξασφαλίσουν ότι το πτώμα παραμένει στεγνό και
συντηρημένο. Το καθήκον της φροντίδας της μούμιας συχνά πέφτει στον κ. Mabel.
Περνά πολλές νύχτες κοιμώμενος μόνος στο honai, φροντίζοντας να μη συμβεί κάτι κακό
στον πρόγονό του. Τελικά, το καθήκον της φροντίδας της μουμιας θα μεταβιβαστεί
σε άλλους, είπε. Ο κ. Mabel ελπίζει ότι τα δικά του παιδιά θα φέρουν κάποια
ευθύνη για να διατηρήσουν τα έθιμά τους ζωντανά, αλλά ανησυχεί ότι είναι μακριά
ακόμη από αυτό. «Τους έχω πει ότι πρέπει να φροντίζουν την μουμια κάποια στιγμή
στην ζωή τους», είπε ο κ. Mabel για τα τέσσερα παιδιά του, μερικά από τα οποία
ζουν σε μακρινές επαρχίες στα πιο πυκνοκατοικημένα κέντρα της Ινδονησίας.
Παρά το γεγονός ότι η καπνισμένη μουμιοποίηση δεν χρησιμοποιείται πλέον από τους κατοίκους της φυλής Dani, αυτή εξακολουθεί
να διατηρεί ορισμένες μούμιες.
Οι αρχαία φυλή των Dani ζει στο
μισό νησί της Νέας Γουινέας της Ινδονησίας. Ήταν αποκομμένη από τον έξω κόσμο
μέχρι τον 20ό αιώνα. Η πατρίδα τους, στην κοιλάδα Baliem, ήταν απομονωμένη λόγω
απότομων, απόκρημνων κοιλάδων και πυκνών ορεινών δασών…
Σήμερα, η περιοχή παραμένει
μια από τις πτωχότερες στην Ινδονησία.
Πολλές φυλές της Γουνιέας βασίζονται
στον τουρισμό, τα μοναδικά τους έθιμα, την παραδοσιακή ενδυμασία και τις
τελετουργίες που προσελκύουν επισκέπτες στα απομακρυσμένα χωριά τους…
ΠΗΓΗ: «Papuan Tribe Preserves the
Ancient Rite of Mummification», Khmer Times, 16.8.2016. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.8.2006.
