Του Γιώργου Λεκάκη
Μια μονάδα αποθήκευσης
τροφίμων από κεραμικά πλακίδια, κάτι σαν αρχαίο «ψυγείο», ανακαλύφθηκε στην
θέση ενός στρατώνα στην Novae, ένα αρχαίο φρούριο, που βρισκόταν στα σύνορα της
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στην αρχαία Θράκη, στην έκταση της νυν Βουλγαρίας.
Το στρατόπεδο κατασκευάσθηκε κατά μήκος του ποταμού κάτω Δούναβη τον 1ο αιώνα μ.Χ. και κατελήφθη στα μέσα του 5ου αιώνα.
Η πόλις Novae ευρίσκεται στην έκταση που κατέχει η Βουλγαρία, κοντά στην πόλη Svishtov, περίπου 155 μίλια βορειοανατολικά της Σόφιας και κατά μήκος των συνόρων Βουλγαρίας-Ρουμανίας.
Ο κ. P. Dyczek του
Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας, είπε ότι βρήκε θραύσματα πιάτων και κόκκαλα ζώων,
που είχαν ψηθεί μέσα στο αρχαίο δοχείο. Σωματίδια άνθρακα και ένα θραύσμα από
ένα μικρό αγγείο, που βρέθηκαν, μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν ως «θυμιατήρι» για
την απώθηση των εντόμων, πρόσθεσε.
Οι πρόσφατες ανασκαφές απεκάλυψαν
επίσης θραύσματα κεραμικών και μολύβδινων σωλήνων, για την παροχή νερού, από
τον ποταμό Dermen, νομίσματα που χρονολογούνται από τα μέσα του 3ου αιώνα
έως τις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. και τα ερείπια ενός σπιτιού, όπου
βρέθηκαν πέτρες, άξονες και βαρίδια ύφανσης και ψαρέματος, θραύσματα
αγγείων και λάκκους γεμάτους με οστά. «Εκείνη την εποχή, η Novae μεταμορφωνόταν
σιγά-σιγά σε μια αστική πόλη», εξήγησε ο κ. Dyczek.
Η ρωμαϊκή στρατιωτική
παρουσία στην περιοχή του Κάτω Δούναβη εξεκίνησε στα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ.
Γύρω στο 45 μ.Χ., η Legio VIII Augusta, η οποία συμμετείχε στην καταστολή της
εξέγερσης των Θρακών, ετοποθετήθη εδώ και ίδρυσε το κάστρο της. Την ίδια εποχή
δημιουργήθηκε η ρωμαϊκή επαρχία της Μοισίας[1]. Η
λεγεώνα με τα αποσπάσματά της έλεγχε το τμήμα του Δουνάβεως από τις εκβολές του
ποταμού Ασάμου[2] μέχρι
τις εκβολές του δεξιού παραποτάμου του Δούναβι, Ιατρού[3], κοντά
στην πόλη Ιατρών[4].
Η Novae ήταν ένα από τα λίγα
μεγάλα ρωμαϊκά φρούρια λεγεωνάριων, κατά μήκος των συνόρων της Αυτοκρατορίας,
αποτελώντας μέρος της άμυνας (limes Moesiae) κατά μήκος του ποταμού Ίστρου / Δούναβεως. Ο οικισμός αργότερα επεκτάθηκε και έγινε πόλη, στην ρωμαϊκή επαρχία Μοισίας (Moesia Inferior, αργότερα Moesia Secunda).
ΠΗΓΗ: S. Zdziebłowski «Archaeologists
find ancient ‘fridge’ in Roman camp», Science in Poland, 7.10.2022. Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.10.2022.
Και δεύτερο!
Και ένα δεύτερο «ψυγείο» βρέθηκε δίπλα σε μια σειρά μολύβδινων σωλήνων νερού στο ίδιο ρωμαϊκό στρατόπεδο της Novae από την ίδια ερευνητική ομάδα του P. Dyczek. Η μονάδα αποθήκευσης, κατασκευασμένη με κεραμικές πλάκες, δεν έχει ακόμη χρονολογηθεί. Μέσα σε αυτό βρέθηκαν δοχεία οινοποσίας, κύπελλα και οστά ζώων. Στην τοποθεσία έχουν επίσης αποκαλυφθεί ίχνη από ξύλινο στρατώνα, πηγάδι και φούρνο που χρονολογείται στον 4ο αιώνα.
ΠΗΓΗ: University of Warsaw, 13.9.2023. “Ancient Roman ‘fridge’ unearthed with wine and animal bones still inside, photos show”, Miami Herald, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 18.9.2023.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Η θρακική Μοισίας (Moesia, Moisía) στα Βαλκάνια εκτεινόταν
νότια του ποταμού Δούναβι, και περιελάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας
της σύγχρονης ανατολικής Σερβίας, το Κοσσυφοπέδιο, την βορειοανατολική Αλβανία,
τα βόρεια τμήματα των Σκοπίων (Moesia Superior), την βόρεια Βουλγαρία, την ρουμανική
Δοβρουτσά / Dobruja και τμήματα της νότιας Ουκρανίας (Moesia Inferior).
Κατοικείτο κυρίως από Θράκες (τις θρακικές φυλές Δάκες / Θρακοδάκες, και Θρακο-Ιλλυριούς),
κ.ά. λαούς. Το όνομα της περιοχής προέρχεται από τους Μοείς, Θράκες, που ζούσαν
εκεί, πριν από την ρωμαϊκή κατάκτηση… – βλ. Γ. Λεκάκη «Οι αρχαίες φυλές των
Θρακών».
[2] Assamus / Asamus > Osum, Osam.
[3] Ιατρός > Iatrus > Etar > Yantra. Τον χειμώνα
του 101-102 μ.Χ., ο ρωμαϊκός στρατός, υπό τον Τραϊανό, είχε συγκεντρωθεί στην
συμβολή των ποταμών Ιατρού και Ροζίτσα / Rositsa, για την επίθεση κατά των Ροξολανών
Σαρματών (που κατοικούσαν βόρεια του Δούναβι και που ήταν σύμμαχοι των Δακών
Θρακών). Οι Ρωμαίοι νίκησαν και η πόλις ονομάσθηκε Νικόπολις / Nicopolis ad
Istrum.
[4] Ιατρός, Ιατροί > Iatrus > Yantra. Επίθετο του
θεού Απόλλωνος, που ιδιαιτέρως λατρευόταν στην περιοχή. Πόλη όπου ευρέθησαν ιδιαίτερα κράνη
ρωμαϊκής εποχής. Κοντά στην θρακοδακική πόλη Σκεδεβά. Εδώ ο Βυζαντινός
στρατηγός Σίττας ενίκησε τους Βούλγαρους (6ος αι. μ.Χ.). Αλλά ο Βυζαντινός
στρατηγός Κομεντίολος (επίσης 6ος αι. μ.Χ.) στρατοπέδευσε στους
Ιατρούς, ωστόσο κατατροπώθηκε από τους Αβάρους και τα στρατεύματά του έπρεπε να
πολεμήσουν σκληρά για να επιστρέψουν στον Αίμο.
