Του Γιώργου Λεκάκη
Η αρχαία ελληνική μαγειρική / γαστρονομική τέχνη, άρα και γλώσσα, ήταν αιώνες μπροστά…
Σήμερα, όταν λ.χ. ξύνουμε
φλούδα λεμονιού πάνω από ένα έμβαμμα, απλώς λέμε πολυλογώντας… «ξύνουμε λεμόνι
και ρίχνουμε από πάνω»… Ή εάν ρίχνουμε άχνη ζάχαρης, λέμε “πασπαλίζω”… Ή εάν τρίβουμε το πιπέρι στον πιπερόμυλο και ρίχνουμε στο
πιάτο μας, λέμε… «βάζω / ρίχνω πιπέρι»…
Στην αρχαία ελληνική
γραμματεία, όμως, είχαν μια ειδική λέξη, η οποία εκάλυπτε όλα αυτά τα περιφραστικά
σχήματα:
ἐπικνάω = επιβάλλω, επικόπτω,
βάλλω (= ρίχνω), κόπτω / κόβω, ξύνω, τρίβω από πάνω…
> επικνώ = επιτρίβω
(απαρέμφ. επικνήν)
< κνισμός, κνησμός = τρίψιμο, φαγούρα (εκ πάθους),
ερεθισμός… που είχε και θεραπευτική αξία (μάλιστα είχαν και σιδηρούς όνυχες /
σιδερένα νύχια για κάτι τέτοιο)…
Στην αρχαία ελληνική
μαγειρική / γαστρονομική έτριβαν και έριχναν / πασπάλιζαν πάνω από χύτρες με φαγητά, τυρί και σίλφιο[1] / ηδύοσμο
= δυόσμο.
Το ρήμα απαντάται ήδη από τον 5ο
αιώνα πΧ.
Και υπάρχει 23 φορές στην
αρχαία ελληνική γραμματεία (βλ. Αριστοφάνη «Όρνιθες», Θεόφραστος, Ορειβάσιος, κ.ά.)…
ΠΗΓΗ: TLG. Λεξικό ΣΟΥΔΑΣ. Λεξικό Δημητράκου. ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.11.2021.
[1] Γένος εδώδιμων φυτών, φαρμακευτικών για τους αρχαίους
Έλληνες, που μάζευαν από αγρούς.
