Του Γιώργου Λεκάκη
Εδώ και χρόνια έχει εκφραστεί
η θεωρία της κατοίκησης αρχαίων Ελλήνων στην Ιαπωνία. Η φυλή Αϊνού (<
Ίωνες;) στην βόρεια Ιαπωνία, είναι ένα αξιοπρόσεκτο στοιχείο – ΔΙΑΒΑΣΤΕ περισσότερα στο βιβλίο μου «Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5», του 1998…
Όμως τα στοιχεία για
σχετιζόμενους πολιτισμούς, της αρχαίας Ελλάδος και της μακρινής Ιαπωνίας, ολοένα
και πληθαίνουν. Ένα νεώτερο στοιχείο είναι τα ειδώλια, τα οποία προσομοιάζουν
πολύ με τα κυκλαδικά. Και ιδιαίτερη κατηγορία αυτών, τα σταυρόσχημα.
Είναι
μεγάλα πήλινα «σαν πλάκες» (πλακάκια, πλακωτά), όπως λένε. Το σχήμα του σταυρού
δεν έχει την έννοια και την ρίζα που έχει στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό – και δη
τον θρακικό (ορφικό και διονυσιακό) – και στην μετέπειτα υιοθεσία του από τον
χριστιανικό.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΙΑΠΩΝΙΑ, ΕΔΩ.
Ιδού, λοιπόν, μερικά από την
Ιαπωνία, λείψανα από τα ερείπια του αρχαιολογικού χώρου Sannai-Maruyama, στην Maruyama
και την Yasuta, στα νοτιοδυτικά του κεντρικού Aomori, επίσης στην βόρεια
Ιαπωνία. Ο οικισμός Sannai-Maruyama κατοικήθηκε από τα μέσα της πρώιμης
περιόδου Jōmon[1], έως το
τέλος της περιόδου Μέση Jōmon (3900 – 2200 π.Χ.). Είναι ο μεγαλύτερος οικισμός
Jōmon που ανακαλύφθηκε έως τώρα στην Ιαπωνία. Ευρίσκεται στην δεξιά όχθη του
ποταμού Okidate, στην άκρη της οροσειράς Hakkda. Ο αρχαίος οικισμός έχει έκταση
40 στρεμμάτων. Ανακαλύφθηκε μόλις το 1992, σε σωστικές ανασκαφές για να ιδρυθεί ένα… στάδιο
μπέιζμπολ! Ευρέθησαν μεγάλα κοιλώματα αποθήκευσης, μεγάλα σπίτια, και ένας «ξύλινος
πρόδρομος του Stonehenge»… Αυτά τα ευρήματα καταδεικνύουν μια αλλαγή στην
δομή της κοινότητας, την αρχιτεκτονική και τις οργανωτικές συμπεριφορές αυτών
των ανθρώπων! Ίσως με την έλευση ενός άλλου λαού, που ήρθε και έφερε την
ιερότητα του σχήματος-συμβόλου του σταυρού. Λόγω σπουδαιότητας, αυτός ο χώρος
χαρακτηρίστηκε ως Ειδικός Εθνικός Ιστορικός Χώρος της Ιαπωνίας το 2000. Στο
μουσείο του εκτίθενται και στεγάζονται αντικείμενα που συλλέχθησαν από τον χώρο,
τα οποία επίσης έχουν χαρακτηρισθεί ως Σημαντική Πολιτιστική Ιδιοκτησία. Ο
οικισμός Sannai-Maruyama έπαψε να κατοικείται περίπου το 2300 π.Χ. για
άγνωστους λόγους.
Το κεφάλι και το σώμα κάποιων
πήλινων ειδωλων ευρέθησαν σε διαφορετικά μέρη. Γι’ αυτό πιστεύεται ότι
κατεστράφηκαν τεχνητά! Όπως συνέβαινε και στα ταφικά ευρήματα του Αιγαίου
(Κέρος Κυκλάδων, κ.α.). Ευρέθησαν μεγάλα αναχώματα, με αποθέσεις (απορρίμματα) τελετουργικών
αντικειμένων. Ανακτήθηκε μεγάλη ποσότητα πήλινων ειδών και κεραμικών σκευών (2.000
πήλινα, ξύλινα, οστέινα, αντικείμενα από ελαφοκέρατα, εργαλεία, θραύσματα από καλάθια,
κ.ά.). Επίσης αντικείμενα από νεφρίτη, κεχριμπάρι και οψιανό, υλικά που δεν υπάρχουν
στην περιοχή. Ήλθαν έως εκεί μέσω εμπορίου. Ο χώρος περιείχε επίσης πάνω
από 500 λάκκους ταφής, με λείψανα ενηλίκων και πολλές ταφές βρεφών (όπως λ.χ.
στην Αστυπάλαια). Ορισμένες ταφές, ίσως για αριστοκράτες, περικλείονταν από πετρόκυκλους.
Ανάμεσα στα λείψανα αυτών των ειδωλίων
της ομάδας dogū[2]
(που στα ιαπωνικά σημαίνει χωμάτινη φιγούρα < ως προερχόμενη από τις ελληνικές
λέξεις δα + χους;), όπως λέγεται… βλέπουμε…
Ειδώλια με πρόσωπο, στήθος,
ομφαλό, ηβικό τρίγωνο, με ή χωρίς γραμμική διακόσμηση (γραφή;). Κάποια από τα
μεγαλύτερα του είδους που ανασκάφηκαν στην Ιαπωνία (με ύψος περίπου 32-32,5 εκατ. – όπως αυτά της Αμοργού)!
Άλλα, έχουν στα πόδια τρύπες με διάμετρο περίπου 7 χλστ. Αυτή η τρύπα συνδέεται
εσωτερικά με την οπή του στόματος. Επί πλέον, ουσίες που ομοιάζουν με πίσσα
φαίνονται προσκολλημένες στην επιφάνεια των ειδώλων. Ίσως κάηκαν.
Φαίνεται πως η εκστρατεία του
Διονύσου
στην Ασία, δεν έχει πει ακόμη τον τελευταίο λόγο της…
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
ΠΡΟΣΕΧΩΣ…
ΠΗΓΗ:
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.1.2021.
Junko Habu “Growth and decline in complex hunter-gatherer
societies: a case study from the Jomon period Sannai Maruyama site, Japan”,
στο Antiquity, Cambridge University
Press, Σεπτ. 2008.
Junko Habu, Mark Hall «Climate
Change, Human Impacts on the Landscape, and Subsistence Specialization:
Historical Ecology and Changes» στο Jomon
Hunter-Gatherer Lifeways. The Archaeology and Historical Ecology of Small Scale
Economies. University of California, Berkeley, 2013.
Perri Angela R. “Hunting dogs as environmental adaptations in Jōmon
Japan”, στο Antiquity, 90 (353): 1166–1180. doi:10.15184/aqy.2016.115,
2016.
“The Sannai-Maruyama Site”, Sannai-Maruyama Site Preservation
Office, Cultural Properties Protection Division, Aomori Prefectural Board of
Education.
(*) Οι φωτογραφίες είναι του τμήματος Πολιτισμού του Οργανισμού Εκπαίδευσης του νομού Aomori.
[1] Στην Ιαπωνία έχουν βρεθεί εργαλεία 30.000 χρόνων.
Αλλά η περίοδος Jōmon στην Ιαπωνία, διαρκεί από τα 14.000 χρόνια πριν από
σήμερα έως το 300 π.Χ. Το ιαπωνικό έθνος, κατά την τοπική παράδοση, ιδρύθηκε
στις 11 Φεβρουαρίου 660 π.Χ. από τον αυτοκράτορα Jimmu.
[2] Ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια, που έγιναν κατά το
τελευταίο μέρος της περιόδου Jōmon, της προ-Ιαπωνίας. Ευρέθησαν κυρίως σε ταφές.
Ο συνολικός αριθμός τους, που βρέθηκε σε ολόκληρην την Ιαπωνία ανέρχεται σε περίπου
15.000. Τα Dogū κατασκευάστηκαν σε όλην την Ιαπωνία, εκτός από την Οκινάουα. Ο
σκοπός τους παραμένει άγνωστος. Ίσως, γι’ αυτό που κάποιοι λένε «συμπαθητική
μαγεία». Ειδώλια εγκύων γυναικών, «Αφροδιτών», κλπ. Αλλά έγιναν γνωστά χάρι σε κάποιες
απεικονίσεις που ερμηνεύτηκαν ως «εξωγήινοι» – ΠΗΓΗ: Εθνικό Μουσείο Ιαπωνικής
Ιστορίας και “Jōmon figurines“,
στην Εγκυκλοπαίδεια της Ιαπωνίας / Encyclopedia of Japan, Tokyo, Shogakukan, 2012.
