Του Γιώργου Λεκάκη
Οι Νεάντερνταλ παρήγαγαν όπλα, «αρκετά προχωρημένα», για να σκοτώσουν από… απόσταση! Κι αυτό το λένε αρχαιολόγοι του UCL. Και αυτό αποκαλύπτεται για πρώτη φορά!
Έως τώρα διεδίδετο ότι οι Νεάντενταλ επιδίδοντο σε κυνήγι με αγχέμαχα όπλα… – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Αρχαία όπλα”.
Τα παγκοσμίου φήμης 10 δόρατα Schöningen ανακαλύφθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Το αρχαίο οπλοστάσιο βρέθηκε μαζί με τα λείψανα περίπου 50 σφαγμένων αλόγων, υποδεικνύοντας ότι οι Νεάντερταλ ήταν ικανοί να σχηματίσουν καλά οργανωμένα κυνηγια, όπου τα άτομα αναλάμβαναν συγκεκριμένους ρόλους, για να εξασφαλιστεί επιτυχής θανάτωση μεγαλύτερων και πιο απαιτητικών θηραμάτων. «Τα δόρατα Schöningen είναι τόσο σημαντικά επειδή, σε αντίθεση με αρχαιότερες τοποθεσίες, προσφέρουν αδιάσειστα στοιχεία περίπλοκων στρατηγικών κυνηγιού, που θα απαιτούσαν καλύτερες γνωστικές ικανότητες και ανάπτυξη πιο περίπλοκων επικοινωνιών, σχεδιασμών και κοινωνικών δομών», εδήλωσε ο ερευνητής J. Hutson του Κέντρου Αρχαιολογίας του Leibniz. Ο αρχαιολογικός χώρος Schöningen 13II-4 στην βόρεια Γερμανία κατέχει τον τίτλο του χώρου με “τα πιο ολοκληρωμένα παλαιολιθικά ξύλινα κυνηγετικά όπλα-ακόντια, που ανακαλύφθηκαν ποτέ”.
Η μελέτη, εξέτασε την απόδοση αντιγράφων αυτών των όπλων 200.000 χρόνων(*), του Schöningen – από τα αρχαιότερα όπλα που αναφέρθηκαν έως τώρα στα αρχαιολογικά αρχεία – για να διαπιστωθεί εάν οι ριπές θα μπορούσαν να χτυπήσουν έναν στόχο σε απόσταση.
(*) Αρχικώς τα όπλα αυτά χρονολογήθηκαν 400.000 – 300.000 χρόνων. Ήταν μεταξύ των αρχαιότερων κυνηγετικών όπλων, που βρέθηκαν ποτέ! Ωστόσο, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν νέα μέθοδο χρονολόγησης, γνωστή ως γεωχρονολογία αμινοξέων / acid geochronology, η οποία αναλύει αμινοξέα κλειδωμένα σε κελύφη σαλιγκαριών, θαμμένα σε στρώματα ιζήματος. Έτσι προσδιορίσθηκαν ότι τα δόρατα ήταν περίπου 200.000 χρόνων. Αυτό πιθανότατα σημαίνει ότι τα όπλα δημιουργήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από Νεάντερταλ, και όχι από τον προγενέστερο Homo heidelbergensis. Οι αρχικές εκτιμήσεις έδωσαν την τοποθεσία σε περίπου 400.000 χρόνων αλλά ο “Spear Horizon” επαναχρονολογήθηκε στο Μέσο Πλειστόκαινο, περίπου 200.000 χρόνια πριν. Πάντως είναι μια στροφή προς τις κοινοτικές στρατηγικές κυνηγιού. Παράδειγμα του μετασχηματισμού κοινωνικής συμπεριφοράς, που προέκυψε από τα πιο περίπλοκα κοινωνικά περιβάλλοντα των Νεάντερταλ της Μέσης Παλαιολιθικής εποχής. – ΠΗΓΗ: J. M. HUTSON κ.ά. “Revised age for Schöningen hunting spears indicates intensification of Neanderthal cooperative behavior around 200,000 years ago”, DOI: 10.1126/sciadv.adv0752, Vol 11, Issue 19, Science Advances, Πανεπιστήμιο του Γιορκ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.4.2025.
Η δρ. Annemieke Milks (Πανεπιστήμιο της Ουαλίας) εδήλωσε: «Η μελέτη αυτή είναι σημαντική επειδή προσθέτει σε όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι οι Νεάντερνταλ ήταν τεχνολογικά αναπτυγμένοι. Είχαν την δυνατότητα να κυνηγούν σε μεγάλη έκταση, μέσα από μια ποικιλία στρατηγικών, και όχι μόνον με επικίνδυνες στενές συναντήσεις με τα θύματά τους. Συμβάλλει στην αναθεωρημένη άποψη για τους Νεάντερνταλ ως έξυπνων και ικανών ξαδέρφων μας».
Τα δόρατα του Schöningen είναι ένα σύνολο 10 ξύλινων όπλων ρίψης, από την Παλαιολιθική Εποχή, που ανασκάφηκαν μεταξύ 1994-1999, σε ορυχείο λιγνίτη στο Schöningen της Γερμανίας, μαζί με περίπου 16.000 οστά ζώων. Είναι από τα αρχαιότερα καλύτερα διατηρημένα όπλα κυνηγιού της Παλαιολιθικής Ευρώπης που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι τώρα.
![]() |
Όπλο (ξύλινο δόρυ), 400.000 χρόνων, που βρέθηκε στο Clacton-on-Sea της Αγγλίας. ΠΗΓΗ: dr. Ann. Milks (UCL). |
……………………………..
Αρχαιότερο από τα όπλα του Schöningen, είναι:
- ένα θραύσμα δόρατος, που βρέθηκε στην Clacton-on-Sea της Αγγλίας, 400.000 χρόνων, και ευρίσκεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.
Και
- όπλα με τα οποία εφονεύθη ο ελέφαντας του Περδίκκα, στην Κοζάνη της Ελλάδος, πριν από 3.000.000 χρόνια, και ευρίσκονται στον Περδίκκα Κοζάνης.
………………………………………….
Η μελέτη διεξήχθη με έξι αθλητές (ακοντιστές), οι οποίοι δοκίμασαν να ελέγξουν εάν τα δόρατα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να κτυπήσουν έναν στόχο από απόσταση.
![]() |
Αντίγραφο όπλου (ξύλινου δόρατος) από αυθεντικό όπλο 300.000 χρόνων, που βρέθηκε στην Γερμανία, κατά την δοκιμή της πειραματικής αρχαιολογίας. |
Ο Owen O’Donnell (του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του UCL), έκανε τα αντίγραφα των λογχών, με το χέρι, χρησιμοποιώντας μεταλλικά εργαλεία. Κατασκευάσθηκαν από νορβηγική ερυθρελάτη, από το Κεντ του Ηνωμένου Βασιλείου. Η επιφάνεια χειρίστηκε στο τελικό στάδιο με πέτρινα εργαλεία, άρα ένα ξύλινο δόρυ της Πλειστοκαίνου περιόδου. Χρησιμοποιήθηκαν δύο αντίγραφα, που ζύγιζαν 760 και 800 γραμμ.
Οι αθλητές απέδειξαν ότι ο στόχος θα μπορούσε να χτυπηθεί ακόμη κι αν ήταν μέχρι και 20 μ. μακρυά! Και ο κτύπος θα μπορούσε να σκοτώσει ένα θήραμα. Αυτή είναι η διπλάσια απόσταση, από αυτήν που οι επιστήμονες θεωρούσαν στο παρελθόν ότι μπορούσαν να ρίξουν τα δόρατα!
Ο δρ. M. Pope (UCL Ινστιτούτο Αρχαιολογίας), είπε: «Η εμφάνιση τεχνολογίας όπλων είναι ένα κρίσιμο, αλλά κακώς καθορισμένο έως τώρα όριο στην ανθρώπινη εξέλιξη».
Η dr. Milks κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η μελέτη μας δείχνει ότι το κυνήγι εξ αποστάσεως ήταν πιθανό στο ρεπερτόριο των στρατηγικών κυνηγιού των Νεάντερνταλ και ότι η ευελιξία αυτή αντικατοπτρίζει πιστά εκείνη του δικού μας είδους, homo Sapiens».
ΠΗΓΗ: A. Milks, κ.ά. «External ballistics of Pleistocene hand-thrown spears: experimental performance data andimplications for human evolution», στο Scientific Reports / Nature, 25.1.2019, και University College London. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.1.2019.
οπλα, κυνηγι, Νεαντερνταλ, οπλο, αγχεμαχα οπλα, Σενινγκεν, Σονινγκεν κατω σαξονια, σαξωνια, Μιλκς, τεχνολογια, δορυ, Παλαιολιθικη Εποχη, ορυχειο λιγνιτη, λιγνιτης, οστο, Κλακτον, Αγγλια, Λονδινο, ελεφαντας, ελεφας, Περδικας, Περδικκας, πτολεμαιδα μακεδονια Κοζανη, ακοντιστης, λογχη, Νορβηγια, ερυθρελατη, Κεντ, Ηνωμενο Βασιλειο, θηρα, Πλειστοκαινο, Σαπιενς 300.000 400.000 χρονια αρχαια τεχνολογια δορατα Schöningen 1990, Πανεπιστημιο του Γιορκ ξυλινα οπλα αρχαιοτερα κυνηγετικα οπλο χρονολογηση γεωχρονολογια αμινοξεων, αναλυση αμινοξεα κελυφος σαλιγκαρι στρωμα ιζημα 200.000 Νεαντερταλ ανθρωπος προγονος Homo heidelbergensis αρχαιοτερο οπλοστασιο λειψανα σφαγμενα αλογα αλογο σφαγη αλογων ιππος κυνηγι θηραμα στρατηγικη γνωστικες ικανοτητες επικοινωνια σχεδιασμος κοινωνικη δομη αρχαιολογικος χωρος παλαιολιθικο ξυλινο κυνηγετικο ακοντιο εποχη Spear Horizon αμινοξυ απολιθωμα χρονοστρωματογραφια Μεσο Πλειστοκαινο λογχη κοινοτικη αρχαιολογια μετασχηματισμος κοινωνικη συμπεριφορα κοινωνια κοινωνικο περιβαλλον Μεση