Εάν με ρωτήσετε ποιος είναι ο πιο όμορφος νομός της Ελλάδος, θα σας απαντούσε πως σίγουρα ένας από τους ωραιότερους είναι ο νομός Γρεβενών. Κι ας μένει αγνοημένος εν πολλοίς από τους επαΐοντες της τουριστικής γραφίδος.
Έτσι, σήμερα ο γεμάτος φύσης αυτός νομός έχει καταστεί μια «λεπτομέρεια» – δυστυχώς – της Ελλάδος. Και για να δικαιώσουμε τον τίτλο της σελίδος μας, εμείς θα μιλήσουμε για μια λεπτομέρεια της λεπτομέρειας, την Μηλιά.
Την Μηλιά του Δήμου Ηρακλεωτών, γιατί ο νομός Γρεβενών έχει δυο… Μηλιές (αλλά δεν έχει… μιλιά!).
Αυτή ευρίσκεται μόλις 1 χλμ. αριστερά, της επαρχιακής οδού Γρεβενών-Κοζάνης και μόλις 15 χλμ. από τα Γρεβενά.
Εισερχόμενος κανείς στο χωριό (από τα Γρεβενά) θα συναντήσει δεξιά του την κεντρική πλατεία. Δρόμος στα δεξιά αυτής, οδηγεί στο κοιμητήριο του χωριού και ακολούθως, μετά τον σκυρόστρωτο δρόμο και άλλα 400 μ. χωματόδρομου, στην θέση όπου ήταν κτισμένη η παλαιά Μηλιά. Το τοπίο είναι ιδανικό. Παντού εγκαταλελειμμένα παλαιά σπίτια. Άλλα πλινθόκτιστα και άλλα πέτρινα. Όλα γκρεμισμένα και ερειπωμένα από την εγκατάλειψη. Γιατί το χωριό έπαψε να κατοικείται περί το 1950, έπειτα από μια καθίζηση του εδάφους. Τα περισσότερα πέτρινα σπίτια διελύθησαν και οι πέτρες τους επωλήθησαν από τους ιδιοκτήτες τους. Την παλαιά Μηλιά διασχίζει ένα ρέμα, το Ρέμα της Μηλιάς. Παλαιότερα, το νερό έφθανε και το βάθος του μισού μέτρου. Τόσο, ώστε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ψάρευαν σε αυτό! Γυρνούσε και πολλούς νερόμυλους – οι παλαιοί θυμούνται 8 τον αριθμό! Από αυτούς επήρε το όνομά του το χωριό, που θα έπρεπε να γράφεται με «υ» (Μυλιά και όχι Μηλιά). Σήμερα, το νεράκι του ρέματος «χαροπαλεύει», και ίσα που βρίσκει την δύναμη να χυθεί και να συμβάλλει στον Αλιάκμονα.
Αλλά όλη η περιοχή αυτή φαίνεται να έχει υπογείως πολλά ύδατα. Λες και είναι κτισμένη επί υπόγειας λίμνης! Αφού κάθε γεώτρηση βρίσκει νερό στα 30 – 40 μ. – αν και βεβαρημένο με βάριο. Εξ αιτίας των πολλών υπογείων υδάτων μάλιστα επροκλήθη και η προαναφερομένη καθίζηση.
Στην παλαιά Μηλιά υπάρχει ο ναός του Αγίου Δημητρίου (του 1900). Στον περίβολό του, υπήρχε το σχολείο, που δεν υπάρχει πια… Στην παλαιά Μηλιά γυρίσθηκαν σκηνές από την ταινία του Θ. Αγγελόπουλου για τον Μέγα Αλέξανδρο! Ιδανικό σκηνικό για ταινίες πράγματι! Χωριό φάντασμα που προσφέρεται για τουριστική ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού.
Βεβαίως, η Μηλιά είναι γνωστή στο παγκόσμιο στερέωμα, εξ αιτίας των ευρημάτων της περιφερείας της, όπου μεταξύ άλλων ευρέθη και ο μεγαλύτερος χαυλιόδοντας του κόσμου! Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που η περιοχή των Γρεβενών έχει χαρακτηρισθεί ως «το βασίλειο των απολιθωμάτων»! Ευρέθη δόντι λέοντος, ηλικίας 5.000.000 χρόνων!
Η παλαιοντολογική έκθεση που εκτίθεται στο χωριό αυτό, δημιουργήθηκε τον Αύγουστο του 1997, στο κτήριο της πρώην κοινότητος Μηλιάς, ενώ το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας ανακαινίσθηκε και θεσμοθετήθηκε το καλοκαίρι του 2003 από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Στην έκθεση της Μηλιάς λειτουργεί και μικρή έκθεση φωτογραφίας από τις παλαιοντολογικές ανασκαφές.
Το υλικό που απετέλεσε τον πυρήνα της δημιουργίας του μουσείου αυτού είναι τα απολιθωμένα οστά των ζώων, τα οποία ήλθαν στο φως από τις συστηματικές ανασκαφές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με την στήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως Γρεβενών, σε συνεργασία με τους Δήμους Γρεβενών και Ηρακλεωτών.
Κοντά στο χωριό Μηλιά, λοιπόν, στις αποθέσεις με άμμους του ποταμού Αλιάκμονος, μετά από δυνατή βροχή, ήλθε στο φως η άκρη του βραχίονος ενός προβοσκιδωτού μαμούθ. Η τυχαία ανακάλυψη, η οποία εβασίσθη στις πληροφορίες του Θανάση Δ. Δεληβού, κατοίκου της Μηλιάς, οδήγησε, μετά τα Αμπέλια Γρεβενών, την ανασκαφική ομάδα του ΑΠΘ, με επί κεφαλής την παλαιοντολόγο κ. Ευ. Τσουκαλά, επίκουρο καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωλογίας, στην περιοχή το 1996, οπότε και εξεκίνησαν οι ανασκαφές, για να αποκαλύψουν ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα που αφορούν την παλαιοντολογία: Συγκεκριμένα, μισό μέτρο πιο δεξιά από το πρώτο εύρημα ενετοπίσθησαν δύο πλήρεις, τεράστιοι χαυλιόδοντες (δεύτερος κοπτήρας της άνω γνάθου) μήκους 4,39 μ. ο καθείς, σε θέση χιαστί, που υπολογίζεται ότι είναι οι μεγαλύτεροι στον κόσμο!
Το έργο της μεταφοράς, συντηρήσεως και αποκαταστάσεως στον εκθεσιακό χώρο ήταν εξαιρετικά επίπονο, λόγω του μεγάλου μεγέθους τους και του κινδύνου να θρυμματιστούν!
Δύο χρόνια αργότερα, ανακαλύφθηκε, από το ίδιο ζώο, ένα από τα πληρέστερα σαγόνια που έχουν βρεθεί στον ευρωπαϊκό χώρο «ένα εξαίρετο εύρημα», συμφώνως με την μαρτυρία του ειδικού καθηγητού P. Tassy του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στους Παρισίους, το οποίο διατηρεί και τους κάτω χαυλιόδοντες, χαρακτηριστικό που εξέλειψε με την εξέλιξη! Πρόκειται για την καλύτερα διατηρημένη γνάθο του είδους αυτού που έχει ευρεθεί στην Ευρώπη!
Η ολοκλήρωση των ερευνών στην περιοχή έγινε με την ανακάλυψη ενός πολύ καλά διατηρημένου τμήματος του κρανίου, της κνήμης, των ωλενών και των πλευρών, που ολοκληρώνουν έως έναν βαθμό την εικόνα ενός δασοβίου προβοσκιδωτού ύψους περί τα 4,5 μ. και βάρους μεγαλύτερου από 12 τόνους, της πλειοκαινικής ηλικίας (3.000.000 χρόνων περίπου), που η τόσο πλήρης παρουσία του γίνεται γνωστή στην Ελλάδα και στην Ευρώπη για πρώτη φορά!
Οι ανακαλύψεις συνεχίζονται με ένα δεύτερο σαγόνι και οστά από έναν παρόμοιο μαστόδοντα, καθώς και ενός κρανίου γιγαντιαίου ρινόκερου. Ο «ρινόκερως του Αγίου Γεωργίου», όπως ονομάσθηκε, πρόκειται για εύρημα (μια απολιθωμένη σιαγόνα με οδοντοστοιχία και την ωλένη ρινόκερου), ηλικίας 2.000.000 -5.000.000 χρόνων! Ευρέθησαν το 1999 στην θέση Πρίπορος, στον χωριό Άγιος Γεώργιο, πρωτεύουσα του Δήμου Ηρακλεωτών.
Η εικόνα του παλαιοπεριβάλλοντος συμπληρώνεται με την υπόλοιπη πανίδα, που αποτελείται από απολιθωμένα οστά ιππαρίου (μικρόσωμου προϊστορικού αλόγου με τρία δάκτυλα στα πόδια) αγριόχοιρου, βοοειδούς (το λεγόμενο γρεβενοβόδι), κ.ά.
Τέλος, ο Δήμος Ηρακλεωτών έχει πολλά αξιοθέατα: Αρχαιολογικούς χώρους, πέτρινα γεφύρια, παλαιές μονές και εκκλησιές, ποτάμια με εναέρια περάσματα, ερειπωμένα χωριά, Λαογραφικό Μουσείο, ιαματικά νερά, κλπ. που μπορούν να κρατήσουν τον περιηγητή στον τόπο αυτόν.
ΠΗΓΗ: άρθρο του γράφοντος στο περ. “Ελληνικο Πανοραμα”, τ.48, Νοεμβρ. 2005. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.12.2005.
ΔΕΙΤΕ και την σχετική αναφορά σε τηλεοπτική εκπομπή από τον Γ. Λεκάκη, ΕΔΩ.
Μηλια Γρεβενων, Γρεβενα, νομος Γρεβενων, ο μεγαλυτερος ολοκληρος χαυλιοδοντας μαμουθ, μαμμουθ, ελεφαντας, χωριο Μηλια Αγιου Γεωργιου Γρεβενων, δοντι, λεων, λιονταρι, 5.000.000 χρονια πριν χρονων, ρινοκερως, Τσουκαλα, Δημος Ηρακλεωτων. Ηρακλεωτες Δεληβος, 3.000.000 3 5 2 εκατομμυρια κοσμου ΛΕΚΑΚΗΣ λεκακης ομορφος ομορφοτερος νομος Ελλαδος, ωραιοτερος τουρισμος φυση Ελλαδας Μηλια Ηρακλης Κοζανη παλαια Μηλια τοπιο εγκαταλελειμμενα παλαια σπιτια πλινθοκτιστο πετρινο γκρεμισμενα ερειπωμενα εγκαταλειψη ακατοικητο 1950, καθιζηση εδαφους πετρινα σπιτι πετρα Ρεμα της Μηλιας νερο 1970 ψαρεμα αλιεια νερομυλος ονομα Μυλια ποταμος Αλιακμονας Αλιακμων υπογεια υδατα λιμνη γεωτρηση βεβαρημενο βαριο ιερος ναος ιν Αγιου Δημητριου Αγιος Δημητριος 1900 περιβολος σχολειο, σκηνη κινηματογραφικη ταινια Αγγελοπουλος Μεγας Αλεξανδρος σκηνικο φαντασμα τουριστικη αναπτυξη εναλλακτικος τουρισμος ευρημα βασιλειο των απολιθωματων δοντι λεοντος, λεων λιονταρι αρχαιοτερο παλαιοτερο λεονταρι παλαιοντολογικη εκθεση παλαιοντολογια 1997, κοινοτητα Μουσειο Φυσικης Ιστοριας 2003 Φυσικη Ιστορια Περιφερεια Δυτικης Μακεδονιας Δυτικη Μακεδονια φωτογραφια παλαιοντολογικες ανασκαφες απολιθωμενα οστα ζωων, συστηματικες ανασκαφη Αριστοτελειο Πανεπιστημιο Θεσσαλονικης, απθ Νομαρχιακη Αυτοδιοικηση νομαρχια Γρεβενων, Δημος Γρεβενών Ηρακλειδεις αποθεση αμμος βροχη βραχιονας προβοσκιδωτο μαμουθ τυχαια ανακαλυψη, Αμπελια παλαιοντολογος Τσουκαλα γεωλογια 1996, εντυπωσιακα ευρηματα πληρης, τεραστιος χαυλιοδοντες δευτερος κοπτηρας ανω γναθος οδοντες δοντια χιαστι μεγαλυτεροι μεταφορα συντηρηση αποκατασταση μεγαλο μεγεθος κινδυνος θρυμματισμος πληρεστερο σαγονι σιαγων ευρωπη εξαιρετο Tassy Εθνικο Μουσειο Φυσικης Ιστοριας Παρισι γαλλια κατω εξελιξη καλυτερα διατηρημενη γναθος ειδος κρανιο κνημη ωλενη πλευρο δασοβιο προβοσκιδα πλειοκαινο Ελλαδα πρωτη φορα σαγονα οστουν μαστοδοντο γιγαντιαιος γιγαντας γιγας ρινοκερως του Αγιου Γεωργιου απολιθωμενη οδοντοστοιχια 2.000.000 προιστορια 1999 Πριπορος, παλαιοπεριβαλλον πανιδα, απολιθωμα οστο ιππαριο μικροσωμο προιστορικο αλογο τρια δακτυλα ποδι αγριοχοιρο, βοοειδη, αξιοθεατα αρχαιολογικος χωρος, πετρινο γεφυρι, παλια μονη εκκλησια ποταμι εναεριο περασμα λαογραφικο ιαματικα νερα ιαματικες πηγες γρεβενοβοδι βοδι βους
