Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
της ΚΟΡΗΣ
 |
| Περσεφόνη με λωτό και στέμμα. Αφιερωματικό άγαλμα, από την αρχαία ελληνική αποικία Μέδμη της Καλαβρίας της Μεγάλης Ελλάδος (Κάτω Ιταλία), του 490 π.Χ. |
Ἐκ τοῦ εἰς Δήμητραν Ὕμνου τὸ Ἀνάγνωσμα… (στ. 302-403)
1. Ἀτὰρ ξανθὴ Δημήτηρ ἔνθα καθεζομένη μακάρων ἀπὸ νόσφιν ἁπάντων μίμνε πόθῳ μινύθουσα βαθυζώνοιο Θυγατρός. Ζεὺς δὲ Ἶριν πρῶτον χρυσόπτερον ὦρσε καλέσσαι Δήμητρ’ ἠΰκομον. Ἵκετο δὲ πτολίεθρον Ἐλευσῖνος θυοέσσης, εὗρεν δ’ ἐννηῷ Δημήτερα κυανόπεπλον, καί μινφωνήσασ’ ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:
Ὅμως ἡ ξανθομαλλούσα Δήμητρα ἔμεινε ἐκεῖ καθισμένη [στὸν ναό], μακριὰ ἀπὸ ὅλους τοὺς μακάριους [θεούς)], λιώνοντας μὲ τὸν καημὸ τῆς Κόρης.
Ὁ δὲ Ζεὺς πρῶτα τὴν χρυσόπτερο [ἄγγελο] Ἴριδα πρόσταξε, νὰ φωνάξῃ τὴν ὡραιομάλλα Δήμητρα. Ἔφθασε τότε αὐτὴ στὴν πόλι τῆς Ἐλευσῖνος ποὺ εὐωδίαζε θυμίαμα, βρῆκε μέσα στὸν ναὸ τὴν μαυροφορεμένη μάνα καὶ προσφωνώντας την εἶπε τὰ ἑξῆς λόγια:
 |
| Αγαλματίδιο με την Δήμητρα και την Κόρη, δύο σώματα σε ένα. Σήμερα θα τις λέγαμε “σιαμαίες”. |
2. «Δήμητερ καλέει σε πατὴρ Ζεὺς ἄφθιτα εἰδώς, ἐλθέμεναι με τὰ φῦλα θεῶν ἀει γενετάων».
Τῆς δ’ οὐκ ἐπεπείθετο θυμός, ἀλλ’ οὔτις πεῖσαι δύνατο φρένας οὐδὲ νόημα.
Αὐτὰρ ἐπεὶ το γ’ ἄκουσε βαρύκτυπος Ζεὺς εἰς Ἔρεβος πέμψε χρυσόρραπιν Ἀργειφόντην ὄφρ’ Ἀΐδην μαλακοῖσιν παραιφάμενος ἐπέεσσιν ἁγνὴν Περσεφόνειαν ἀπὸ ζόφου ἠερόεντος ἐς φάος ἐξαγάγοι. Ἑρμῆς δ’ οὐκ ἀπίθησεν, ἄφαρδ’ ὑπὸ κεύθεα γαίης ἐσσυμένως κατόρουσε λιπὼν ἕδος Οὐλύμποιο.
«Δήμητρα, σὲ καλεῖ ὁ Πατήρ, ὁ Ζεὺς ποὺ γνωρίζει τὰ άφθαρτα / ἀθάνατα, νὰ ἔλθῃς σιμὰ στὸ γένος τῶν ἀθανάτων θεῶν».
Αὐτῆς ὅμως δὲν λύγισε ο θυμός, καὶ οὔτε μπόρεσε κανεὶς νὰ τὴν πείσῃ, οὔτε νὰ ἀλλάξῃ φρένες (μυαλά) και νόημα (γνώμη).
Μόλις λοιπὸν τ’ ἄκουσε ὁ βαρύκτυπος Ζεύς, ἔπεμψε τὸν χρυσόρραβδο Ἀρχάγγελο στὸ Ἔρεβος, μὲ μαλακά λόγια τὸν Ἅδη νὰ παρασύρῃ, ὥστε τὴν ἁγνὴ Περσεφόνη ἀπ’ τὸν ζόφο στὸ φῶς νὰ εξαγάγῃ. Ὁ Ἑρμῆς πειθάρχησε καὶ εὐθὺς στις κρυψώνες τῆς γῆς βιαστικὰ κατέβηκε εγκαταλείποντας τὰ δώματα τοῦ Ὀλύμπου.
 |
| “Η Περσεφόνη” του Δ. Γ. Ροσέττι (1874), Tate Gallery Λονδίνου. |
3. Ἀγχοῦ δ’ ἱστάμενος προσέφη κρατὺς Ἀργειφόντης: «Ἅιδη κυανοχαῖτα καταφθιμένοι σινἀνάσσων Ζεύς σε πατὴρ ἤνωγεν ἀγαυὴν Περσεφόνειαν ἐξαγαγεῖν Ἐρέβευσφι μετὰ σφέας, ὄφραἑ Μήτηρ μήνιος ἀθανάτοις παύσειεν»…
Ὥς φάτο, μείδησεν δ’ ἄναξ ἐνέρων Ἀϊδωνεύς, ἐσσυμένως δ’ ἐκέλευσε: «ἔρχεο Περσεφόνη παρὰ Μητέρα κυανόπεπλον»… Ἡ δ’ ὀχέων ἐπέβη, παρὰ δὲ κρατὺς Ἀργειφόντης βαθὺν ἠ έρατέμνον ἰόντες. Στῆσε δ’ ἄγων ὅ θιμίμνεν ἐϋστέφανος Δημήτηρ νηοῖο προπάροιθε θυώδεος.
Ἀφοῦ δ’ ὲπλησίασε κοντὰ ὁ Ἑρμῆς τοῦ εἶπε: «Ἅδη, μαυρομάλλη ποὺ βασιλεύεις στοὺς νεκρούς, ὁ Πατὴρ Ζεὺς σὲ προστάζει ἀπὸ τὸ Ἔρεβος τὴν λαμπρὴ Περσεφόνη νὰ ἀνεβάσῃς κοντά μας πάλι, ὥστε ἡ Μήτηρ νὰ παύσῃ τὴν ὀργή της πρὸς τοὺς ἀθανάτους».
Μόλις εἶπε αὐτά, μειδίασε ὁ βασιλεὺς τῶν ὑποχθονίων Ἀϊδωνεύς, καὶ ἀμέσως πρόσταξε: «Πήγαινε Περσεφόνη στὴν μαυροφορεμένη Μητέρα σου»… Αὐτὴ τότε ἀνέβηκε στὸ ὄχημα καὶ δίπλα της ὁ κρατερὸς Ἑρμῆς σκίζοντας τὸν βαθὺ πηχτὸ ἀέρα. Ὁδηγώντας στάθηκε ἐκεῖ ποὺ περίμενε ἡ καλλιστέφανος Δήμητρα, μπροστὰ ἀπὸ τὸν θυμιατισμένο Ναό.
 |
| “Δήμητρα και Περσεφόνη”, της Ολ. Μπέη, λάδι σε μουσαμά (20 Χ 30 εκατ.). |
4. Ἡ δὲ ἰδοῦσα ἤιξε μαινάς… Περσεφόνη δ’ ἐπεὶ ἴδεν ὄμματα καλὰ μητρὸς ἑῆς ἆλτοθέειν, δειρῇ δὲ οἱ ἔμπεσεν ἀμφιχυθεῖσα. Αἶψα δόλον θυμὸς τιν’ ὀΐσατο… «Τέκνον, μήτι σύ γε πάσσαο νέρθεν ἐοῦσα βρώμης; ἐξ αύδα, μὴ κεῦθε, ἵνα εἴδομεν ἄμφω. Εἰ δέ, πτᾶσα πάλιν σύ γ’ ἰοῦσα ὑπὸ κεύθεσι γαίης οἰκήσεις ὡρέων τρίτατον μέρος εἰς ἐνιαυτόν, τὰς δὲ δύω παρ’ ἐμοί τε καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισιν.
Ἡ Δήμητρα τότε ὥρμησε μόλις τὴν εἶδε, ὡσὰν μαινάδα… Ἡ δὲ Περσεφόνη μόλις εἶδε τὰ ὄμορφα μάτια τῆς Μητέρας της με ένα άλμα ἀπὸ τὸ ἅρμα, έτρεξε κι ἔπεσε στὴν ἀγκαλιά της καὶ αμφιχύθηκε (πιάστηκε μὲ τὰ δυο χέρια γύρω ἀπό την δέρη της). Αἴφνης ὅμως ο θυμός της κάτι δόλιο κατάλαβε…
«Παιδί μου, εἶπε, μήπως ὅσο ἤσουν ἐκεῖ κάτω σοῦ πάσσαρε κάποια τροφή; Πές το, μὴν τὸ κρύβεις, γιὰ νὰ ξέρουμε κι οἱ δυό. Ἐὰν ἔγινε ἔτσι, τότε πάλι θὰ κατέλθῃς στις κρυψώνες τῆς γῆς, καὶ θὰ μένῃς ἐκεῖ τὸ ἕν τρίτον τοῦ χρόνου, τὰ δύο δὲ τρίτα θὰ μένῃς κοντά σὲ μένα καὶ στοὺς ἄλλους ἀθανάτους. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Ο κόσμος του 3”.
 |
| Δήμητρα, Κόρη και Τριπτόλεμος, ανάγλυφο του 440 π.Χ. από την Ελευσίνα (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών). |
5. Ὁππότε δ’ ἄνθεσι γαῖα εὐώδεσιν ἠαρινοῖσι παντοδαποῖς θάλλει, τότ’ ἀπὸ ζόφου ἠερόεντος αὖτις ἄνει μέγα θαῦμα θεοῖς θνητοῖς τ’ ἀνθρώποις».
Καὶ ὅποτε ἡ γῆ θ’ ἀνθίζῃ και ὅλα τὰ εὐωδιαστὰ λουλούδια του έαρος θα θάλλουν (- πρβλ. ὦ, γλυκύ μου ἔαρ!), τότε ἀπ’ τον ζόφο (πηχτὸ σκοτάδι) πάλι θ’ ἀνασταίνεσαι, ὡς μέγα θαῦμα ἐνώπιον θεῶν καὶ θνητῶν ἀνθρώπων».
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.4.2013.
θεα Δημητρα, Κορη Τριπτολεμος, αναγλυφο 5ος αιωνας 440 πΧ Ελευσινα ελευσις Εθνικο Αρχαιολογικο Μουσειο Αθηνων Περσεφονη Ροσεττι 1874, τειτ Tate Gallery Λονδινο ροσετι Αγαλματιδιο σωμα σιαμαιες σιαμαια λωτος στεμμα Αφιερωματικο αγαλμα, αρχαια ελληνικη αποικια Μεδμα Μεδμη Μεντμα Μεσμα Μεσα Medma Mesma Καλαβρια Μεγαλη Ελλαδα Κατω Ιταλια 490 Ανασταση Κορης υμνος εις Δημητραν υμνου αναγνωσμα αταρ ξανθη Δημητηρ καθεζομενη μακαρες νοσφις απαντων μιμνε ποθος μινυθουσα βαθυζωνοιο Θυγατρος ζευς ιρις πρωτο χρυσοπτερο ωρσε καλεσμα Δαματηρ ηυκομος ικετο πτολιεθρο ελευσινος θυοεσσα, εννηω Δημητερα κυανοπεπλος, μινφωνησασα επεα πτεροεντα προσηυδα ξανθομαλλουσα ξανθια καθισμενη ναος μακαριος μακριοι θεοι καημος ιριδα χρυσοφτερος χρυσο φτερο πτερο αγγελος ωραιομαλλα ωραιομαλλη πολις ελευσινα ευωδια θυμιαμα, μαυροφορεμενη μανα Δημητερ καλεσμα πατηρ αφθιτα ειδως, ελθε φυλο θεων αει γενεταων επεπειθετο θυμος, ουτις πεισαι δυνατο φρενες νοημα ακοη βαρυκτυπος θεος διας ερεβος πομπη χρυσορραπις Αργειφοντης Αιδης μαλακοισιν παραιφαμενος επεεσσιν αγνη Περσεφονεια αποζοφου ηεροεντος φαος εξαγαγοι ερμης απιθησεν, κευθεα γαια εσσυμενως κατορουσε λιπων εδος Ουλυμποιο Ολυμποιο Πατερας, αθανατα, γενος αθανατων θεων ψυχη γνωμη χρυσορραβδος χρυσοραβδος χρυση ραβδος ραβδι αρχαγγελος γλυκα λογια αδης Περσεφονη σκοταδι φως πειθαρχια τρισβαθα γη δωματα δωματιο ολυμπου ορος βουνο ολυμπος αγχου ισταμενος προσεφη κρατυς Αργειφοντης κυανοχαιτης κυανη χαιτη καταφθιμενοι σινανασσων ηνωγεν αγαυη Περσεφονειαν εξαγαγειν ερεβευσφι μετα σφεας, οφραε Μητηρ μηνιος αθανατοι παυσειεν φατο, μειδησεν αναξ ενερων αιδωνευς, εσσυμενως εκελευσε ερχεο Περσεφονη κυανοπεπλος κυανο πεπλο οχεων επεβη, κρατυς βαθυν ερατεμνον ιοντες αγων θιμιμνεν ευστεφανος νηοιο προπαροιθε θυωδεος μαυρομαλλης μαυρα μαλλια βασιλιας νεκροι ερεβος λαμπρη οργη αθανατος μειδιαμα βασιλευς υποχθονιοι αιδωνεας, προσταγη μαυροφορεμενη Μητερα οχημα κρατερος βαθυς πηχτος αερας καλλιστεφανος στεφανι στεφανος θυμιατισμενος Ναός ιδουσα ηιξε μαινας επει ιδεν ομματα καλα μητρος εης αλτοθεειν, δειρη εμπεσεν αμφιχυθεισα αιψα δολον θυμος οισατο Τεκνον, μητι πασσαο νερθεν εουσα βρωμης αυδα, κευθε, ειδομεν αμφω πτασα παλιν ιουσα κευθεσι γαιης οικησεις ωρεων τριτατον μερος ενιαυτον, δυω εμοι αλλοις αθανατοισιν ορμη μαιναδα ομορφα ματια αλμα αρμα, αγκαλια χερια λαιμος ψυχη δολιο δολος τροφη τριτατο γη εν ενα 1/3 τριτον τριτο χρονου, χρονος ετος οπποτε ανθεσι γαια ευωδεσιν ηαρινοισι παντοδαποις θαλλει, αποζοφου ηεροεντος αυτις ανει μεγα θαυμα θεοις θνητοις ανθρωποις οποτε ανθος ω, γλυκυ μου εαρ ανοιξη ευωδιαστα λουλουδια, ζοφος ανασταση θεοι θνητοι ανθρωποι αρχαια διατροφη κρυψωνα
