Του Πέτρου Ιωαννίδη, καθηγητή φιλολόγου
«Μάθε Μύθο κι άσ’ τονε
κι αν σε παραμυθιάζουν πιάσ’ τονε»
λέει ο θυμόσοφος – μυθόσοφος λαός μας.
Η Μυθολογία προσπαθεί να απαντήσει στα πιο δύσκολα και στα πιο βασικά ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης:
- Ποιος είμαι;
- Από πού κατάγομαι;
- Γιατί βρίσκομαι εδώ;
- Πού βαδίζω;
Για τους Αρχαίους, το νόημα της ιστορίας ήταν το πιο σημαντικό, όχι η κυριολεκτική αλήθεια των λεπτομερειών μιας συγκεκριμένης εκδοχής μιας ιστορίας. Το μήνυμα του μύθου περιείχε την αλήθεια, όχι οι συγκεκριμένες λεπτομέρειες της ιστορίας. Στον αρχαίο κόσμο καθίστατο κατανοητό ότι ο σκοπός ενός μύθου ήταν να παρέχει στον ακροατή μια αλήθεια, την οποία το κοινό στη συνέχεια ερμήνευε για τον εαυτό του στο πλαίσιο του συστήματος αξιών του πολιτισμού του.
Η κατανόηση της πραγματικότητας επαφίετο στην ερμηνεία του ατόμου που γνώριζε τις αξίες που εκφράζονταν στους μύθους, αντί να τους ερμηνεύει την πραγματικότητα μια φιγούρα εξουσίας. Αυτή παραμένει η ουσιαστική διαφορά μεταξύ ενός κηρύγματος και μιας ατομικής εμπειρίας με τη θρησκευτική μυθολογία – στο πλαίσιο του πολιτιστικού συστήματος πεποιθήσεων ενός ατόμου – ένα κήρυγμα μπορεί μόνο να ενθαρρύνει ή να ενισχύσει την κοινή πεποίθηση, ενώ ένας μύθος, αν και μπορεί να κάνει το ίδιο, έχει την δυνατότητα να ανυψώσει και να μεταμορφώσει την ατομική κατανόηση μέσω της ισχύος του συμβολικού τοπίου, του χαρακτήρα, της εικόνας και του θέματος. Οι Αρχαίοι μύθοι εξακολουθούν να έχουν απήχηση στο σύγχρονο ακροατήριο, ακριβώς επειδή οι Αρχαίοι Συγγραφείς τους διαμόρφωσαν προς την κατεύθυνση της ατομικής ερμηνείας, αφήνοντας κάθε άτομο που άκουσε την ιστορία να αναγνωρίσει το νόημά της για τον εαυτό του και να ανταποκριθεί σε αυτήν αναλόγως.
Ένα μυθικό πρόσωπο δεν είναι κατ’ ανάγκη και φανταστικό, αλλά λόγω των μοναδικών, σπάνιων και εξαίρετων πράξεων του περνά στη σφαίρα του θρύλου και αποκτά μυθική διάσταση.
Η μυθική διάσταση μετατρέπει το εφήμερο σε αιώνιο και το συγκεκριμένο σε καθολικό.
Αυτό συμβαίνει στην Ιστορία και την Πολιτική όταν ιστορικά πρόσωπα ή γεγονότα επενδύονται με θρύλους αποκτώντας μια υπερφυσική αίγλη που επηρεάζει τη συλλογική μνήμη ενός έθνους. Οι ιστορικοί μύθοι αναδιηγούνται ένα γεγονός από το παρελθόν, αλλά το εξυψώνουν με μεγαλύτερη σημασία από το πραγματικό γεγονός, αν αυτό συνέβη καν.
Σε κάθε ιστορία, κατάσταση, γεγονός υπάρχει πάντα κάποιο στοιχείο που αγνοούμε. Κάποιο στοιχείο που, αν το γνωρίζαμε, θα άλλαζε ριζικώς την οπτική μας, τη θέση μας, το συναίσθημά μας ενδεχομένως. Μπορεί να είναι κάτι μεγάλο ή κάτι φαινομενικά ασήμαντο. Κάτι προφανές ή κάτι καλά κρυμμένο. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι υπεύθυνο για τη λανθασμένη μας οπτική.
Η Ελλάδα είναι το μπλε και οι αποχρώσεις του. Είναι Ιστορία, Πολιτισμός! Η Ελλάδα είναι όλα εκείνα που αναγνωρίζουν οι ξένοι και αγνοούμε, εμείς! Όλα όσα οι μύστες, οι ταξιδευτές αγαπούν κι αδυνατούν να κατανοήσουν οι «ταγοί» μας. «Η βαρειά βιομηχανία της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός της» είχε πει η Μ. Μερκούρη. Πολύ σοφά δεν μίλησε για βαριά βιομηχανία του τουρισμού!
“Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΟΤΟΚΗ ΑΔΕΛΦΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ” – Βολταίρος, 1694 -1778, Γάλλος φιλόσοφος.
Η ησιόδεια “Χρυσή Εποχή“, του Λούκας Κράναχ του Πρεσβύτερου, τολμηρό έργο του 1530. Στον (α λα Αισωπου) Διάλογο του Βολταίρου το Καπονι (ειδος κοκκορα) και η Πουλάδα, τα ζώα λένε ότι οι άνθρωποι, που τα τρώνε, είναι «τέρατα», που, επί πλέον, σκοτώνουν ο ένας τον άλλον βάναυσα. Το καπόνι επαινεί την Ινδία, όπου «οι άνθρωποι έχουν έναν ιερό νόμο, που για χιλιάδες αιώνες τους απαγορεύει να μας τρώνε», καθώς και αρχαίους Ελληνες φιλοσόφους: «Οι μεγαλύτεροι φιλόσοφοι της αρχαιότητας δεν μας έβαλαν ποτέ στην σούβλα. Προσπάθησαν να μάθουν την γλώσσα μας και να ανακαλύψουν τις ιδιότητές μας, τόσο ανώτερες από εκείνες του ανθρώπινου είδους. Ήμασταν τόσο ασφαλείς όσο στην Χρυσή Εποχή. «Οι σοφοί δεν σκοτώνουν ζώα», έλεγε ο Πορφύριος, «μόνον οι βάρβαροι και οι ιερείς τα σκοτώνουν και τα τρώνε».
ΟΤΑΝ ΑΓΝΟΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ, ΔΥΣΚΟΛΕΥΟΜΑΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΡΟΝ – Η ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΘΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΘΛΗΜΑ ΜΑΡΥΡΕΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ – ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΧΩΡΙΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ!
ΠΗΓΗ: από την στήλη του γράφοντος «ΕΤΥΜΟΛΟΓΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ – “ἄπιτε”!» άρθρο με τίτλο «Ἐξ Ἀδουλίας ἄρχεσθαι & Δουλαγωγίας παύεσθαι», εφημ. Εβδόμη, 20.12.2025. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.12.2025.
ησιοδεια ησιοδος Χρυση Εποχη πινακας Κραναχ Πρεσβυτερος τολμηρο εργο 16ος αιωνας μχ 1530 Διαλογος Βολταιρος καπονι κοκκορας κοκορας αλεκτωρ Πουλαδα, ζωα ανθρωποι, κρεωφαγια κρεατοφαγια χορτοφαγια τερας Ινδια, ανθρωπος ιερος νομος, απαγορευση αρχαιοι Ευρωπαιοι ελληνες φιλοσοφοι μεγαλυτεροι φιλοσοφια αρχαιοτητα σουβλα γλωσσα ζωων ιδιοτητες ανωτερες ανθρωπινο ειδος ασφαλεια σοφοι θανατος Πορφυριος, βαρβαροι ιερεις ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΠΡΩΤΟΤΟΚΗ ΑΔΕΛΦΗ ΙΣΤΟΡΙΑ αισωπος Ιωαννιδης, μυθος παραμυθιασμα θυμοσοφος – μυθοσοφος λαος απαντηση ερωτημα ανθρωπινη υπαρξη καταγωγη αρχαιοι νοημα ιστορια αληθεια λεπτομερεια εκδοχη μηνυμα μυθου λεπτομερειες αρχαιος κοσμος σκοπος ερμηνεια συστημα αξιων αξια αξιες πολιτισμου πολιτισμος κατανοηση πραγματικοτητα ατομο φιγουρα εξουσια διαφορα κηρυγμα ατομικη εμπειρια θρησκευτικη πολιτιστικο πεποιθηση κοινη μεταμορφωση συμβολικο τοπιο χαρακτηρας, εικονα θεμα αρχαια συγγραφεας διαμορφωση μυθικο προσωπο φανταστικο μοναδικη σπανια εξαιρετη πραξη θρυλος μυθικη διασταση μετατροπη εφημερο αιωνιο συγκεκριμενο καθολικο πολιτικη ιστορικο γεγονος επενδυση υπερφυσικη αιγλη συλλογικη μνημη εθνος ιστορικοι μυθοι αναδιηγηση παρελθον, κατασταση, στοιχειο αγνοια αλλαγη οπτικη συναισθημα ασημαντο κρυμμενο λανθασμενη Ελλαδα μυστες, ταξιδευτες βαρια βιομηχανια της Ελλαδας μερκουρη τουρισμος οιδιπους Βολταιρου 1718 18ος αιωνας μχ Γαλλος φιλοσοφος γαλλια αντιβασιλεια ΠΑΡΟΝ ΕΡΕΥΝΑ
