Του Γιώργου Λεκάκη
Η πρώτη μεγάλη γνωστή πανδημία στον κόσμο, γνωστή ως «Πανούκλα του Ιουστινιανού», επειδή έγινε την εποχή βασιλείας του Βυζαντινού αυτοκράτορα, σκότωσε 25.000.000 – 100.000.000 ανθρώπους, μεταξύ 541 και 750 μ.Χ.
Οι επιστήμονες κάνουν εδώ και καιρό εικασίες για το τι προκάλεσε την πανδημία και από πού προήλθε, αν και ιστορικές πηγές από αυτήν την περίοδο υποδηλώνουν ότι μπορεί να ξεκίνησε γύρω από το Πηλούσιο της Αιγύπτου, πριν εξαπλωθεί ραγδαία σε όλην την Μέση Ανατολή και τον μεσογειακό κόσμο.
Μια νέα διεπιστημονική μελέτη, αποκάλυψε – για πρώτη φορά – άμεσα γονιδιωματικά στοιχεία, που εντοπίζουν το βακτήριο Yersinia pestis, ως την αιτία αυτής της πανώλης. Η ομάδα ανέλυσε γενετικό υλικό από 8 ανθρώπινα δόντια, που ελήφθησαν από άτομα που είχαν ταφεί σε έναν μαζικό τάφο από τα μέσα του 6ου έως τις αρχές του 7ου αιώνα μ.Χ. κάτω από τον ρωμαϊκό ιππόδρομο στην Γέρασα της Ιορδανίας, μια πόλη μόλις 200 μίλια από το αρχαίο Πηλούσιο. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα θύματα της πανώλης έφεραν σχεδόν πανομοιότυπα στελέχη του Y. pestis , επιβεβαιώνοντας, για πρώτη φορά, ότι το μικρόβιο ήταν παρόν στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία μεταξύ 550 και 660 μ.Χ.
«Για αιώνες, βασιζόμασταν σε γραπτές αναφορές που περιέγραφαν μια καταστροφική ασθένεια, αλλά δεν είχαμε καμμία αδιάσειστη βιολογική απόδειξη της παρουσίας της πανώλης», εδήλωσε ο ερευνητής του USF, R. HY Jiang. «Τα ευρήματά μας παρέχουν το κομμάτι που έλειπε από αυτό το παζλ, προσφέροντας το πρώτο άμεσο γενετικό παράθυρο για το πώς εξελίχθηκε αυτή η πανδημία στην καρδιά της Βυζαντινής αυτοκρατορίας».
- Το Yersinia pestis ήταν επίσης υπεύθυνο για την πρόκληση του διαβόητου «Μαύρου Θανάτου», ο οποίος μπορεί να εξαφάνισε έως και το 50% του πληθυσμού της Ευρώπης τον 14ο αιώνα.
ΠΗΓΗ: Sw. R. Adapa, κ.ά. «Genetic Evidence of Yersinia pestis from the First Pandemic», Genes 2025, 16(8), 926; https://doi.org/10.3390/genes16080926, Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα (USF), ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 31.7.2025.
πρωτη πανδημια Πανουκλα του Ιουστινιανου νεκροι ανθρωποι Αιγυπτος, εξαπλωση Μεση Ανατολη Λεκακης αποδειξη Ιουστινιανος ανθρωποτητα αποδειξη πρωτη γνωστη μεγαλη πανδημια στον κοσμο, κοσμου, εποχη βασιλευς βασιλιας Βυζαντινος αυτοκρατορας, θανατος 541 750 8ος μΧ επιδημια ιστορια Πηλουσιο Αιγυπτου, μεσογειος πρωτη φορα γονιδιωματικα στοιχεια, γονιδιωμα βακτηριο Yersinia pestis, αιτια πανωλης πανωλη πανουκλας πανδημιας αναλυση γενετικο υλικο ανθρωπινο δοντι, ατομα μαζικος ταφος 6ος 7ος αιωνας ρωμαικος ιπποδρομος Γερασα Ιορδανιας, Ιορδανια πολη αρχαιο Πηλουσιον θυματα θυμα πανωλους στελεχος μικροβιο Βυζαντινη Αυτοκρατορια 550 660 γραπτη καταστροφικη ασθενεια, βιολογικη αποδειξη βιολογια ευρημα γενετικη εξελιξη προκληση Μαυρος Θανατος εξαφανιση πληθυσμου πληθυσμος Ευρωπη 14ος
