ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ κατά του ΜΕΤΑΞΑ

Του συγγραφέα Κωνσταντίνου Σπίνου, kspin.gr@gmail.com

Το Ελληνικό Έθνος κατά την μακραίωνα ιστορική του διαδρομή διεξήγαγε πάρα πολλούς πολέμους. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι η μοίρα το έταξε στην γωνιά αυτή της γης, η οποία απετέλεσε το πλέον καίριο και το πλέον κρίσιμο σταυροδρόμι της παγκοσμίου ιστορίας. Και ως εκ τούτου αντιμετώπιζε συχνότατα κινδύνους για την ελευθερία του, και αναγκαζόταν να αποδύεται σε πολέμους για την διατήρησή του.

Εάν κατόρθωσε να επιζήσει όλων των μαστίγων των θυελλών οι οποίες κατά την διαδρομή της ιστορίας επέρασαν εν συνεχεί αλληλοδιαδοχή από τον τόπο αυτόν τούτο οφείλει στην πολεμική αρετή.

Η Ελλάδα αποτελούσε λόγω της γεωγραφικής της θέσης, ένα κομβικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και δύσης.

• Ελέγχει την είσοδο τριών Ηπείρων, Ασία, Αφρική Ευρώπη
• Η Πελοπόννησος η Κρήτη και η Κύπρος ελέγχουν την Ανατολική Μεσόγειο.
• Τα Επτάνησα ευρίσκονται στο μέσον της Μεσογείου.

Για την πλεονεκτική θέση της Ελλάδος στο γεωπολιτικό χάρτη, ο Χίτλερ έβλεπε και επιθυμούσε την Ελλάδα, ως ένα πιθανό σύμμαχό του. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του υπουργού προπαγάνδας της ναζιστικής Γερμανίας, Π. Γ. Γκαιμπελς, τα σχέδιά του να προσεταιριστεί την Ελλάδα, έπεσαν στο κενό. Και αυτό γιατί ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄ έδειχνε σφοδρή αντιπάθεια για το κίνημα του Χίτλερ σε σημείο που δεν έκρυβε την δυσαρέσκειά του, ούτε καν στις διπλωματικές συναντήσεις.

Επί πλέον ο διορατικός κυβερνήτης Ι. Μεταξάς, παρά την έντονη φημολογία που τον συνόδευε, περί της φιλίας του με το γερμανικό καθεστώς και τον ίδιο τον Χίτλερ, δεν ήταν γερμανόφιλος. Αν και είχε επιδείξει μια ουδετερότητα, στην πραγματικότητα ήταν σταθερά προσανατολισμένος προς την Μεγάλη Βρετανία. Και αυτό γιατί πίστευε ότι όποια δύναμη κυριαρχούσε στην θάλασσα, θα ήταν η νικήτρια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και θαλασσοκράτειρα δύναμη την εποχή εκείνη ήταν η Μεγάλη Βρετανία.

• ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι Μεταξα, ΕΔΩ.

Ως εκ τούτου ο Μεταξάς αποτελούσε τον σημαντικότερο πολιτικό αντίπαλο του Άξονα στην Ελλάδα, ο οποίος Άξονας (Γερμανία – Ιταλία – Ιαπωνία) δεν έβλεπε με καλό μάτι αυτή την προσήλωση του Μεταξά προς την Μεγάλη Βρετανία, και προσπαθούσε, κυρίως η Γερμανία, να ανατρέψει την κυβέρνηση του Ι. Μεταξά και να την αντικαταστήσει με κυβέρνηση φίλα προσκείμενη στην Γερμανία.

Καθώς πλησίαζε ο πόλεμος, οι Γερμανοί με διπλωματικό τρόπο ενέτειναν τις πιέσεις τους, ώστε η Ελλάδα να συνταχθεί με τον Άξονα. Στα σχέδια του Άξονα βοήθησε πολύ το γεγονός ότι υπήρχαν στην Ελλάδα πολιτικές και στρατιωτικές προσωπικότητες με ξεκάθαρο προσανατολισμό υπέρ των Γερμανών και δρούσαν παρασκηνιακά για αποσταθεροποίηση ή ακόμα και ανατροπή της κυβέρνησης του Μεταξά.

Η διάβρωση που είχε προκαλέσει η γερμανική προπαγάνδα είχε προχωρήσει τόσο πολύ ώστε ένα απόρρητο έγγραφο που στάλθηκε από τον αρχηγό της Γκεστάπο στις 14 Νοεμβρίου 1940 στον υφυπουργό Εξωτερικών του Ράιχ, Μ. Λούτερ, έγραφε τα εξής: «Σύμφωνα με τις εκθέσεις των πληροφοριοδοτών μας, στο υπουργικό συμβούλιο που έγινε στην Αθήνα στις 28 Οκτωβρίου οι υπουργοί Κοτζιάς – Διοικήσεως Πρωτευούσης – και Παπαβασιλείου – υφυπουργός Ναυτικών – εκδηλώθηκαν υπέρ αποδοχής του ιταλικού τελεσιγράφου».

ΠΟΙΟΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΦΙΛΟΙ ΣΥΝΩΜΟΤΕΣ

Ο βασικός πυρήνας της αντι-Μεταξικής πτέρυγας στην Ελλάδα αποτελούταν από παλαιούς γερμανόφιλους από την εποχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι περισσότεροι εκ των οποίων (και εδώ είναι το παράδοξο) ήταν και υποστηρικτές του Μεταξά. Οι ομάδες των γερμανόφιλων συνωμοτών αποτελούνταν από εν ενεργεία στρατιωτικούς με κορυφαίο τον Υποστράτηγο Κων. Πλατή, ο οποίος θεωρούσε μεγάλο στρατιωτικό και πολιτικό λάθος της Ελλάδας την εναντίωσή της στον Άξονα.

Στην ομάδα των συνωμοτών συμμετείχαν απόστρατοι αξιωματικοί, όπως ο απόστρατος συνταγματάρχης Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος διετέλεσε υπουργός στην κυβέρνηση Μεταξά, αλλά αποπέμφθηκε τον Δεκέμβριο του 1936 ως μέλος συνωμοσίας κατά του καθεστώτος. Έκτοτε βρισκόταν σε συνεχή επαφή με την γερμανική πρεσβεία, αλλά και υπό την στενή της ελληνικής μυστικής αστυνομίας.

Άλλο κορυφαίο στέλεχος των συνωμοσιών ήταν ο Θεόδωρος Τουρκοβασίλης, φανατικός γερμανόφιλος και υπαρχηγός του κόμματος των Ελευθεροφρόνων ως το 1935. Άλλοι πολιτικοί ήταν ο Πέτρος Ράλλης, ο Περικλής Ράλλης ο Σωτήριος Γκοτζαμάνης και ο Κώστας Κοτζιας στενότερος συνεργάτης του Μεταξά.

Από τα γερμανικά αρχεία προκύπτει ότι ένα τμήμα του λεγόμενου πνευματικού κόσμου της χώρα, από καθηγητές πανεπιστημίου μέχρι ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, υπήρξαν γερμανόφιλοι.

Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρέσβυ ΜακΒι μυημένος στην συνωμοσία ήταν ο Στέφανος Στεφανόπουλος (μετέπειτα πρωθυπουργός) και ο απόστρατος συνταγματάρχης Δημήτρης Πολύζος.

Η συνωμοσία εντάθηκε μετά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και χρηματοδοτήθηκε από την Γερμανία μέσω του επιχειρηματία Έ. Κοντουμάς που βρισκόταν στην Αθήνα. Το πλέον ανησυχητικό για τον Μεταξά ήταν η πληροφορία ότι η όλη συνωμοσία ήταν γνωστή τόσο στον Γενικό διοικητή Θράκης Περικλή Κάβδα, όσο και στον Κώστα Κοτζιά, τον στενότερο συνεργάτη του δικτάτορα, που φάνηκε ότι δελεάστηκε από την πιθανότητα να διαδεχθεί τον Μεταξά και να οδηγήσει την Ελλάδα στο πλευρό του Άξονα.

ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Το καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά διέθετε πολύ ισχυρές μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών, κατασκοπίας και ιδιαίτερα αντικατασκοπίας, οι οποίες υπαγόταν στην Γενική Διεύθυνση Υπηρεσίας Αλλοδαπών, που έδρευε επί της οδού Μπουμπουλίνας.

Η ηγεσία των Μυστικών Υπηρεσιών απαρτιζόταν από το άνθος των Ελλήνων Αξιωματικών. Η υπηρεσία αυτή, απαρτιζόταν από επίλεκτους άνδρες της Αστυνομίας Πόλεων, της Χωροφυλακής, του Στρατού, της Αεροπορίας του Ναυτικού και ορισμένους πολιτικούς υπάλληλους.

Τα ηνία των Μυστικών Υπηρεσιών κατηύθυνε ο απαράμιλλος σε θέματα κατασκοπίας και αντικατασκοπίας, Υφυπουργός Δημοσίας Ασφαλείας Κωνσταντίνος Μανιαδάκης.

Στρατηγικός νους ο Αντιστράτηγος Γεώργιος Φεσσόπουλος οργανωτής και πρώτος αρχηγός τριών Ελληνικών μυστικών υπηρεσιών. Διετέλεσε Διευθυντής της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας και στην συνέχεια της Υπηρεσίας Γενικής Ασφάλειας του Ελληνικού κράτους

Υποδιευθυντής ο δαιμόνιος αξιωματικός της Αστυνομίας Πόλεων, Σπυρίδων Παξινός, ο οποίος κατείχε ηγετικό ρόλο στην υπηρεσίας της αντικατασκοπίας. Ήταν άριστος στα καθήκοντά του και ήταν μόνιμος στόχος των Γερμανών αλλά και των Βρετανών. Δολοφονήθηκε στις 24.11.1958 κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες.

Ο Υπουργός Δημοσίας Ασφαλείας, Κωνσταντίνος Μανιαδάκης ανέπτυξε ένα αποτελεσματικό δίκτυο μυστικών πρακτόρων στην Αθήνα, που γνώριζε τα πάντα για τους γερμανόφιλους συνωμότες. Όλοι οι γερμανόφιλοι παρακολουθούνταν καταγραφόταν οι κινήσεις τους και ιδιαίτερα οι επισκέψεις τους στη γερμανική πρεσβεία. Καθημερινά ενημέρωνε τον Μεταξά για τις δραστηριότητες των γερμανόφιλων. Ο Μεταξάς ήταν ενήμερος για κάθε τους κίνηση, αλλά δεν αναλάμβανε δράση εναντίον τους, γιατί δεν ήθελε να δυσαρεστήσει την Γερμανία την συγκεκριμένη στιγμή. Όλους αυτούς τους παρακολουθούσαν πράκτορες των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών.

Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ

Βασικό ρόλο για την εκδήλωση της συνωμοσίας διαδραμάτιζε ο Χρήστος Νικολόπουλος, γενικός διευθυντής της αεροπορικής εταιρείας Deutche Lufthansa στην Ελλάδα. Η γερμανοκίνητη απόπειρα ανατροπής του Μεταξά τελούσε υπό την αιγίδα του Γερμανού πρεσβευτή στην Αθήνα, πρίγκηπα Victor zu Erbach-Schonberg.

Η εκδήλωση της συνωμοσίας των γερμανόφιλων εκδηλώθηκε στις 3 Ιουνίου 1940, (τέσσερις μήνες πριν η Ελλάδα μπει στον πόλεμο), όταν ο Υπαρχηγός Γ.Ε.Σ. Υποστράτηγος Κωνσταντίνος Πλατής ζήτησε επισήμως την αντικατάσταση στην ηγεσία του στρατού του Αρχιστράτηγου των Ελληνικών Δυνάμεων Αλ. Παπάγου, με το αιτιολογικό ότι είχε ενημερωθεί από διπλωματικούς κύκλους πως ο Αρχιστράτηγος δεν ήταν αρεστός στην Γερμανία. Φυσικά η αιτιολογία του υποστράτηγου Πλατή ήταν εκ του εμφανούς ψεύτικη ήταν όμως η θρυαλλίδα που επιζητούσε ο Μεταξάς για να εκκαθαρίσει τους γερμανόφιλους μια και καλή. Εν ριπή οφθαλμού ο μυστικός μηχανισμός του Κ. Μανιαδάκη συνέλαβε όλους τους συνωμότες.

• Ο αγαπητός στους Γερμανούς Κοντουμάς, εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Δεν συνελήφθη για να μην δημιουργηθεί διπλωματικό επεισόδιο με την Γερμανία.
• Ο υποστράτηγος Πλατής τέθηκε σε διαθεσιμότητα υποβλήθηκε σε συνεχείς ανακρίσεις και εκτοπίστηκε.
• Στελέχη της νεολαίας ΕΟΝ του Μεταξά που είχαν προσχωρήσει στην συνωμοσία, εκτοπίσθηκαν.
• Ο Μεταξάς έκλεισε και τα γραφεία γερμανόφωνης εφημερίδας στην Αθήνα καθώς στα γραφεία της διεξάγονταν οι συζητήσεις για την συνωμοσία. Επρόκειτο για εφημερίδα με μηδενικό αναγνωστικό κοινό.
• Ο Κοτζιάς παρουσιάστηκε στον Μεταξά και προέβη σε δηλώσεις απόλυτης αφοσίωσης στον ίδιο. Ο Μεταξάς τις δέχθηκε με πικρία καθώς πλέον το γυαλί με τον παλαιό στενό του συνεργάτη είχε πλέον ραγίσει.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.11.2025.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Δασκαρόλης Ι. Β. «ΜΙΑ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΓΙΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ ΑΠΟ ΓΕΡΜΑΝΟΦΙΛΟΥΣ», περ. «ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ», τ. 679, Ιαν. 2025.
• Δαφνής Γρ. «Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων», εκδ. Κάκτος.
• Κιτσίκης Δ. «Η Ελλάς της 4^ης Αυγούστου και αι μεγάλαι δυνάμεις», εκδ. Ίκαρος.
• Κουκουνας Δ. «Ιστορία της Κατοχής», εκδ. Λιβάνη.
• Λεκάκης Γ., βιβλία για τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή.
• Μαρκεζίνης Σπ. «Σύγχρονη πολιτική Ιστορία της Ελλάδος», εκδ. Πάπυρος.
• Νασούλας Ι. «Ο θάνατος του Ιωάννη Μεταξά», εκδ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ Πρωτοπορια.
• Χονδροματίδης Ιάκ. «ΟΙ ΔΩΣΙΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ» εκδ. Ιστορικά ΘΕΜΑΤΑ.

ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ κατα ΜΕΤΑΞΑ μεταξας Σπινος ελληνικο εθνος ιστορια πολεμοι σταυροδρομι παγκοσμιος ελευθερια πολεμος πολεμικη αρετη Ελλαδα γεωγραφικη θεση κομβικο ανατολη δυση ελεγχος Ηπειρος Ασια, Αφρικη Ευρωπη Πελοποννησος Κρητη Κυπρος Ανατολικη Μεσογειος Επτανησα πλεονεκτικη Ελλαδος γεωπολιτικος χαρτης, Χιτλερ επιθυμια Ελλας συμμαχος υπουργος προπαγανδας προπαγανδα ναζι ναζιστικη Γερμανια Γκεμπελς, σχεδια βασιλευς Γεωργιος Β σφοδρη αντιπαθεια κινημα δυσαρεσκεια διπλωματικη συναντηση διορατικος κυβερνητης μεταξας, φημολογια φιλια γερμανικο καθεστως γερμανοφιλος αγγλοφιλος βρετανοφιλος γερμανοφιλοι αγγλοφιλοι βρετανοφιλοι  πολιτικοι γερμανοφιλια αγγλοφιλια βρετανοφιλια ουδετεροτητα, Μεγαλη Βρετανια θαλασσα, Α Β Παγκοσμιος Πολεμος θαλασσοκρατειρα δυναμη εποχη πολιτικς αξονας Γερμανια Ιταλια Ιαπωνια προσηλωση ανατροπη κυβερνηση αντικατασταση φιλα προσκειμενη Γερμανοι διπλωματια στρατιωτικοι προσωπικοτητες παρασκηνιο αποσταθεροποιηση απορρητο εγγραφο αρχηγος Γκεσταπο 14 Νοεμβριου 1940 Νοεμβριος υφυπουργος Εξωτερικων 3ο Γ Ραιχ, Λουτερ, εκθεση πληροφοριοδοτης υπουργικο συμβουλιο Αθηνα 28η 28 Οκτωβριου 1940 Οκτωβριος υπουργοι Κοτζιας Διοικησεως Πρωτευουσης Παπαβασιλειου υφυπουργος Ναυτικων Ναυτικο εκδηλωση αποδοχη ιταλικο τελεσιγραφο ΓΕΡΜΑΝΟΦΙΛΟΙ ΣΥΝΩΜΟΤΕΣ αντιμεταξικη πτερυγα παραταξη Παγκοσμιοι Πολεμοι παραδοξο υποστηρικτες συνωμοτης στρατιωτικος υποστρατηγος Πλατης μεγαλο στρατιωτικο πολιτικο λαθος ομαδα αποστρατοι αξιωματικοι αποστρατος συνταγματαρχης Σκυλακακης, Δεκεμβριος 1936 μελος συνωμοσιας καθεστως γερμανικη πρεσβεια, ελληνικη μυστικη αστυνομια Τουρκοβασιλης, φανατικος υπαρχηγος κομμα Ελευθεροφρονων Ελευθεροφρονες 20ος αιωνας μχ 1935 Ραλλης, Γκοτζαμανης συνεργατης γερμανικα αρχεια πνευματικος κοσμος καθηγητης πανεπιστημιου ανωτατος δικαστικος λειτουργος, δικαστης δικαστες Αμερικανος πρεσβυς ΜακΒη Στεφανοπουλος πρωθυπουργος Πολυζος χρηματοδοτηση επιχειρηματιας Κοντουμας Αθηνι πληροφορια γενικος διοικητης Θρακης Καβδα, θρακη δικτατορας, διαδοχος ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ μυστικες υπηρεσιες πληροφοριων, κατασκοπια αντικατασκοπια Γενικη Διευθυνση Υπηρεσιας Αλλοδαπων, οδος Μπουμπουλινας ηγεσια Ελληνες Αξιωματικοι υπηρεσια επιλεκτοι ανδρες αστυνομια Πολεων, χωροφυλακη στρατος Αεροπορια υπαλληλος κατασκοπεια αντικατασκοπεια Δημοσιας Ασφαλειας Μανιαδακης αντιστρατηγος Φεσσοπουλος οργανωτης Ελληνικες Υπηρεσια Εθνικης Ασφαλειας Υπηρεσια Γενικης Ασφαλειας ελληνικο κρατος υποδιευθυντης δαιμονιος Παξινος αριστος καθηκον Βρετανοι δολοφονια 24 νοεμβριου 1958 μυστηριωδεις συνθηκες δημοσια Ασφαλεια δικτυο μυστικοι πρακτορες μυστικος πρακτορας μυστικοπρακτορας Αθηνων παρακολουθηση καταγραφη κινησεις επισκεψη κινηση, δυσαρεσκεια ευπ Νικολοπουλος, γενικος διευθυντης Deutche Lufthansa αεροπορικη εταιρεια λουφτχανσα γερμανοκινητη αποπειρα Γερμανος πρεσβευτης πριγκηπας τσου ερμπαχ σονμπεργκ zu Erbach Schonberg εκδηλωση 3 Ιουνιου 1940, ιουνιος ΓΕΣ στρατου αρχιστρατηγος Ελληνικων Δυναμεων Παπαγος διπλωματικοι κυκλοι ψευτικη εκκαθαριση μηχανισμος συληψη διπλωματικο επεισοδιο διαθεσιμοτητα ανακριση εκτοπισμος νεολαια ΕΟΝ γραφεια γερμανοφωνη εφημεριδα γραφειο συζητηση εφημεριδα απολυτη αφοσιωση πικρια κιτσικης 4 4^η Αυγουστου μεγαλες δυναμεις κατοχη λεκακης μαρκεζινης θανατος ΔΩΣΙΛΟΓΟΙ δωσιλογοι δωσιλογος δοσιλογοι δοσιλογος δοσιλογισμος δωσιλογισμος