Και ο «στρεβλός» Σρεκ είναι εμπνευσμένος από την ελληνική μυθολογία! – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Σας έχω ξαναγράψει και ξαναπεί, πως από την ελληνική μυθολογία «ψωνίζουν» οι ποιητές, οι συγγραφείς και οι σεναριογράφοι όλου του κόσμου. Ελεύθερα, άκριτα, χωρίς να αποδίδουν πνευματικά δικαιώματα και το χειρότερο, διαστρεβλώνοντας τους αρχαίους χαρακτήρες, όπως θέλουν… Γι’ αυτήν την διαστρέβλωση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς των Ελλήνων, δεν υπάρχει καμμιά επιτροπή ελέγχου…

• ΔΙΑΒΑΣΤΕ για τον ET τον εξωγήινο, ΕΔΩ.

Ο Σειληνός είναι ο ἀχώριστος σύντροφος τοῦ Βάκχου Διονύσου. Είναι ἀκοίτας. Παρίσταται ὡς πατὴρ τῶν Σατύρων. Οι παλαιότεροι Σάτυροι ἐκαλοῦντο Σειληνοί. Αὐτὸς ὅμως διέκρινετο μεταξὺ ἐκείνων διὰ τὴν προφητικὴν αὐτοῦ δύναμιν. Ὁ τύπος Σιληνὸς εἶναι μεταγενέστερος καὶ ἀδόκιμος. – ΠΗΓΗ: Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀφρ. 263. Πινδ. Ἀποσπ. 57. Ἡρόδ. 7.26., 8.138. Εὐρ. Κυκλ. 13, 82, 269. =Διόδ. 3.72. Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 3.18. Ἰακώψιον εἰς Ἀνθ. Π. 34. Οὐεργιλ. Ἐκλ. 6.31. Voss. εἰς Οὐεργιλ. Ἐκλ. 6.14,18. Müller Archäol. Kunst 386.

• ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΣΕΙΛΗΝΩΝ, ΕΔΩ.

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, ο Σειληνός ήταν ο στενότερος σύντροφος και δδιάσκαλος του θεού Βάκχου Διονύσου, φημισμένος για την σοφία του, όταν ήταν μεθυσμένος, και για τον ρόλο του ως ηγέτη των σατύρων και των σειληνών. Οι αρχαίοι συγγραφείς τον δείχνουν συχνάκις ως μια παράδοξη φιγούρα – κωμική μέσα στην μέθη του, αλλά σεβαστή, για τις αλήθειες που έλεγε σε στιγμές μέθης και φρενίτιδας. Από αυτόν βγήκε εξ άλλου η παροιμία «από μικρό κι από τρελλό, μαθαίνεις την αλήθεια», που λέει ακόμη ο ελληνικός λαός!

Στην τέχνη, χρησίμευε ως το αντιθετικό πρόσωπο – δίπολο για τον Διόνυσο: Γερασμένος, εκκεντρικός και άγρια ​​εκφραστικός, ενσαρκώνοντας την ασυγκράτητη ενέργεια της ακολουθίας του θιασου του θεού. Άπειρες οι απεικονίσεις του, δείχνουν την δημοφιλία του…

Τα ελληνικά χάλκινα γλυπτά θαυμάζονται για τον ρεαλισμό τους. Αλλά το παρακάτω κεφάλι του Σειληνοί ξεχωρίζει για την εξαιρετική ψυχολογική του δύναμη, αποτυπώνοντας την ένταση, μεταξύ γλεντιού και οράματος, που καθόριζε τον χαρακτήρα του Σειληνού.

Πρόκειται για εξαιρετικό χυτό προσωπειο. Ο σύντροφος του θεού Διονύσου απεικονίζεται με τρυπημένα αυτιά σαν σάλπιγγες, που πλαισιώνουν το φαλακρό του μέτωπο, τα διογκωμένα αμυγδαλωτά μάτια του βαθειά, κάτω από ένα ρυτιδωμένο μέτωπο. Μια λεπτή μύτη και στρογγυλεμένα ζυγωματικά τονίζουν το εκφραστικό πρόσωπο, ενώ οι τακτοποιημένα χαραγμένες, ακτινωτές τούφες της γενειάδας και του μουστακιού του, ολοκληρώνουν την ζωντανεια και τα χαρακτηριστικά του.

Το αρχαίο ελληνικό γλυπτό εκτέθηκε μάλιστα στο Μουσείο Τέχνης Fogg στην έκθεση «Η Ομορφιά της Αρχαίας Τέχνης. Συλλογή Norbert Schimmel», Καιμπριτζ, 15.11.1964 – 14.2.1965.

Αλλά χρησιμοποιήθηκε στην τέχνη για κάθε μορφή μεθυσμένου – μεθύστακα, στο κινηματογράφο, το θέατρο, την λογοτεχνία… Αλλά και πιο πρόσφατη η φιγούρα των κινουμένων σχεδίων, του Σρεκ.

Ο Σρεκ είναι ένας φανταστικός χαρακτήρας-τέρας, που δημιουργήθηκε από τον Αμερικανό συγγραφέα W. Steig. Ο Σρεκ είναι ο πρωταγωνιστής του ομώνυμου βιβλίου («Shrek!», 1990), μιας σειράς ταινιών από την DreamWorks Animation (2001), καθώς και ενός μιούζικαλ. Ο ίδιος συγγραφέας, το 2001, έγραψε και το «Ένα δώρο από τον Δία».

Τα χαρακτηριστικά του Σρεκ παίρνουν στοιχεία και από τον αυτοτριαδικό Διόνυσο και από τον Σειληνό:

• Ο κοιλαράς (όπως και ο Σειληνός) Σρεκ σχετίζεται και με έναν ευέξαπτο και υπερκινητικό ομιλούντα γάιδαρο (όπως και ο Διόνυσος).
• Ο πατέρας του Σρεκ προσπάθησε να τον φάει – θυμηθείτε τον διαμελισμό του Ζαγρέως Διονύσου. Οι Τιτάνες με διαταγή της Ήρας κομματιάζουν τον ταύρο-Ζαγρέα, βράζουν το κρέας του και το τρώνε.
• Ο Σρεκ είναι ένας «μεγάλος, ηλίθιος, άσχημος γίγαντας!» – χαρακτηρισμοί παρόμοιοι με αυτούς που δίνονται για τον Σειληνό, όταν είναι μεθυσμένος…
• Ο Σρεκ ερωτεύεται βαθειά την Φιόνα – ο Διόνυσος την Αριάδνη…

Ακόμη και το όνομά του προκύπτει από το αρχαίο ελληνικό επίθετο στρεβλός (< ρ. στρέφω) = στραβός, συστραμμένος / συνεστραμμένος, κυρτός, καμπύλος, καμπουριαστός, διεστραμμένος, δύστροπος, ιδιότροπος (> λέμε «στρεβλός χαρακτήρας»), παραβλώψ, ἀλλοίθωρος (ὁ ἔχων τοὺς ὀφθαλμοὺς διεστραμμένους), συνωφρυωμένος (ἐπὶ τῶν ὀφρύων καὶ τοῦ μετώπου), ἐρρυτιδωμένος, «ἀνάποδος», πανοῦργος, αὐθάδης. «Λοξοβάται στρεβλοί», οι καρκίνοι (τα καβούρια). – ΠΗΓΗ: Ομ. Βατραχομυομ. 307. Νικ. Ἀλεξιφ. 442. Αριστ. Ρητορ. 1.1,5. Ἀριστοφ. Θεσμ. 516 και Βάτρ. 878. Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 163. Εὔπολ. ἐν «Μαρικᾷ» 6. Ἱππ. π. Ἀερ. 289. Ἑβδ. (Ψαλμ. ΙΖ΄,26, Σειρὰχ Λ΄,20).[1]

Η προέλευση του παραπάνω αρχαίου γλυπτού, όπως λένε, είναι από:

• την περίφημη ιδιωτική συλλογή του N. Schimmel, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ. Αποκτήθηκε πριν από το 1964 στην Νέα Υόρκη.
• Τον Οίκο Δημοπρασιών Sotheby’s Νέα Υόρκη, 16.12.1992, αρ. 48.
• Αποκτήθηκε τον H. A. Cahn, HAC Kunst der Antike, Βασιλεία, Ελβετία.
• την ιδιωτική συλλογή του D. Vollen, Βασιλεία, Ελβετία (αποκτήθηκε το 1993).
• τον Οίκο Δημοπρασιών Christie’s Λονδίνο, 6.12.2017, αρ. 41 (επωλήθη για 17.000 ευρώ).

Γιατί τα λέω όλα αυτά σήμερα;

Μα, διότι η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΑΛΚΙΝΗ ΜΑΣΚΑ του ΣΕΙΛΗΝΟΥ, των ΑΡΧΩΝ 5^ου ΑΙΩΝΑ π.Χ. / A GREEK BRONZE MASK OF SILENUS, CIRCA EARLY 5th CENTURY BC / » δημοπρατείται στις 21.11.2025 από την Galerie Zacke στην Βιέννη Αυστρίας και την θέλουν έως τώρα 2,991 μασκαραδες. Το ανεκτίμητον, εκτιμάται 12,000 δολλάρια… – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΩΝ, ΕΔΩ.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.11.2025.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Hoffmann H. (επιμ.) «Η Ομορφιά της Αρχαίας Τέχνης: η Συλλογή N. Schimmel», Μάιντς, 1964.
• Muscarella O. Wh. (επιμ.) «Αρχαία Τέχνη: Η Συλλογή N. Schimmel, Μάιντς», 1974.
• Settgast J. «Von Troja bis Amarna: Η Συλλογή N. Schimmel», Μάιντς, 1978.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Κατ’ άλλους το όνομά του, λένε, ίσως, σχετίζεται με την γερμανική λέξη Schreck (= φόβος ή τρόμος), αλλά αυτό στερείται βάσεως…

αρχαια ελληνικη μυθολογια ποιητες, συγγραφεις σεναριογραφοι πνευματικα δικαιωματα διαστρεβλωση αρχαιοι χαρακτηρες, αυλη πολιτιστικη κληρονομια Ελληνων, επιτροπη ελεγχου ελεγχος στρεβλος Σρεκ εμπνευση ποιητης, συγγραφεας σεναριογραφοι ΕΤ Ε.Τ. E.T. ET ο εξωγηινος, σπιλμπεργκ Σειληνος αχωριστος συντροφος Βακχος Διονυσος ακοιτας πατηρ Σατυρων Σατυροι Σατυρος παλαιοτεροι σατυρα Σειληνοι προφητικη δυναμις προφητεια δυναμη προφητης Σιληνος αδοκιμος ομηρος υμνος εις αφροδιτη Πινδαρος ηροδοτος Ευριπιδης Διοδωρος αιλιος ιακωψιον ανθολογια Παλατιανη μυθος συντροφος διδασκαλος θεος Διονυσος σοφος σοφια μεθυσμενος, ηγρτης αρχαιοι ελληνες συγγραφεις παραδοξη φιγουρα κωμικη μεθη σεβαστη, αληθεια φρενιτιδα παροιμια απο μικρο κι απο τρελλο, μαθαινεις την αληθεια τρελο ελληνικος λαος τρελλα τρελα τεχνη, χρηση αντιθετικο προσωπο – διπολο Διονυσου γερος γερασμενος, εκκεντρικος αγρια ​​εκφραστικος, ασυγκρατητη ενεργεια ακολουθια θιασος απεικονιση δημοφιλια αρχαια ελληνικα χαλκινα γλυπτα ρεαλισμος κεφαλι εξαιρετικη ψυχολογικη δυναμη, αποτυπωση ενταση, γλεντι οραμα χαρακτηρας εξαιρετικο χυτο τρυπημενα αυτια σαλπιγγα φαλακρο φαλακρος μετωπο, διογκωμενα αμυγδαλωτα ματια ρυτιδωμενο ρυτιδα λεπτη μυτη στρογγυλεμενα ζυγωματικα εκφραστικο προσωπο, χαραγμενη ακτινωτη τουφα γενειαδα γενια γενεια μουστακι ζωντανια ζωντανεια χαρακτηριστικο αρχαιο ελληνικο γλυπτο εκθεση Μουσειο Τεχνης Fogg ομορφια της Αρχαιας Τεχνης συλλογή Norbert Schimmel σιμελ σιμμελ Καιμπριτζ, 1964 1965 μορφη μεθυστακας, κινηματογραφος, θεατρο, λογοτεχνια φιγουρα κινουμενα σχεδια κινηματογραφικη ταινια φανταστικος χαρακτηρας τερας, δημιουργια Αμερικανος Σταιγκ πρωταγωνιστης βιβλιο 1990 Dream Works Animation μιουζικαλ δωρο απο τον Δια χαρακτηριστικα κοιλαρας κοιλια ευεξαπτος υπερκινητικος ομιλουντας γαιδαρος ονος πατερας διαμελισμος Ζαγρεας ζαγρευς Τιτανες διαταγη θεα ηρα κομματιασμα τεμαχισμα ταυρος ταυροθεος βρασιμο κρεας διατροφη μεγαλος, ηλιθιος, ασχημος γιγαντας ερωτας Φιονα Αριαδνη ονομα ελληνικο επιθετο στρεφω στραβος, συστραμμενος / συνεστραμμενος, κυρτος, καμπυλος, καμπουριαστος, διεστραμμενος, δυστροπος, ιδιοτροπος παραβλωψ, αλλοιθωρος οφθαλμος διεστροδη συνωφρυωμενος οφρυς ερρυτιδωμενος, αναποδος πανουργος, αυθαδης λοξοβατης καρκινος καβουρι Ομηρου Βατραχομυομαχια Αριστελης αριστοφανης Μενανδρος Ψαλμοι προελευση ιδιωτικη Νεα Υορκη,  Οικος Δημοπρασιων σοθμπι σοθμπις Sotheby Καν Cahn, Βασιλεια, Ελβετια βολεν βολλεν Vollen, Ελβετιας Δημοπρασιες κριστι κριστι Christi Λονδινο, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΑΛΚΙΝΗ ΜΑΣΚΑ του ΣΕΙΛΗΝΟΥ, 5^ος αιωνας πΧ δημοπρασια Galerie Zacke Βιεννη Αυστρια Μαιντς γερμανικη λεξη Schreck φοβος τρομος αυτοτριαδικος τριαδικοτητα τριαδα τριας αυτοτριαδικοτητα