Το 1853 ο βασιλιάς της Ελλάδος, Όθων, έλαβε μια επιστολή από δύο Ιταλούς από το Portoferraio[1] της νήσου Έλβα, της Τοσκάνης, με επισυνάπτομενο έναν μικρό οδηγό με μεθόδους αμπελοκαλλιέργειας.
- ΔΕΙΤΕ το βίντεο του Γ, Λεκάκη για το αρχαιοτερο αμπελι στον κοσμο: ΑΜΠΕΛΟΣ 35.000.000 ΧΡΟΝΩΝ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ!!! – ΕΔΩ.
Ο οδηγός προτεινει τρόπους κλαδέματος και στήριξης των κλημάτων, ώστε αυτά να αναπτυχθούν παράλληλα με το έδαφος.
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΑΜΠΕΛΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ, ΕΔΩ.
Την επόμενη χρονιά, το ελληνικό υπουργείο Εσωτερικών σε έγγραφό του προς τον βασιλιά θεωρεί ότι η μέθοδος αμπελοκαλλιέργειας, που προτείνουν οι δύο Ιταλοί είναι επωφελής για τα κλήματα και θα τα προστατεύσει από τις ασθένειες, ενώ με σχετική εγκύκλιό του κάλεσε τις διοικητικές αρχές της χώρας να ενημερώσουν τους αμπελοπαραγωγούς για την νέα μέθοδο.
ΠΗΓΗ: ΓΑΚ, Κ.Υ., Υπουργείο Εσωτερικών Όθωνα Α΄, φ. 261. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.11.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Γ. Λεκάκη:
[1] Η Φερραία > Φερραίο, Πορτοφεραίο είναι πόλη και δήμος στην επαρχία του Λιβόρνο, στον 42ο παράλληλο [42°49′N 10°19′E], στην άκρη του ομώνυμου λιμανιού του νησιού Έλβα στην Τοσκάνης. Είναι η μεγαλύτερη πόλη του νησιού στο Τυρρηνικό πέλαγος.
Εδώ αποβιβάσθηκαν οι Αργοναύτες του Ιάσονος, καθώς αναζητούσαν την Κίρκη και το ονόμασαν Ἀργῳος λιμὴν από το πλοίο τους, την Αργώ (> Πόρτο Αργώ) – βλ. Απολλ. Ρόδιος. Κατ’ άλλους από την επίσης ελληνική λέξη ἀργός (= λευκός), από το χρώμα των τοπικών βράχων, και τις παραλίες από υπόλευκο τουρμαλίνη απλίτη, που και σήμερα βρίσκεται κοντά στην παραλία Γαία. Η πόλις συνέχισε ως ετρουσκική ελληνική.
Το τοπωνύμιο Φερραια / Φεραια καταγράφεται για πρώτη φορά μόλις το 1278 μ.Χ. και ως Comunis Ferrare, σε έγγραφο της Pisan, από το 1289. Ετυμολογείται από τις δραστηριότητες σιδήρου (ferro) και χάλυβα, που υπήρχαν στην περιοχή ήδη από την ετρουσκική ελληνική και μετέπειτα ρωμαϊκή εποχή.
Η πόλη στα σύγχρονα χρόνια ιδρύθηκε από τον Κοσμά Α΄ των ελληνικής καταγωγης Μεδίκων, Μεγάλο Δούκα της Τοσκάνης, το 1548, με το όνομα Κοσμόπολις («Η Πόλη του Κοσμά»), για να εξισορροπήσει την παρουσία της ισπανικής ακρόπολης στο Πόρτο Ατσούρο. Διέθετε τρία φρούρια (Φόρτε Στέλλα, Φαλκόνε και Ινγκλέζε) και τεράστια τειχη – όλα ορατά μέχρι σήμερα. Ο φάρος στον βόρειο προμαχώνα του Forte Stella, που κτίσθηκε την ίδια χρονια επίσης από τον Κοσμά Α΄ των Μεδίκων, μεγάλων ευεργετών της Ιταλίας.
Το δε μετάλλιο των Μεδίκων, φιλοτεχνημένο από τον Ντ. Ποτζίνι, το 1555, απεικονίζει τον θεό Ποσειδώνα, του ελληνικού πανθέου, κοντά στην αλυσίδα που έκλεινε το λιμάνι (παραπάνω φωτ.).
Σήμερα, από το σπουδαίο ετρουσκικό-ελληνικό παρελθόν της πόλεως μπορείτε να δείτε έναν οικισμό στο Castiglione di San Martino, στο Μόντε Φάμπρελο, στο Μόντε Πούτσιο και μια νεκροπολη στην Κάσα ντελ Ντούκα (Οικια Δουκα). Από τις αρχαιότητές της ακόμη δυο ρωμαϊκές βίλες (“των Σπηλαίων” και της Λινγκουέλα) και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Λινγκουέλα. – ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Στράβων, Γεωγραφία , V, 2,6.
οδηγος αμπελοκαλλιεργειας 19ος αιωνας μΧ 1853 Ferraia μεταλλιο Μεδικων, Ποτζινι, 16ος 1555, απεικονιση θεος Ποσειδωνας, ποσειδων αρχαιο ελληνικο πανθεον αλυσιδα λιμανι ετρουσκικο ελληνικο αρχαιος οικισμος καστρο Castiglione di San Martino, αγιος μαρτινος ορος Μοντε Φαμπρελο, Πουτσιο νεκροπολη Κασα ντελ Ντουκα Οικια Δουκα αρχαιοτητα ρωμαικη βιλα βιλλα επαυλις επαυλη των Σπηλαιων σπηλαια σπηλαιο Λινγκουελα αρχαιολογικο Μουσειο Λεκακης Φερραια Φερραιο, Πορτοφεραιο πολη δημος επαρχια Λιβορνο, 42ος παραλληλος λιμανι νησι νησος ελβα Τοσκανης Τυρρηνικο πελαγος αποβιβαση Αργοναυτες Αργοναυτικη εκστρατεια ιασων Ιασονας, αναζητηση Κιρκη ονομα αργῳος λιμην πλοιο Αργω Πορτο Απολλωνιος Ροδιος ελληνικη λεξη αργος λευκος λευκο χρωμα βραχος παραλια υπολευκο τουρμαλινης απλιτης, Γαια Ghiaie πολις ετρουσκικη ελληνικη τοπωνυμιο ετυμολογια Φεραια πρωτη φορα 13ος 1278 Comunis Ferrare, φερραρε φεραρε εγγραφο πιζαν πισαν Pisan, 1289 σιδηρος ferro χαλυβας, αρχαιοι ετρουσκοι ελληνες ρωμαικη εποχη ιδρυση Κοσμας Α μεδικων ελληνικη καταγωγη Μεδικοι Μεγαλος Δουκας Τοσκανη 16ος 1548, Κοσμοπολις Κοσμοπολη του Κοσμα ισπανικη ακροπολη ακροπολις ισπανια ισπανοι Ατσουρο φρουριο καστρο Φορτε Στελλα, Φαλκονε Ινγκλεζε τειχη φαρος προμαχωνας ευεργετης ευεργετες Ιταλιας ιταλια Υπουργειο Εσωτερικων οθωνας 19ος 1853 βασιλιας της Ελλαδος, οθων, επιστολη Ιταλος Portoferraio μεθοδος αμπελοκαλλιεργεια κλαδεμα στηριξη κλημα ελληνικο εγγραφο βασιλευς αμπελος αμπελι κληματα προστασια ασθενεια εγκυκλιος αμπελοπαραγωγος Στραβωνας Στραβων
