Του Άκη Γκολφίδη
Αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο ύστερα από την τρυφερή και επίμονη παρότρυνση των μαθητών μου. Τους ευχαριστώ από καρδιάς, γιατί με την δική τους φωνή άκουσα ξανά την δική μου. Δεν είναι ένα απλό βιβλίο· είναι το μονοπάτι της ζωής μου, ειπωμένο μέσα από τα αυτιά, τα μάτια, τις ανάσες και τις σιωπές μου.
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΑΚΗ ΓΚΟΛΦΙΔΗ, ΕΔΩ.
Είναι οι μνήμες που έγιναν ήχοι, οι εμπειρίες που γέννησαν μουσικές, οι άνθρωποι που έγραψαν ιστορίες μέσα στην ψυχή μου. Μέσα από την Ελληνική και παγκόσμια δισκογραφία θα προσπαθήσω να αγγίξω όσα έζησα και όσα με διαμόρφωσαν· τα γεγονότα, τα βιώματα, αλλά και τις αόρατες γραμμές που συνδέουν τον ήχο με τον πολιτισμό, την τεχνολογία και, πάνω απ’ όλα, με τους ανθρώπους που τον υπηρετούν.
Γιατί η δισκογραφία δεν είναι απλώς ένας κλάδος· είναι ένας ζωντανός οργανισμός που αναπνέει τέχνη και επιχειρηματικότητα, φως και σκοτάδι. Μια απέραντη βιομηχανία που χωρά μέσα της την δημιουργία, την διανομή, την ελπίδα του καλλιτέχνη και την προσμονή του ακροατή. Μια ιστορία όπου ο παλμός της μουσικής συναντά τον παλμό της ζωής με την γέννηση και την καταστροφή της.
Το βιβλίο που έχετε στα χέρια σας ειναι χωρισμένο σε τρία μέρη:
- Το πρώτο η παγκόσμια δισκογραφία,
- το δεύτερο η Ελληνική δισκογραφία και
- το τρίτο εγώ μέσα σε αυτήν.
Οι πρώτοι εμπορικοί δίσκοι κυκλοφόρησαν γύρω στο 1890–1894 από την εταιρεία του Berliner, σε σχήμα επίπεδου δίσκου 5 ιντσών (13 εκατ.), από σκληρό καουτσούκ, και λίγο αργότερα από σελάκ (shellac). Το format εκείνης της εποχής ήταν 78 στροφές / λεπτό (78 rpm), που καθιερώθηκε αργότερα ως στάνταρ.
Και η μουσική αρνήθηκε να… καεί.
Υπήρξαν εποχές που οι δίσκοι δεν ήταν πλαστικά αντικείμενα ούτε κομμάτια βινυλίου∙ ήταν καθρέφτες ψυχών. Κάθε αυλάκι κουβαλούσε όνειρα, φόβους, έρωτες και επαναστάσεις. Στην Αμερική, ένας νεαρός που κινούνταν σαν ηλεκτρισμός, ο Elvis, τίναξε τα τείχη και τραγούδησε την αγωνία μιας γενιάς που δεν ήξερε πού ανήκει, ενώ τα jukebox έσταζαν φωτιά. Ταυτόχρονα οι ”λευκοί φύλακες” του κατεστημένου ένιωθαν το έδαφος να τρίζει κάτω από τα πόδια τους, γιατί οι ήχοι των μαύρων γίνονταν η ίδια η καρδιά της Αμερικής. Blues, jazz, gospel, soul, rock & roll – μουσικές ποτισμένες ιδρώτα, καπνό, πόνο και έρωτα. Κάθε δίσκος, μια ρωγμή∙ κι από μέσα της ξεπηδούσε ένας κόσμος που δεν θα γύριζε ποτέ πίσω. Στην Βρετανία, τέσσερις νεαροί από το Λίβερπουλ σήκωσαν τον κόσμο στους ώμους σαν προφήτες της χαράς, ενώ απέναντί τους οι Stones έδωσαν φωνή στην ατίθαση πλευρά της ελευθερίας. Η μουσική έγινε κραυγή και ύμνος μιας γενιάς που αρνήθηκε να σωπάσει.
Στο Ντιτρόιτ, η Motown χτυπούσε σαν δεύτερη καρδιά της Αμερικής∙ κάθε ρεφρέν ήταν σφαίρα στον ρατσισμό, κάθε μελωδία διακήρυξη ισότητας. Στους δρόμους του Παρισιού, φοιτητές και εργάτες έστηναν οδοφράγματα, κι ο Μάης του 1968 έσμιγε με κιθάρες και συνθήματα, ενώ οι Brel, Brassens και Aznavour τραγουδούσαν έρωτες, απώλειες και ειρωνείες απέναντι στην εξουσία. Στην Αμερική, οι πορείες κατά του πολέμου του Βιετνάμ έβρισκαν φωνή στο “Blowin’ in the Wind” και στο “Give Peace a Chance”. Κι έπειτα το Woodstock. Μισό εκατομμύριο άνθρωποι μέσα στην λάσπη απέδειξαν ότι ειρήνη, έρωτας και ελευθερία μπορούσαν να υπάρξουν αληθινά, έστω για τρεις μέρες. Ο Dylan, η Baez τραγούδησαν για ειρήνη στον κόσμο. Η μουσική έπαψε να είναι διασκέδαση∙ έγινε όπλο, φλόγα, σημαία.
Οι δεκαετίες κύλησαν κι ο ήχος βάρυνε. Οι Pink Floyd ύψωσαν καθεδρικούς από ήχους, οι Zeppelin έκαψαν τον ουρανό, κι ο Bob Marley έδωσε εντολή εξέγερσης με το “Get Up, Stand Up”. Ο Marvin Gaye ψιθύρισε “What’s Going On” κι αποκάλυψε έναν κόσμο πνιγμένο στο αίμα. Ο James Brown φώναξε “I’m Black and I’m Proud” και η συναυλία του έγινε πράξη αντίστασης. Στη Νέα Υόρκη οι μπάλες της disco έλαμπαν, μα από κάτω χτυπούσε η ψυχή μιας LGBTQ+ κοινότητας που για πρώτη φορά έβρισκε καταφύγιο. Η μουσική έδινε φωνή σε όσους η κοινωνία πετούσε στο περιθώριο.
Ύστερα ήρθαν τα πυροτεχνήματα. Το MTV έστησε έναν νέο καθρέφτη, κι εκεί η Madonna, ο Michael Jackson, ο Prince έγιναν εικόνες αθανασίας. Μα δεν ήταν μόνο θέαμα. Το “We Are the World” ένωσε φωνές σε μια παγκόσμια αγκαλιά, ο Peter Gabriel έσκισε το πέπλο του απαρτχάιντ, το “Sun City” έγινε μαχαίρι στην καρδιά της καταπίεσης και το Abbey Road έγινε ο ναός . Η μουσική στάθηκε στην γραμμή μάχης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και νίκησε εκεί όπου οι πολιτικοί σιωπούσαν.
Στο Σιάτλ, η κραυγή του Cobain άνοιξε πληγή∙ μια γενιά που δεν άντεχε άλλο ψέμα φώναξε μέσα από το “Smells like Teen Spirit”. Στην Ευρώπη το Τείχος έπεσε, κι οι αποθήκες του Βερολίνου γέμισαν κλαμπ όπου το “Born Slippy” χτυπούσε σαν καρδιά ατέλειωτων νυχτών με σφύριγμα από τους Scorpions. Ο Mandela βγήκε από την φυλακή, η Αφρική ανέβηκε στο παγκόσμιο προσκήνιο, κι η μουσική φώναξε ξανά ότι κανένας άνθρωπος δεν γεννιέται δεμένος.
Στον νέο αιώνα, οι ήχοι έγιναν παγκόσμιοι. Ένα κρουστό από την Σενεγάλη μπορούσε να γίνει ποπ, ένα τραγούδι στην γλώσσα των Zulu να γίνει ύμνος. Οι Daft Punk με την βοήθεια του Nile Rodgers έκαναν τις μηχανές να ονειρεύονται, κι η σκηνή άνοιξε για φωνές που άλλοτε έμεναν στο περιθώριο. Η μουσική δεν ήταν πια εξωτική∙ ήταν δικαίωμα όλων.
Κι έπειτα οι στάχτες: η φωτιά στην Universal κατάπιε φωνές που δεν θα ξανακουστούν ποτέ. Μα εκεί όπου οι αρχειοθήκες έγιναν στάχτη, γεννήθηκαν νέα τραγούδια στο YouTube∙ κομμάτια που ταξίδευαν χωρίς δισκογραφικές, χωρίς άδεια. Γιατί η μουσική δεν φυλακίζεται∙ είναι το πιο άγριο ανθρώπινο δικαίωμα. Σήμερα, τρεις κολοσσοί κρατούν την αγορά στα χέρια τους. Μα η αλήθεια κρύβεται αλλού: σε ένα υπόγειο, μια κιθάρα, ένα κινητό∙ εκεί όπου ένα παιδί γελά και ηχογραφεί, ανάβει η επόμενη σπίθα. Γιατί η δισκογραφία είναι ποτάμι∙ κουβαλά μνήμες, φωνές, όνειρα. Δεν είναι Spotify, δεν είναι απλή κατανάλωση. Είναι ο τρόπος που οι κοινωνίες μιλούν στον εαυτό τους. Είναι ιστορία, αντίσταση, συγκίνηση. Είναι η μνήμη μας σε ήχο.
Είναι η φωτιά που καίει και δεν σβήνει. Είναι η αγωγή της ψυχής μας.
Πάμε να δούμε αναλυτικά τα θέματα αυτού του κλάδου… – Για ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ του βιβλίου, ΕΔΩ.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 12.11.2025.
ΧΩΡΙΣ ΦΙΛΤΡΟ Παγκοσμια Δισκογραφια Γκολφιδης βιβλιο μαθητες ζωη ηχοι, ηχος μουσικη ανθρωποι ιστορια ψυχη ελληνικη δισκογραφια πολιτισμος τεχνολογια ανθρωποι μουσικης τραγουδιου κλαδος ζωντανος οργανισμος τεχνη επιχειρηματικοτητα βιομηχανια δημιουργια, διανομη ελπιδα καλλιτεχνης προσμονη ακροατης πρωτοι εμπορικοι δισκοι 19ος αιωνας μχ 1890 1894 εταιρεια μπερλινερ Berliner, σχημα επιπεδος δισκος σκληρο καουτσουκ, σελακ shellac 78 στροφων στροφες λεπτο εποχη πλαστικο αντικειμενο βινυλιο καθρεφτης ψυχων αυλακι ονειρο φοβος, ερωτας επανασταση Αμερικη νεαρος ηλεκτρισμος, ελβις πρισλει Elvis, αγωνια γενια jukebox juke box τζουκ μποξ λευκος φυλακας κατεστημενο μαυροι μπλουζ Blues, τζαζ jazz, γκοσπελ gospel, σοουλ soul, ροκ εν ρολ rock & roll πονος ρωγμη κοσμος Βρετανια, νεαροι Λιβερπουλ προφητες χαρας, μπιτλς beatles ρολινγκ στοουνς Stones φωνη ελευθερια κραυγη υμνος γενια αρνηση σιωπη Ντιτροιτ, μοταουν Motown ρεφρεν ρεφραιν επωδος σφαιρα ρατσισμος μελωδια διακηρυξη ισοτητα Παρισι γαλλια φοιτητες εργατες οδοφραγματα, Μαης του ’68 κιθαρα συνθημα μπρελ Brel, μπρασενς Brassens αζναβουρ Aznavour τραγουδια ερωτες, απωλεια ειρωνεια εξουσια ΗΠΑ πορεια πολεμος Βιετναμ γουντστοκ Woodstock ειρηνη, ντυλαν ντιλαν Dylan, μπαεζ Baez διασκεδαση οπλο, φλογα, σημαια πινκ φλοιντ Pink Floyd ζεπελιν Zeppelin μαρλει Bob Marley εντολη εξεγερση γκειβ Gaye αιμα μπραουν Brown μαυρος συναυλια αντισταση Νεα Υορκη μπαλα μπαλλα ντισκο disco κοινοτητα πρωτη φορα κοινωνια περιθωριο MTV μαντονα μαντοννα Madonna, τζακσον Jackson, πρινς Prince αθανασια θεαμα φωνες αγκαλια γκαμπριελ Gabriel απαρτχαιντ, καταπιεση αμπει ροουντ Abbey Road μαχη ανθρωπινα δικαιωματα πολιτικοι Σιατλ, κραυγη κομπειν Cobain ψεμα Ευρωπη Τειχος βερολινου βερολινο αποθηκη κλαμπ club σφυριγμα σκορπιονς Scorpions μαντελα Mandela φυλακη Αφρικη παγκοσμιο προσκηνιο, παγκοσμιοι κρουστο Σενεγαλη ποπ, pop γλωσσα ζουλου Zulu υμνος Daft Punk Rodgers μηχανη σκηνη δικαιωμα φωτια Universal γιουνιβερσαλ αρχειοθηκη YouTube κομματια ταξιδι χωρις δισκογραφικες, αδεια αγριο ανθρωπινο δικαιωμα κολοσσος αγορα αληθεια υπογειο, κινητο τηλεφωνο παιδι γελιο ηχογραφηση μνημες, φωνες, καταναλωση συγκινηση αγωγη ψυχης ψυχαγωγια
