Χάντρες και προσωπικά στολίδια 16.000 χρόνων βρέθηκαν στην Γερμανίκεια Κιλικίας – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Το σπήλαιο Ντιρεκλί ευρίσκεται στο Ντένγκελ της Ονικισουμπάτ[1], 65 χλμ. από την Γερμανίκεια[2] Κιλικίας, στην έκταση που κατέχει νυν η νοτιοκεντρική Τουρκία, οι ανασκαφές του οποίου συνεχίζονται από το 2007, εδώ και 19 χρόνια, έχουν αποκαλύψει μεγάλο αριθμό διακοσμητικών χαντρών, που χρονολογούνται από την Επιπαλαιολιθική περίοδο.

• ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΙΑ, ΕΔΩ.

Νέα ευρήματα: δύο οστέινα σουβλιά και τέσσερις χάντρες, 13.000 χρόνων.

Ο κ. C. M. Erek (καθηγητής στο Τμήμα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου «Hacı Bayram Veli» της Άγκυρας) εδήλωσε ότι «οι διαφορές μεταξύ των σουβλιών υποδηλώνουν ότι το ένα μπορεί να χρησιμοποιήθηκε για να τρυπήσει πέτρινες χάντρες, ενώ το άλλο πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε στην κατεργασία δέρματος ή στην κατασκευή ενδυμάτων. Πιστεύεται ότι οι χάντρες τοποθετούνταν σε ταφές για να στολίσουν τους νεκρούς. Η διαφοροποίηση σε αυτήν την τυπολογία εργαλείων και η χρήση διαφόρων υλικών σε διαφορετικούς τομείς, υποδηλώνουν ένα ορισμένο επίπεδο βιομηχανικής ανάπτυξης κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου», κατέληξε ο κ. Erek.

ΠΗΓΗ: «Bone tools, beads unearthed in Direkli Cave», Anadolu, Hürriyet Daily News, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.10.2025.

Το σπήλαιο Direkli θα ηταν κάτι σαν… πολιτιστικό και αισθητικό κέντρο, που συνέδεε την Αραβική Χερσόνησο, τον Καύκασο, την ανατολική Μεσόγειο και την Ανατολία κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου.

«Οι φετινές ανασκαφές επικεντρώθηκαν στον πολιτισμό του στολισμού! Οι κάτοικοι του σπηλαίου Direkli εκτιμούσαν τον στολισμό, όσο και την διατροφή και το κυνήγι.

Οι εργασίες έγιναν σε 8 τετράγωνα ανασκαφής, που εκτείνονται από το 3ο έως το 8ο αρχαιολογικό στρώμα. Έχουν ανακαλυφθεί πολυάριθμες χάντρες από πέτρα, κόκκαλα και κογχύλια. Η ποικιλομορφία τους, η επεξεργασία με φωτιά και ο χρωματισμός τους με κόκκινη ώχρα αντανακλούν έντονα την επιθυμία των ανθρώπων για αυτοστολισμό και διάκριση μεταξύ 11.500 και 16.000 χρόνια πριν από σήμερα».

Ο κ .Έρεκ σημείωσε ότι οι πολύχρωμες χάντρες συμβάλλουν σημαντικά στην πολιτιστική ιστορία της Ανατολίας. «Το γεγονός ότι ακόμη και ζώα ζωγραφίζονταν και στολίζονταν στις ποιμενικές, χωρικές και πεδινές κουλτούρες της Ανατολίας αποκαλύπτει πόσο βαθειά ριζωμένη είναι αυτή η παράδοση», είπε.

Τονίζοντας ότι ο στολισμός ήταν ζωτικής σημασίας για τις επιπαλαιολιθικές κοινότητες, ο κ. Erek πρόσθεσε: «Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι άνθρωποι του σπηλαίου Direkli όχι μόνο κάλυπταν τις καθημερινές τους ανάγκες, αλλά έδιναν επίσης μεγάλη σημασία στον στολισμό ως καλλιτεχνική έκφραση. Οι χάντρες, οι πρώτες ύλες, οι τεχνικές παραγωγής και οι εμπορικοί δρόμοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της ζωής τους».

Τα οστά και τα κέρατα αγριόγιδων από το σπήλαιο υποδεικνύουν άμεσες συνδέσεις μεταξύ του Καυκάσου και της Ανατολίας, άρα ευρύτερη πολιτιστική αλληλεπίδραση και κινητικότητα σε μια τεράστια περιοχή.

ΠΗΓΗ: «Epipaleolithic-era beads unearthed in Direkli Cave», Anadolu, Hürriyet Daily, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 27.9.2025.

Οι ανασκαφές απεκάλυψαν και 5^ο ορθογώνιο τάφο. Η περιοχή αυτή του σπηλαίου ονομάσθηκε «νεκροταφείο». «Τα όρια αυτού του τάφου, όπως και των άλλων, περιβάλλονταν και πάλι από επίπεδες πέτρες», εξήγησε ο Έρεκ.

Ο τάφος κτίστηκε τοποθετώντας επίπεδες πέτρες κάθετα και υποστηρίζοντάς τες με άλλες πέτρες για να αποφευχθεί η κατάρρευση, σημείωσε.

Ευρέθησαν στο εσωτερικό του κάποια θραύσματα ανθρώπινων οστών.

«Ο τάφος προετοιμάστηκε σε επίπεδη επιφάνεια χωρίς σκάψιμο. Για αυτόν τον λόγο, πιστεύουμε ότι η κορυφή του ήταν επίσης καλυμμένη με επίπεδες πέτρες, όχι με χώμα, όπως στους άλλους. Και αυτός ο τάφος χρονολογείται περίπου 14.000 χρόνια πριν από σήμερα», πρόσθεσε.

Αυτή η ανακάλυψη θα επιτρέψει στους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα πώς οι άνθρωποι της εποχής συνδέονταν με τους νεκρούς τους. Σημείωσε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν εγκατέλειπαν ποτέ τους νεκρούς τους, αλλά ήθελαν να παραμείνουν σε χωρική επαφή μαζί τους – και μάλιστα σε στενή («να τους έχουν κοντά τους»).

«Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν και σε παλαιότερες περιόδους, όπως στην Άνω Παλαιολιθική, αλλά στην Επιπαλαιολιθική περίοδο, βλέπουμε αυτές τις ταφές να πλαισιώνονται με πιο οργανωμένο τρόπο, με όρια από πέτρες και καλυμμένα με πέτρινες πλάκες, αντί για χώμα. Αυτό μας δείχνει ότι δεν ήθελαν να αποστασιοποιηθούν από τους νεκρούς τους και επιδίωκαν να διατηρήσουν μια χωρική σύνδεση. Δεν υπάρχει χωμάτινη επιχωμάτωση μέσα σε αυτούς τους τάφους. Οι τάφοι περιβάλλονταν από γωνιοπετρες», εξήγησε.

Κτερίσματα (χάντρες, οστέινα κουτάλια, κ.ά.) λενε ότι οι άνθρωποι της εποχής δεν διαχώριζαν τον θάνατο από τον ζωντανό κόσμο τους.

ΠΗΓΗ: «Fifth tomb discovered in Direkli Cave excavations», Anadolu, Hürriyet Daily, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.8.2025.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Το όνομα της περιφέρειας ήταν Onikişubat, σημαίνει 12 Φεβρουαρίου και θυμίζει την 12.2.1920, ημερα «απελευθέρωσης του Μαράς» από την γαλλική και αρμενική κατοχή. Την ημέρα αυτή, γίνονται εκδηλώσεις μεγάλης κλίμακας, κάθε χρόνο, τόσο στο Onikişubat όσο και στο Dulkadiroğlu. Κείται στον 37^ο παράλληλο [37°35′N 36°55′E].

[2] Ονομάσθηκε Γερμανίκεια / Γερμανικεία / Γερμανικία Καισάρεια επι Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τον Γερμανικό Ιούλιο Καίσαρα (και όχι από τους… Γερμανούς). Ήταν πρωτεύουσα του συρο-χεττιτικού κράτους Κουρκούμ , «πόλη των Κουρκουμαίων» (ιερογλυφικά λυδιακα Κουρκουμα[ku + ra / i-ku-ma-wa / i-ni-i-sà (URBS)] – αρχές Εποχής Σιδήρου (τέλη 11ου αιώνα π.Χ. – 711 π.Χ.). Ελέγετο Μαρκάς από τους Ασσυρίους > Μαράς > νυν Καχραμανμαράς [< καχραμάν (τουρκ. Ηρωική + Μαράς) για να τιμήσει την Μάχη του Μαράς(*). Η πόλη βρίσκεται στην πεδιάδα Elbistan, στους πρόποδες του όρους Αχίρ και διαρρέεται από τον ποταμό Ceyhan. Κείται στον 37^ο παράλληλο [37°35′N 36°56′E]. Τα πρώτα ερείπια της Γερμανικείας ανακαλυφθηκαν στο Ντουλκαντιρογκιουλάρι της πόλης-  βλ. Cumhuriyet, 2010.

(*) Maraş Muharebesi: Μάχη-ορόσημο για την Τουρκία, που έγινε στις αρχές του χειμώνα του 1920 μεταξύ των γαλλικών δυνάμεων που κατείχαν την πόλη και των τουρκικών εθνικών δυνάμεων του Μ. Κεμάλ. Ήταν η πρώτη μεγάλη μάχη του «Τουρκικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας» του Κεμάλ. Κράτησε τρεις εβδομάδες. Οι Γάλλοι τελικώς εγκατέλειψαν την πόλη και υποχωρησαν. Αυτό οδήγησε σε νέα τουρκική σφαγή των 5.000 – 16.000 Αρμενίων προσφύγων, οι οποίοι μόλις είχαν επαναπατριστεί στην πόλη, μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων…

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Η αγνωστη Μικρα Ασία”.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Bryce Tr. “Ο κόσμος των νεοχεττιτικών βασιλείων· Μια πολιτική και στρατιωτική ιστορία”,  εκδ. Oxford University Press, Οξφόρδη / Νέα Υόρκη, 2012.
• Payne A. κ.ά. “Ιερογλυφικές Λουβικές Επιγραφές της Εποχής του Σιδήρου” εκδ. Εταιρεία Βιβλικής Λογοτεχνίας, Ατλάντα, 2012.

αρχαιες Χαντρες αρχαια προσωπικα στολιδια 16.000 χρονων Γερμανικεια Λεκακης Kahramanmaraş Onikişubat χαντρα προσωπικο στολιδ σπηλαιο Ντιρεκλι Ντενγκελ Ονικισουμπατ 37^ος παραλληλος ανασκαφες 2007, διακοσμητικη Επιπαλαιολιθικη περιοδος ευρημα οστεινο σουβλι 13.000 χρονια πριν νοτιοκεντρικη Τουρκια αρχαιολογια χατζη μπαιραμ βελη βελης χατζημπαιραμ Hacı Bayram Veli αγκυρας σουβλια χρηση τρυπα πετρινη κατεργασια δερματος δερμα κατασκευη ενδυμα ταφη στολισμοα νεκρος τυπος εργαλειο υλικο βιομηχανια Bone tool Direkli Cave  αρχαιο πολιτιστικο αισθητικο κεντρο, αραβικη Χερσονησος, Καυκασος, ανατολικη Μεσογειος Ανατολια ανασκαφη πολιτισμος κατοικοι στολιδι διατροφη κυνηγι ανασκαφες, αρχαιολογικο στρωμα πετρα, κοκκαλο κογχυλι ποικιλομορφια επεξεργασια με φωτια χρωματισμος χρωμα κοκκινη ωχρα επιθυμια ανθρωπος αυτοστολισμος διακριση 11.500 πολυχρωμες πολιτιστικη ιστορια ζωα ζωγραφίικη ποιμενικος χωρικος πεδινος κουλτουρα παραδοση κοινοτητα ευρηματα ανθρωποι καθημερινη αναγκ καλλιτεχνικη εκφραση πρωτες υλες, τεχνικη παραγωγη εμπορικος δρομος καθημερινη ζωη εμποριο οστα οστουν οστο κερατο αγριογιδο γιδα κατσικα αγριοκατσικο πολιτιστικη αλληλεπιδραση κινητικοτητα ορθογωνιος ταφος νεκροταφειο επιπεδη θραυσμα ανθρωπινο σκαψιμο χωμα, 14.000 ανθρωποι συνδέεση νεκροι χωρικη επαφη στενη ανω Παλαιολιθικη πετρινη πλακα αποστασιοποιηση χωρος χωματινη επιχωματωση γωνιοπετρα κτερισμα οστεινα κουταλι θανατος ζωντανων κοσμος πανω κατω Onikisubat, 12 Φεβρουαριου 1920, Φεβρουαριος ημερα απελευθερωσης του Μαρας γαλλικη αρμενικη κατοχη εκδηλωσεις γιορτες εορτες πανηγυρια εκδηλωση γιορτη εορτη πανηγυρι ντουλκαντορογλου Dulkadiroglu Γερμανικια ΚαισαρειαΡωμαικη Βυζαντινη Αυτοκρατορια Γερμανικος Ιουλιος Καισαρας Γερμανοι γερμανια πρωτευουσα συροχεττιτικο κρατος Κουρκουμ συροια χεττιτιτες, πολη των Κουρκουμαιων ιερογλυφικα λυδιακα Κουρκουμα Εποχη Σιδηρου 11ος αιωνας πΧ 8ος 711 Μαρκας Ασσυριοι Καχραμανμαρας καχραμαν τουρκικα Ηρωας Μαχη του Μαρας πεδιαδα ελμπισταν Elbistan, ορος Αχιρ ahir ποταμος κειχαν κευχαν Ceyhan 37^ος παραλληλος χειμωνας 1920 γαλλικες δυναμεις γαλλοι γαλλια τουρκικες εθνικες Κεμαλ Τουρκικος Πολεμος της Ανεξαρτησιας Ανεξαρτησια εγκαταλειψη υποχωρηση τουρκικη σφαγη Αρμενιων προσφυγες Γενοκτονια των Αρμενιων αρμενιοι αρμενια Dulkadiroğulları Dulkadirogulları Ντουλκαντιρογκιουλαρι kura ikumawa iniisà iniisa