Του θεολόγου Κ. Α. Γλεντή
«Με κατάπληξη μάθαμε το πρωί της 28ης Οκτώβρη την κήρυξη του πολέμου της Ιταλίας κατά της Πατρίδας μας. […] Το σχολείο μας έκλεισε, όπως όλα τα σχολεία του Κράτους και τότε πήρα διαταγή από το Γ.Ε.Μ.Ε. να ενταχθώ σαν απεσπασμένος στην Υπηρεσία της Λογοκρισίας της Σπάρτης με Προϊστάμενο τον τότε Διοικητή της Υποδιοίκησης, μοίραρχο Λάσκαρη.
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι Λογοκρισίας, ΕΔΩ.
Λογοκρίναμε τα εξερχόμενα, αλλά και τα εισερχόμενα γράμματα και έπρεπε να παραδίδουμε στον μοίραρχο κάθε γράμμα ύποπτο στο περιεχόμενό του. […] Από περικοπές των επιστολών εκείνων στέλναμε σημειώματα και δημοσιεύονταν στην τοπική εφημερίδα «Σπαρτιατικά Νέα».
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΣΠΑΡΤΗΣ, ΕΔΩ.
Με τα λαμπρά εκείνα κατορθώματα του Στρατού μας στην Βόρειο Ήπειρο και την ενθουσιώδη αλληλογραφία των μαχητών μας το ηθικό του λαού είχε τόσο υψωθεί, που σε κάθε σημαντική νίκη του Στρατού συγκροτούσε πάνδημο συλλαλητήριο στους δρόμους της Σπάρτης, με συμμετοχή και της Φιλαρμονικής του μαέστρου καθηγητή Παναγιωτόπουλου. Σε μία απ’ αυτές προπορευόταν ο ενθουσιώδης πρόεδρος πρωτοδικών, Λαμπρινόπουλος».
«Στην διάρκεια του πολέμου αυτού είχε μεταφερθεί στην Σπάρτη για ασφάλεια, μα και για καλύτερη επιτήρηση ίσως, Αλβανός αξιωματικός της Αεροπορίας [σ.σ.: !!!], που είχε δηλώσει υπασπιστής του βασιλιά της Αλβανίας, Ζώγου. Προτίμησε την Ελλάδα, έλεγε, και δεν ακολούθησε τον έκπτωτο βασιλιά του.
Σύχναζε στα καλύτερα καφενεία και συζητούσε κάπου-κάπου με καθηγητές μας, που μιλούσαν τ’ αρβανίτικα.
Είχε γνωριστεί με τους νέους δημοσιογράφους, Γκουζούλη και Τριήρη, που είχα κι εγώ την εκτίμησή τους, και δεν κρύβανε ποτέ τις σκέψεις τους από μένα. Γνώρισα κι εγώ τότε τον Αλβανό αεροπόρο από κοντά σαν παρέα τους. Το σπινθηροβόλο βλέμμα του, όμως, και η προσπάθειά του να μην εκτίθεται στην συζήτηση μπροστά μου, κίνησαν την υποψία μου από τις πρώτες μέρες, πράγμα που δήλωσα αμέσως στους δημοσιογράφους με την σύσταση να τον προσέχουν.
Μετά την εγκατάσταση των ιταλικών στρατευμάτων στην Λακωνία, ο Αλβανός αυτός αξιωματικός εγκατέλειψε την Σπάρτη και διαδόθηκε κατόπιν πως θεάθηκε στην Αθήνα με στολή Ιταλού αξιωματικού. Μήπως ήταν κατάσκοπος;».
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ τα βιβλία του Γ. Λεκάκη για την ΚΑΤΟΧΗ, ΕΔΩ.
«…φάλαγγες από αιχμαλώτους Ιταλούς στρατιώτες γέμισαν τις πόλεις της Παλαιάς Ελλάδας και κλειόντουσαν σε στρατόπεδα. Το διδακτηριακό συγκρότημα του Γυμνασίου μας γέμισε από τέτοιους αιχμαλώτους, στους οποίους έδειξε και συμπόνοια ο σπαρτιατικός λαός για την κατάστασή τους.
Την ευθύνη για την άδικη επίθεση κατά της πατρίδας μας επέρριπτε στον φασισμό του Μουσολίνι και όχι στους άτυχους αιχμαλώτους.
Με τους αιχμάλωτους στο Γυμνάσιό μας έγινε κωμικοτραγικό επεισόδιο με την πληροφορία της γερμανικής επίθεσης στα βόρεια σύνορα της Μακεδονίας.
Κάποιος πεμπτοφαλαγγίτης ή μειωμένης νοημοσύνης, μα κακός Έλληνας, ενημέρωσε με τρόπο τους αιχμαλώτους για το γεγονός αυτό, που τους έκαμε να πάρουν θάρρος και να εκδηλώνουν την χαρά τους με γέλια ασυνήθη γι’ αυτούς και με ζωηρές συζητήσεις στο προαύλιο του σχολείου.
Οι διαβάτες από εκει έβλεπαν το φαινόμενο και ανησύχησαν, που μερικοί απ’ αυτούς κρέμονταν στα κιγκλιδώματα. Με την σύγχυση μάλιστα, που προκάλεσε η κήρυξη πολέμου της Γερμανίας κατά της Πατρίδας μας, τα πράγματα μεγαλοποιήθηκαν και διαδόθηκε στην πόλη, πως «οι αιχμάλωτοι στασίασαν και βγαίνουν από το στρατόπεδο και μπήκαν στις συνοικίες για δολοφονίες και καταστροφές». Το τι ακολούθησε τότε δεν περιγράφεται…
Ολόκληρη η Σπάρτη σηκώθηκε στο πόδι. Τα δημόσια γραφεία, τράπεζες και καταστήματα έκλεισαν αμέσως. Άνδρες και γυναίκες ωπλίστηκαν με ό,τι μπόρεσε ο καθ’ ένας, ό,τι διέθετε. Με όπλα, μαχαίρια, ρόπαλα, τσεκούρια, κλαδευτήρια και άλλα αντικείμενα τρέξανε οι πάντες για το Γυμνάσιο σε έξαλλη κατάσταση, που χαρακτηρίζει πάντα την ψυχολογία του όχλου, για να χτυπήσουν τους αιχμαλώτους.
Ήταν τέτοιος ο αναβρασμός του έξαλλου εκείνου πλήθους, που κανείς δεν αντιλήφθηκε ποιος τραυμάτισε και ποιος σκότωσε τον έναν Ιταλό αιχμάλωτο. Ήταν σφαίρα της φρουράς ή κάποιου πολίτη εκείνη, που αφήκε νεκρό τον αιχμάλωτο;
Με την άγρια εκείνη επίθεση των πολιτών και τον φόνο του αιχμάλωτου οι άλλοι κλείστηκαν στις αίθουσες. Το εξοργισμένο πλήθος ηρέμησε και γύρισε ο καθ’ ένας στο σπίτι του».
ΠΗΓΗ: Κ. Α. Γλεντής «Εφτά Χρόνια στην Σπάρτη (1939-1946)», ιδ. έκδ. Αθήνα, 1979. ΛΑΚΩΝΙΚΗ Βιβλιοθήκη. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 28.10.2025.
(*) Ο θεολόγος Κ. Γλεντής, Μεσσήνιος στην καταγωγή, υπηρέτησε ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Αρρένων Σπάρτης από το 1939. Παρέμεινε στην πόλη καθ’ όλην την διάρκεια του Πολέμου, της Κατοχής και στα πρώτα χρόνια του εμφυλίου. Στο βιβλίο του Εφτά Χρόνια στην Σπάρτη (1939 – 1946), αποτυπώνει με αναστοχαστική διάθεση τόσο την απλή καθημερινότητα, όσο και τις πολλαπλές όψεις της σπαρτιατικής κοινωνίας στα δύσκολα εκείνα χρόνια.. Τα παραπάνω τρία αποσπάσματα είναι για τις ημέρες από τον Οκτώβρη του 1940 έως τον Απρίλη του 1941.
ΣΧΟΛΙΟ Ν. Ρουμελιώτη: Η γιαγιά μου η Κωνσταντίνα ήταν υπηρέτρια στο σπίτι τον Κυρουσεων στην Σπάρτη και οταν οι Γερμανοι το επίταξαν για αρχηγείο τους, την κράτησαν εκεί να τους καθαρίζει, με ανταλλαγή κονσέρβες φαγητού για τα παιδιά. Ιταλοί υπήρχαν εκεί και μας έλεγε οτι έλεγαν “δεν θελουμε πόλεμο με τους Έλληνες, τους αγαπάμε και εχουμε και εμεις παιδιά, αλλά αν δεν πολεμήσουμε, θα μας εκτελέσουν!”. Οι Ιταλοί, έλεγε, έφαγαν τους σκύλους και γάτες της γειτονιάς!!!
παλια Σπαρτη αεροφωτογραφια 1939, Αρχειο Εθνικο Κτηματολογιο ΜΕΡΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΠΑΡΤΗ καταπληξη 28 28η Οκτωβριου 1940 κηρυξη πολεμου Ιταλια σχολειο σχολεια ελληνικο Κρατος διαταγη ΓΕΜΕ αππσπαση Υπηρεσια της Λογοκρισιας Σπαρτης διοικητης Υποδιοικηση, μοιραρχος Λασκαρης λογοκρισια εξερχομενο εισερχομενο γραμμα γραμματα υποπτο περιεχομενο επιστολη σημειωμα δημοσιευση εφημεριδα Σπαρτιατικα Νεα κατορθωμα ελληνικος Στρατος βορειος Βορεια ηπειρος αλληλογραφια μαχητης ηθικο νικη πανδημο συλλαλητηριο Φιλαρμονικη οχρηστρα μπαντα μαεστρος καθηγητης Παναγιωτοπουλος προεδρος πρωτοδικων, πρωτοδικης Λαμπρινοπουλος β παγκοσμιος πολεμος μεταφορα ασφαλεια, Αλβανος αξιωματικος Αεροποριας, Αεροπορια υπασπιστης βασιλιας Αλβανιας, Ζωγου Αλβανια, Ζωγος Ελλαδα, εκπτωτος βασιλευς καφενειο καθηγητης αρβανιτικα δημοσιογραφος, Γκουζουλης Τριηρης, αεροπορος ιταλικα στρατευματα Λακωνια, αξιωματικοι Αθηνα στολη Ιταλος κατασκοπος κατασκοπεια φαλαγγα αιχμαλωτος Ιταλοι στρατιωτες πολη Παλαια στρατοπεδο διδακτηριακο συγκροτημα Γυμνασιο αιχμαλωτοι συμπονοια σπαρτιατικος λαος ευθυνη αδικη επιθεση πατριδα φασισμος Μουσολινι κωμικοτραγικο επεισοδιο πληροφορια γερμανικη επιθεση Μακεδονια πεμπτοφαλαγγιτης πεμπτη φαλαγγα μειωμενη νοημοσυνης, κακος ελληνας, θαρρος χαρα γελιο προαυλιο κιγκλιδωμα συγχυση Γερμανια μεγαλοποιηση διαδοση σταση συνοικια δολοφονια καταστροφη δημοσιο γραφειο τραπεζα καταστημα ανδρες γυναικες οπλο οπλα, μαχαιρι, ροπαλο τσεκουρι κλαδευτηρι εξαλλη κατασταση, ψυχολογια οχλου, οχλος αναβρασμος εξαλλο πληθος, τραυματιας θανατος σφαιρα φρουρα νεκρος αγρια πολιτης φονος εξοργισμενο Γλεντης θεολογος Μεσσηνιος καθηγητης Αρρενων Κατοχη εμφυλιος βιβλιο καθημερινοτητα, σπαρτιατικη κοινωνια Οκτωβρης 1940 Απριλιος 1941 υπηρετρια Κυρουσης Γερμανοι επιταξη αρχηγειο ανταλλαγη κονσερβα φαγητο εκτελεση διατροφη σκυλος γατα
