Στις 25 Ιανουαρίου 1833 φτάνει στο Ναύπλιο ο βασιλιάς Όθων και λίγους μήνες αργότερα σε περιοδεία του φτάνει στην Λακωνία,όπου ο λαός τον υποδέχεται με ενθουσιασμό:
«Ἡ Α.Μ ὁ Βασιλεὺς περιοδεύων τὴν Πελοπόννησον ἔφθασε μὲ τὴν συνοδείαν του τὴν 10 πρωὶ εἰς τὸ πρὸς τὴν Αρκαδίαν σύνορον τοῦ Νομοῦ κατὰ τὸ λεγόμενον Κεφαλόβρυσον· τὸ δὲ ἐσπέρας ἔμεινεν εἰς τὸ χωρίον Καστανιὰν τῆς ἐπαρχίας Λακεδαίμονος. Ἐκεῖ ὁ Νομάρχης μὲ πολλούς περὶ αὐτὸν ἐκ τῶν σημαντικῶν κατοίκων ὑπεδέχθη λαμπρῶς τὴν Α.Μ. κι ἐσυνώδευσε μέχρι τῆς πρωτευούσης εὐφημούμενον καθ᾽ ὁδὸν ὑπὸ τῶν περιοίκων, προσφερόντων ὑπικλινῶς εἰς τὸν πολυπόθητον Βασιλέα κατὰ τὴν συνήθειάν των διάφορα τρόφιμα καὶ ὀπωρικά.
Οἱ κάτοικοι τῆς μητροπόλεως φέροντες τῶν συντεχνιών σημαίας ἐξῆλθον ἀπαξάπαντες μετὰ τοῦ Διευθυντοῦ, καὶ ὑπεδέχθησαν τὴν Α. Μ. περὶ τὸν Κνακίωνα εἰς 1 ώρας περίπου διάστημα, ἀνευφημοῦντες κὰ ἀγαλλομενοι. Ὁ μνήμων ἐπιφορτισμένος ὑπὸ τῶν συμπολιτῶν τον ἐξέφρασεν εὐφρανῶς εἰς τὴν Α.Μ. τὴν χαρὰν, τὴν πίστιν ἐς τὴν ἀφοσίωσίν των. Αἱ γυναῖκες μετὰ τῶν παιδίων περιστοιχούσαι τὴν λεωφόρον ἔῤῥαναν τὸν Βασιλέα μὲ ἄνθη κ.ὰ. μυρωδικά, χύνεσαι χαρᾶς δάκρυα.
Ἦλθε περὶ μεσημβρίαν εἰς τὴν ἐκκλησίαν τῶν Αγ. Θεοδώρων κα ἀνέβη εἰς τὸν θρόνον. Ὁ ᾿Αρχιερεύς μετα τὴν συνήθη τελετὴν ἐξεφώνησε λογίδριον ἀνάλογον μὲ τὴν περίστασιν, καὶ ἐσυνώδευσε τὸν Ανακτα μετὰ τοῦ κλήρου μέχρι τῆς πύλης. Ἔμεινεν ἡ Α.Μ. εἰς τὸ Νομαρχεῖον προετοιμασμένον καλῶς ἐπὶ τουτω, καὶ μετ᾿ ὀλίγον ἐπὶ προετοιμασθέντος ἐπὶ τούτῳ θρόνου ἐδέχθη, ἐνδεδυμένος βασιλικήν στολὴν, τὰς διαφόρους Αρχάς – τὸν κλῆρον, κατόπιν καὶ τοὺς πολίτας.
Τὴν ἐπιοῦσαν ἡ Α.Μ. ἀνέξη ἀπὸ τὸν ῥαγμὸν τοῦ Κεάδα[1] εἰς τὴν κορυφὴν, ὅπου εἶναι τὸ φρούριον, καὶ εἰς τὴν ἐπιστροφὴν εἶδε τὴν ὄνομαστὴν διὰ τὸ πάχος κυπάρισσον. Μετὰ μεσημβρίαν ἡ Α.Μ. ἐπεσκέφθη τὰ ἐρειπια κὰι τὴν τοποθεσίαν ὅλην τῆς παλαιᾶς Σπάρτης – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι Σπαρτης, ΕΔΩ.
Τὰ σημαντικώτερα ἐρείπια εἶναι:
- τὸ θέατρον, ὁ τόπος τὸν συνεδρίων τῆς Γερουσίας καὶ τῶν Ἐφόρων,
- ἡ εκτασις τῆς ἀγορᾶς θαυμαζομένη ὑπὸ τοῦ Παυσανία,
- ἡ θύρα τού ὑποτιθεμένου ναοῦ τοῦ Λυκούργου καὶ
- τὸ μνῆμα τοῦ Λεωνίδα.
Αὐτοῦ οἱ κάτοικοι τοῦ πλησίου χωρίου Μαγούλας εἶχον προετοιμάσει δαφνοστόλιτον καλύβην κατὰ τὸ ὑψηλότερον μέρος τῆς ἀκροπόλεως, ὅπου ἐπρόσφερον εἰς τὴν Α.Μ. ποτὰ δροσιστικὰ καὶ οπωρικά· ἔστησαν καὶ εἰκόνα τινὰ παριστάνουσαν τὴν Σπάρτην, ἀνδρώδη τινὰ ως σοβαρὰν γυναῖκα, ἐκλείνουσαν τὴν χεῖρα πρὸς τὸν Βασιλέα διὰ νὰ ἐγερθῇ.
Χθές, ἢ τὴν 12, ἀνεχώρησεν ἡ Α.Μ. πρὸς τὸ Γύθειον, περιχυμένου τοῦ πλήθους κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον μὲ διαφορες ἐνδείξεις χαρᾶς, ἀγαπης καὶ ἀφοσιώσεως.
Ἐπέρασεν ἀπὸ τὰ χωρία Αγ. Ἰωάννην και Αμύκλας – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τις ΑΜΥΚΛΕΣ, ΕΔΩ – όπου ὁμοίως, ὡς και ἀλλαχοῦ, ἐτίμησε τὴν προσφορὰν τῶν κατοίκων ἀπογευθεὶς ἐκ τῶν ὀπωρικῶν. Τὸ δὲ ἑσπέρας ἔμελλε νὰ μείνῃ εἰς τὸ χωρίον Λεβετσοβα [σ.σ.: Κροκεες], 4 ὥρας ἀπέχον ἀπὸ Γύθειον, συνωδευμένος πάντοτε ὑπὸ τοῦ Νομάρχου μας».
ΠΗΓΗ: εφημ. «ΤΡΙΠΤΟΛΕΜΟΣ», 20.9.1833. Λακωνικη Βιβλιοθήκη. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.9.2025. Γ. Λεκακης “Λακώνων Γη”.
[1] ορθρογραφία κειμένου. Υπάρχει η υποσημείωσις: “Βραχος από όπου οι παλιοι Σπαρτιατες έρριπτον τα κακοσχημα αρενα τεκνα των”. Παλιά εφαλμενη άποψη για τον Καιαδα, που έχει ήδη καταρριφθεί.
οθων ΣΠΑΡΤΗ 1833 19ος αιωνας επισκεψη οθωνος που ειναι το Μνημα του Λεωνιδα της σπαρτης ταφος βασιλιας βασιλευς οθωνας Λεωνιδας σπαρτης 25 Ιανουαριου 1833 Ιανουαριος Ναυπλιο περιοδεια Λακωνια ελληνικος λαος υποδοχη ΑΜ Πελοποννησος συνοδεια αρκαδια συνορο νομος αρκαδιας λακωνιας Κεφαλοβρυσο χωριο Καστανια επαρχια Λακεδαιμονος Λακεδαιμονια Λακεδαιμονες Νομαρχης κατοικοι πρωτευουσα ευφημια περιοικοι τροφιμα οπωρικα υποκλιση μητροπολη συντεχνια σημαια διευθυντης Κνακιωνας Κνακιων ανευφημια αγαλλιαση χαρα πιστη αφοσιωση γυναικες παιδια λεωφορος ανθη μυρωδικα δακρυα χαρας εκκλησια ιν ιερος ναος αγιων Θεοδωρων θρονος αγιοι Θεοδωροι αρχιερευς τελετη λογιδριο ανακτας αναξ κληρος πυλη Νομαρχειον Νομαρχειο Νομαρχεια βασιλικη στολη αρχες ραγμος Κεαδα Κεαδας Καιαδας φρουριο παχος κυπαρισσος παχυ κυπαρισσι υπεραιωνοβιο ερειπια παλαια Σπαρτη αρχαιο θεατρο Γερουσια εφοροι αγορα Παυσανιας, θυρα ναος Λυκουργου Λυκουργος Μαγουλα δαφνοστολιστος καλυβη ακροπολις, δαφνη δαφνοστολιστη καλυβα ακροπολη, ποτο δροσιστικο οπωρικα εικονα Σπαρτη ανδρωδης σοβαρη γυναικα, χειρα εγερσις Γυθειο πληθος αγαπη χωρια Αγιος ιωαννης αμυκλαι αμυκλες προσφορα οπωρες Λεβετσοβα Κροκεαι
