Του Ευτύχη Ι. Μπιτσάκη(*) – μετάφραση από το γαλλικό πρωτότυπο:
Θα αναφερθώ σε ένα συμβάν, μοναδικό κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: στην αυθόρμητη λαϊκή αντίσταση των Κρητικών, εναντίον των χιτλερικών αλεξιπτωτιστών, σε μια μάχη που κράτησε 12 μέρες, τον Μάιο του 1941. Θα παρουσιάσω επίσης ένα ντοκουμέντο, σημαντικό, αλλά ελάχιστα γνωστό, για την θέση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας απέναντι σ’ αυτήν την μάχη και γενικότερα απέναντι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ελλάδα: Η επίθεση και η Κατοχή
Από το 1936, η Ελλάδα ζούσε σε ένα φασιστικό καθεστώς, πρωταγωνιστές του οποίου ήταν ο βασιλιάς Γεώργιος Γκλύξμπουργκ και ο πρωθυπουργός Ι. Μεταξάς. Η δικτατορία του Μεταξά είχε επιβληθεί με την ευλογία των Άγγλων και των χιτλερικών.
Στόχος της δικτατορίας ήτανε να συντρίψει το μεγάλο τότε κίνημα των μαζών και την δύναμη του Κομμουνιστικού Κόμματος, για να εξασφαλίσει τα συμφέροντα της ελληνικής ολιγαρχίας και των ξένων.
Ο Μεταξάς είχε αφήσει την Ελλάδα απροετοίμαστη για να αντιμετωπίσει έναν επιθετικό πόλεμο. Και όταν στις 28 Οκτωβρίου 1940 η Ιταλία του Μουσολίνι κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Ελλάδας, η ελληνική μοναρχοφασιστική κλίκα σκόπευε να ρίξει μερικές τουφεκιές για να σώσει την τιμή του ελληνικού στρατού.
Ο πατριωτισμός των Ελλήνων στρατιωτών και αξιωματικών ανέτρεψε την προοπτική του Μεταξά. Ο ελληνικός στρατός διεξήγαγε επί έξι μήνες έναν αμυντικό και νικηφόρο πόλεμο εναντίον των στρατευμάτων του Μουσολίνι. Στις 6 Απριλίου 1941 οι Ναζί επιτέθηκαν εναντίον της Ελλάδας. Ο ελληνικός στρατός, παρά τις σκληρές μάχες που έδωσε, και τις απώλειες που προξένησε στον στρατό των Ναζί, δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπίσει επί μακρόν την τρομερή γερμανική πολεμική μηχανή. Στις 28 Απριλίου η Ελλάδα βρισκόταν κάτω από τον ζυγό των χιτλερικών.
Η επίθεση στην Κρήτη
Από όλην την επικράτεια της Ελλάδας, η Κρήτη παρέμενε ελεύθερη. Εκεί βρήκαν καταφύγιο η κυβέρνηση, ο βασιλιάς και οι Άγγλοι, που είχαν εγκαταλείψει την ηπειρωτική Ελλάδα.
Στις 20 Απριλίου οι Ναζί πήραν την απόφαση να επιτεθούν στην Κρήτη. Η στρατιωτική επιχείρηση άρχισε στις 20 του Μάη. Ο Χίτλερ έριξε στη μάχη περίπου:
- 16.000 αλεξιπτωτιστές,
- 530 μεταφορικά αεροπλάνα,
- 750 βομβαρδιστικά και μαχητικά, και
- 100 μικρά πλοία για την απόβαση πεζικών και βαρέος οπλισμού.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης τα εργα του Γ. Λεκακη για την ΚΑΤΟΧΗ, ΕΔΩ.
Εκείνη την εποχή στην νήσο στάθμευαν περίπου 40.000 Βρετανοί στρατιώτες. Υπήρχαν επίσης μερικές μονάδες Ελλήνων στρατιωτών, που σχηματίστηκαν την τελευταία στιγμή. (Οι Κρητικοί στρατιώτες, το περίφημο «Σύνταγμα της Κρήτης», το οποίο είχε πάρει μέρος στο αλβανικό πόλεμο, βρισκόταν τότε αποκλεισμένο στην ηπειρωτική Ελλάδα.)
Παρα ταύτα, η Μάχη της Κρήτης θα μπορούσε να κερδηθεί, αν η κυβέρνηση αποφάσιζε να οργανώσει τη λαϊκή αντίσταση. Αλλά η «βασιλική» κυβέρνηση απάντησε μ’ ένα ΌΧΙ στις επανειλημμένες αιτήσεις των Κρητικών να τους δώσει όπλα και να οργανώσει την άμυνα του νησιού. Οι Άγγλοι από την πλευρά τους απέβλεπαν να εγκαταλείψουν την Νήσο και να υποχωρήσουν προς την Αφρική.
Με αυτά τα δεδομένα, η μάχη είχε χαθεί προκαταβολικά. Και όμως: Χάρις στον ηρωισμό των Ελλήνων, των Αυστραλών και των Νεοζηλανδών στρατιωτών, και την μαζική εξέγερση του λαού της Κρήτης, η αντίσταση κράτησε περίπου δύο εβδομάδες και προξένησε βαριές απώλειες στους επιτιθέμενους.
Η πιο χαρακτηριστική ιδιομορφία αυτής της μάχης ήταν η αυθόρμητη, ένοπλη και μαζική συμμετοχή των Κρητικών. Η αντίσταση άρχισε την ίδια στιγμή που οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές είχαν αρχίσει να κατεβαίνουν από τον ουρανό.
Πώς οργανώθηκε και ποια ήταν η μορφή αυτής της αντίστασης;
Η «μέθοδος» ήταν παντού η ίδια. Οι άντρες, οι νεαροί και ενίοτε ακόμα και γυναίκες του χωριού, έπαιρναν τα όπλα τους – μαχαίρια, κυνηγετικά όπλα, και, σπάνια πολεμικά – σχημάτιζαν ομάδες και ρίχνονταν στη μάχη. Ο αρχηγός, όταν υπήρχε, επιλεγόταν από τους μαχητές. Ήταν ένας αξιωματικός ή υπαξιωματικός απόστρατος, ο δάσκαλος ή ο ιερέας του χωριού, και, συχνότερα ο πιο θαρραλέος χωρικός ή ένας παλαιός φυγόδικος.
Σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, στη μάχη της Κρήτης πήραν μέρος περίπου 600 τέτοιες ομάδες, αποτελούμενες από 3 – 80 μαχητές. Όμως αυτοί οι αριθμοί πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν με σοβαρές επιφυλάξεις. Ο αριθμός των μαχητών πρέπει στην πραγματικότητα να ήταν σημαντικά μεγαλύτερος.
Η τακτική αυτών των ομάδων ήταν πολύ ευλύγιστη. Οι Κρητικοί ορμούσαν εναντίον του εχθρού. Όταν η κατάσταση δυσκόλευε, οι μαχητές εγκατέλειπαν τη θέση τους για να ανασυγκροτηθούν και να επιτεθούν εκ νέου από περισσότερο ευνοϊκή θέση. Είναι ευνόητο ότι η σύνθεση των μονάδων – των ομάδων – των μαχητών δεν ήταν σταθερή. Εξαρτιόταν από τις συνθήκες και από την πορεία της επιχείρησης.
Η τακτική αυτή, τακτική ανταρτοπόλεμου, είχε επιλεγεί αυθόρμητα από τους Κρητικούς και προεικόνιζε την ίδια τακτική, περισσότερο διαμορφωμένη, η οποία εφαρμόστηκε «επιστημονικά» κατά τα επόμενα χρόνια της Αντίστασης. Η τακτική αυτή, η τακτική του Αντάρτικου, εφαρμόστηκε συστηματικά, και οι Αντιστασιακοί καταδίωξαν τον κατακτητή, μέχρι τα ακραία σημεία της Νήσου. Αυτός ο πόλεμος φθοράς, στοίχισε χιλιάδες νεκρούς και διέλυσε σχεδόν το σώμα των αλεξιπτωτιστών.
Το αυθόρμητο υπήρξε η δύναμη της αντίστασης, αλλά και η αδυναμία της. Η δύναμή της, επειδή σ’ αυτή πήρε μέρος ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ακόμα και γυναίκες. Η αδυναμία της επειδή δεν υπήρχε συντονισμός, γενικό σχέδιο και προοπτική. Η ήττα ήταν αναπόφευκτη.
Η ιδιομορφία της Μάχης
Αλλά οι μαχητές της «Μάχης της Κρήτης» δεν κατέθεσαν τα όπλα. Το αντίθετο: Πήραν και συγκέντρωσαν χιλιάδες όπλα. Τα χωριά είχαν οπλιστεί μέχρι τα δόντια την επομένη της ήττας και ήταν έτοιμα για Αντίσταση.
Αν αναζητήσει κανείς τις κοινωνικές-ιστορικές προϋποθέσεις, τις ρίζες αυτής της αυθόρμητης και μαζικής αντίστασης, θα τις βρει στη μακρά σειρά απελευθερωτικών πολέμων, που ο λαός της Κρήτης, αναγκαζόταν να διεξάγει εναντίον των διαδοχικών κατακτητών. Ο πόλεμος εναντίον των Τούρκων ετελείωσε με την απελευθέρωση του Νησιού, στις αρχές του 20ού αιώνα. Συνεπώς, το επαναστατικό πνεύμα ήτανε πάντα ζωντανό και απετέλεσε πολύτιμο στοιχείο για την ταχεία ανάπτυξη της αντίστασης ενάντια στον νέο κατακτητή.
Σ’ αυτό το νησί, που είχε απελευθερωθεί μόλις πριν από σαράντα χρόνια από τον Τούρκο κατακτητή, με καθυστερημένη οικονομία, με ένα εποικοδόμημα και μια ημι-φεουδαρχική νοοτροπία, όπου οι άντρες ήταν πάντα οπλισμένοι και όπου το πνεύμα της ελευθερίας και η προσωπική αξιοπρέπεια ήταν κάτι εντελώς ειδικό και κυριαρχικό, η μαζική και η αυθόρμητη αντίσταση ήταν μια φυσική αντίδραση εναντίον ενός εχθρού που επιχειρούσε να υποδουλώσει το νησί.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες υπήρχαν στην Κρήτη περιοχές, οι οποίες παρέμεναν ελεύθερες ολόκληρο το καλοκαίρι του 1941. Οι ναζί δεν τολμούσαν να εξέλθουν από τις περιοχές που κατείχαν και θα έπρεπε να οργανώσουν κατά το φθινόπωρο πραγματικές εκστρατείες για να υποτάξουν τα ορεινά χωριά.
Κατά τη διάρκεια των τρομοκρατικών εκστρατειών οι Ναζί κατέστρεψαν δεκάδες χωριά και εκτέλεσαν εκατοντάδες χωρικούς. Από τα μαρτυρικά χωριά σημειώνουμε την Κάντανο, την Μονή, τον Λειβαδά, το Κουτσογέρακο, τον Αλικιανό, τον Βατόλακο, τον Σκενέ, τα Ανώγεια, τον Γερακάρη, κλπ. κλπ. Όλοι οι κάτοικοι που βρεθήκανε σ’ αυτά τα χωριά, κατά κανόνα εκτελέστηκαν επί τόπου. (Σημείωση: Στην Κάντανο έγιναν λιγότερες εκτελέσεις. Οι κάτοικοι της περιοχής, εμπειροπόλεμοι, κατέφυγαν έγκαιρα σε ορεινά χωριά, απρόσιτα από Ναζί). Αλλά οι απώλειες των χιτλερικών στη περιοχή της Καντάνου ήταν μεγάλες (στα Φλώρια και στο φαράγγι Καντάνου: Οι Ναζί κατέστρεψαν ολοκληρωτικά την Κάντανο, επειδή οι κάτοικοί της και οι κάτοικοι των γύρω χωριών, τόλμησαν να αντισταθούν στους κατακτητές. Σε συνέχεια απαθανάτισαν το κατόρθωμά τους, εντοιχίζοντας πλάκα όπου έγραφαν: «Διά την κτηνώδη δολοφονία Γερμανών, αλεξιπτωτιστών και του μηχανικού, από άνδρες, γυναίκες και παπάδες μαζί, και διότι ετόλμησαν να αντισταθούν κατά του Μεγάλου Ράιχ, κατεστράφη κατά την 3ην, 6ου, 1941 η Κάντανος εκ θεμελίων, διά να μη επανοικοδομηθεί πλέον ποτέ».
Αλλά κατά το μετέπειτα δημοτικό τραγούδι: «Η Κάντανος εχτίστηκε καλύτερη από πρώτα». Ως προς το χιλιετές Ράιχ, αυτό απέμεινε και θα παραμείνει ένα από τα βαρβαρότερα μνημεία της Ανθρώπινης Ιστορίας.
Αλλά, παρά την προληπτική τρομοκρατία και τις «εκκαθαριστικές» επιχειρήσεις, υπήρχαν πάντα αντάρτες σε απρόσιτες περιοχές. Συγκεκριμένα: Ήδη από το καλοκαίρι του 1941 είχε ένοπλες ομάδες στα βουνά της Κρήτης. Μια ενδεικτική περίπτωση: Οι Ναζί είχαν συγκεντρώσει τους κατοίκους του Κουστογέρακου στην πλατεία του χωριού και ετοιμάζονταν να τους εκτελέσουν ομαδικά. Οι αντάρτες της περιοχής όρμησαν και οι επίδοξοι δολοφόνοι τράπηκαν σε φυγή. Και η περίπτωση του ορεινού Κουτσογέρακου δεν ήταν η μοναδική.
Η Αντίσταση οργανωνόταν βαθμιαία και συστηματικά. Ο κύριος οργανωτής της Αντίστασης ήταν και εδώ το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Και εδώ τίθεται το ερώτημα: Ποια ήταν η θέση και η συνεισφορά των Ελλήνων Κομμουνιστών, εναντίον των ναζιστικών επιθέσεων;
Η θέση του ΚΚΕ
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, τον Οκτώβριο του 1940, το σύνολο σχεδόν των στελεχών του ΚΚΕ βρισκόταν στις φυλακές και στα στρατόπεδα του ελληνικού φασισμού. Οι κρατούμενοι, κάλεσαν τον ελληνικό λαό να αγωνιστεί για την ελευθερία της πατρίδας. Επίσης ζήτησαν να σταλθούν οι ίδιοι στο μέτωπο. Αλλά ο εγχώριος φασισμός προτίμησε να τους παραδώσει στους Γερμανούς ναζί.
Την εποχή της Μάχης της Κρήτης στο νησί βρισκόταν ένας αριθμός στελεχών του ΚΚΕ οι οποίοι είχαν διαφύγει από τα νησιά της εξορίας. Σημειώνουμε:
- Στέργιος Αναστασιάδης, μέλος της ΚΕ και αργότερα του ΠΓ. Εκτελέστηκε το 1949.
- Μιλτιάδης Πορφυρογένης, μέλος της ΚΕ, πέθανε εξόριστος μετά τον εμφύλιο.
- Ευθύμιος Μεριακάκης, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς.
- Νίκος Μανουσάκης, γραμματέας της οργάνωσης του ΚΚΕ στην Κρήτη κ.λπ.
Οι κομμουνιστές έπαιξαν δραστήριο ρόλο στην οργάνωση της μάχης και τον πολιτικό προσανατολισμό του λαού της Κρήτης. Και θα παραθέσουμε ένα τεκμήριο (ντοκουμέντο), το οποίο αποτελεί τη σχετική απόδειξη. Πρόκειται για ένα άρθρο του Μιλτιάδη Πορφυρογένη, το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κρητικά Νέα στις 16 Μαΐου, δηλαδή τέσσερις μέρες πριν από την επίθεση εναντίον της Κρήτης.
Το άρθρο χωρίς περικοπές: «Ο χιτλερισμός, γερμανικός ή ιταλικός, αφού κατέπνιξε τις ελευθερίες και τα δικαιώματα στην ίδια τη χώρα του, και αφού έριξε τον λαό σε πλήρη εξαθλίωση, εγκαινίασε μια καμπάνια χωρίς προηγούμενο σε έκταση και σε ένταση, για να υποτάξει ολόκληρο τον κόσμο στον ζυγό της κτηνωδίας και της φασιστικής βαρβαρότητας.
Η χώρα μας, μικρή σε έκταση, αλλά μεγάλη σε ζωτικότητα και σε αγώνες για την ελευθερία, ηθικά νικήτρια και όχι ηττημένη, εγκαταλείφθηκε στα χέρια των κατακτητών. Στην Ακρόπολη του Περικλή και της Δημοκρατικής Αθήνας, εκεί όπου εκφωνήθηκαν οι συγκλονιστικές εκκλήσεις του Δημοσθένη για την Ελευθερία, στην Ακρόπολη, κυματίζει σήμερα το σύμβολο της βαρβαρότητας και της δουλείας, ο αγκυλωτός σταυρός.
Αλλά παραμένει ακόμα η Κρήτη. Το νησί όπου κάθε πέτρα έχει κάτι να διηγηθεί για μια θυσία για τη λευτεριά, για κάποιον ηρωισμό του οποίου υπήρξε μάρτυρας.
Σ’ αυτή την νέα φάση του τιτάνιου αγώνα της Ελλάδας, όπου η Κρήτη γίνεται λίκνο της ελευθερίας, είναι καθήκον του κάθε Έλληνα να γίνει στρατιώτης άξιος αυτού του ιστορικού αγώνα, του οποίου οι συνέπειες για το μέλλον του ελληνικού λαού είναι τεράστιες.
Το ίδιο καθήκον είναι το καθήκον των κομμουνιστών. Είναι τιμή μας το ότι ο φασισμός μας κήρυξε τον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό του και ότι έχουμε ακόμα ανοικτά τα τραύματα που μας προξένησε. Έχουμε μισήσει τον φασισμό, επειδή οδηγεί την ανθρωπότητα σε μια βαρβαρότητα χειρότερη από την μεσαιωνική. Αλλά το μίσος μας είναι ακόμα μεγαλύτερο σήμερα, που οι βρωμερές μπότες βαδίζουν πάνω στο ματωμένο και λεηλατημένο σώμα της πατρίδας μας.
Στον αγώνα για την άμυνα της Κρήτης, που είναι ο αγώνας για την απελευθέρωση της Ελλάδας, οι κομμουνιστές οφείλουν να είναι στην πρώτη γραμμή. Δεν υπάρχουν διαφορές και επιφυλάξεις οι οποίες θα μπορούσαν να είναι πάνω από αυτό το πρωταρχικό καθήκον, το μοναδικό σήμερα.
Καθένας μας πρέπει να είναι ανεπιφύλακτα δίπλα στην κυβέρνηση, στον αγώνα για την άμυνα της Κρήτης, για τη συντριβή του χιτλερισμού και των πρακτόρων του. Αυτό θα είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός για την κοινωνική χειραφέτηση των εργαζομένων για την κοινωνική πρόοδο. Και όταν ο ελληνικός λαός νικήσει (και θα νικήσει), θα στήσει ένα μνημεία αθάνατο στους κίωνες για τους ήρωες αυτής της μάχης. Το μνημείο αυτό θα είναι το μνημείο μιας Ελλάδας ελεύθερης, ανεξάρτητης, ευτυχισμένης, πραγματικά ευτυχισμένης. Κάθε Έλληνας θα έχει τη φιλοδοξία να βάλει ένα λιθαράκι γι’ αυτό το ζωντανό μνημείο. Θα δώσει τα πάντα ώστε η Κρήτη να γίνει το θεμέλιο από γρανίτη, πάνω στο οποίο θα σπάνε τα κύματα του χιτλερισμού και πάνω στο οποίο θα χτιστεί μετά το μεγάλο οικοδόμημα της ελεύθερης και ευτυχισμένης Ελλάδας.
Αναγκαία συνθήκη για την εκπλήρωση αυτού του ιερού καθήκοντος είναι να δημιουργηθεί μια πραγματική ενότητα όλων των Ελλήνων που θα μετάσχουν τίμια και ειλικρινά στον αγώνα, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους προέλευση και τις πολιτικές αντιλήψεις. Είναι μια υποχρέωση για όλους εμάς, αυτόχθονες ή ξένους, να συνεισφέρουμε σ’ αυτό, παραμερίζοντας τις διαφορές μας, τις πικρίες μας ή τις τακτικές μας.
Ενωμένοι όλοι σ’ αυτή την ιερή ενότητα και με τη βοήθεια των μεγάλων Δημοκρατών του πλανήτη, θα διατηρήσουμε σταθερά την πίστη μας στον τελικό θρίαμβο του δίκαιου και ωραίου αγώνα μας.
Ας μην λησμονούμε ότι όλοι οι υπόδουλοι Έλληνες, με σφικτές τις γροθιές τους και τα μάτια τους υγρά από την οδύνη, μας παρατηρούν με ελπίδα και με εμπιστοσύνη. Ας γίνουμε άξιοι της εμπιστοσύνης τους και ας δικαιώσουμε τις ελπίδες τους».
Η πατριωτική αυτή θέση και έκκληση, συνέβαλε στην οργάνωση της πλατιάς και λαϊκής αντίστασης της Κρήτης κατά την περίοδο της ναζιστικής κατοχής 1941-1945.
Ο λαός της Κρήτης αποδείχτηκε άξιος της εμπιστοσύνης της υπόλοιπης Ελλάδας. Και θα μπορούσε να τραγουδά την επομένη της ήττας, με την περηφάνια των Κρητικών, το τραγούδι αυτής της μάχης.
Χίτλερ να μην το καυχηθείς πως πάτησες στην Κρήτη
Ξαρμάτωτη την ηύρηκες και λείπαν τα παιδιά της
στα ξένα πολεμούσανε πάνω στην Αλβανία
μα πάλι πολεμήσαμε
Το τραγούδι αυτό τραγουδιέται ακόμα και σήμερα στα χωριά της Κρήτης και η νέα γενιά ετοιμάζεται να πάρει άλλα όπλα, αν χρειαστεί, για να κατακτήσει την ανεξαρτησία της πατρίδας και να αποκαταστήσει την Δημοκρατία στο αρχαίο λίκνο της. Σήμερα άλλοι καιροί. Άλλες μορφές βαρβαρότητας. Και άλλες, νέες μορφές αγώνα».
ΠΗΓΗ: Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα / ΕΣΔΟΓΕ. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 19.8.2025.
(*) Ο Ευτύχης Μπιτσάκης (1927 – 2025) ήταν από εκείνο το σπάνιο κράμα ανθρώπου, που δεν συναντά κανείς σήμερα και η ιστορία του είναι απολύτως συνυφασμένη με την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας.
Γεννήθηκε στο χωριό Κάδρος Καντάνου Χανίων στις 24.8.1927. Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση, στις τάξεις της ΕΠΟΝ, από το 1943 κι αγωνίστηκε γενναία για την απελευθέρωση της πατρίδας από τους φασίστες κατακτητές. Την υπερήφανη και αξιοζήλευτη αυτή στάση του, όπως και τις ιδέες του για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση, για μία Ελλάδα ανεξάρτητη από δυνάστες και τον λαό να ζει σε συνθήκες δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης, την πλήρωσε με μία θανατική καταδίκη σε ηλικία 19 ετών, που μετατράπηκε σε 18ετή κάθειρξη. Έμεινε δεσμώτης μέχρι το 1955. Φυλακίστηκε στο Ιτζεδίν στο Καλάμι Χανίων, στις φυλακές Αβέρωφ, στην Σύρο και εξορίστηκε στην Γυάρο.
Είχε σπουδαία επιστημονική διαδρομή: σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Θεωρητική Φυσική και Φιλοσοφία στο Παρίσι, και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Paris XI (Orsay) και στο Πανεπιστήμιο Paris VIII, πριν επιστρέψει στην Ελλάδα αρχικά ως κύριος ερευνητής στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και μετά ως καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων διδάσκοντας παράλληλα και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Το συγγραφικό του έργο (δεκάδες βιβλία που πολλά εξ αυτών μεταφράστηκαν σε αρκετές γλώσσες) πολύ πλούσιο σε όλα τα πεδία (σχετικότητα και κβαντική μηχανική, οντολογία, γνωσιοθεωρία, φιλοσοφία, ανθρωπολογία, κ.α.).
Είχε πρωταγωνιστικό ρόλο σε τρία πολύ σημαντικά εγχειρήματα:
- στα προδικτατορικά “Σύγχρονα Θέματα”,
- στην “Διαλεκτική” και
- για 30 χρόνια στην “Ουτοπία” (αν και οπαδός του Επιστημονικού Σοσιαλισμού διάλεξε αυτό τον τίτλο για ένα σπουδαίο θεωρητικό περιοδικό συνδεδεμένο ευθέως με την κοινωνική δράση).
Μαχόμενος μαρξιστής, επιστήμονας τεράστιου διαμετρήματος, πολυσχιδής προσωπικότητα, συγγραφέας σπουδαίων βιβλίων, σεμνός και συνεπής κοινωνικός αγωνιστής. Αποτέλεσε μία σπάνια προσωπικότητα ανυπότακτου Κρητικού, ανυπότακτου Έλληνα, που μετείχε των κορυφαίων αγώνων της σύγχρονης Ελλάδας: της Εθνικής Αντίστασης, του αντιδικτατορικού αγώνα, της διεκδίκησης των Γερμανικών Αποζημιώσεων και κάθε κινήματος για δημοκρατία και εθνική και κοινωνική απελευθέρωση!
Ο Ε. Μπιτσάκης ήταν κυριολεκτικά ένας ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ! Και, ένας υπέροχος, γλυκύτατος και γενναιόδωρος στα αισθήματα άνθρωπος!
Πριν μερικά χρόνια, τον Απρίλιο του 2021, με αφορμή την επέτειο των 80 χρόνων από την Μάχη της Κρήτης, κατόπιν επικοινωνίας μας, ο Ε. Μπιτσάκης απέστειλε στο Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα ένα εξαιρετικό κείμενο με εύγλωττο τίτλο: «Ένοπλη αντίσταση του λαού της Κρήτης εναντίον των χιτλερικών αλεξιπτωτιστών». – ΠΗΓΗ: Αρ. Συγγελάκης.
μοναδικο συμβαν, Β Παγκοσμιος Πολεμος αυθορμητη λαικη αντισταση Κρητικων, Γερμανοι ναζι αλεξιπτωτιστες Χιτλερ, μαχη της Κρητης 12 ημερων Κρητες Γερμανια γερμανος αλεξιπτωτιστης Μπιτσακης Κρητη χιτλερικοι αλεξιπτωτο Μαιος 1941 αγνωστο ντοκουμεντο, κκε Κομμουνιστικο Κομμα Ελλαδας ελλαδος επιθεση κατοχη 1936, Ελλαδα φασιστικο καθεστως, βασιλιας Γεωργιος Γκλυξμπουργκ Γλυξμπουργκ πρωθυπουργος Μεταξας δικτατορια Μεταξα αγγλοι κινημα μαζα δυναμη ΚΚ κομμουνισμος συμφεροντα ελληνικη ολιγαρχια ξενοι επιθετικος πολεμος 28η 28 Οκτωβριου 1940 Οκτωβριος Ιταλια Μουσολινι κηρυξη πολεμου ελληνικη μοναρχοφασιστικη κλικα ελληνικος στρατος πατριωτισμος στρατιωτες αξιωματικοι ανατροπη αμυντικος νικηφορος στρατευμα Μουσολινι. 6 Απριλιου 1941 Απριλιος ναζι μαχες απωλειες γερμανικος στρατος ναζιστικος γερμανικη πολεμικη μηχανη 28 ελευθερη ελλας καταφυγιο κυβερνηση, βασιλιας αγγλια, ηπειρωτικη Ελλαδα 20 στρατιωτικη επιχειρηση μαιου Μαη μαιος μεταφορικα αεροπλανα, βομβαρδιστικα μαχητικα πλοια αποβαση πεζικο βαρυς οπλισμος νησος Βρετανοι μοναδα συνταγμα της Κρητης αλβανικος αποκλεισμος αλβανικο πεμτωπο αλβανια βορεια βορειος ηπειρος οργανωση βασιλικη αιτηση Κρητικων οπλα αμυνα εγκαταλειψη υποχωρηση Αφρικη ηρωισμος Αυστραλοι Νεοζηλανδοι μαζικη εξεγερση λαος κρητικος ενοπλη αντρες νεαροι γυναικες χωριο οπλο μαχαιρι, κυνηγετικο σπανια πολεμικο ομαδα μαχητης αξιωματικος υπαξιωματικος αποστρατος, δασκαλος ιερεας χωρικος φυγοδικος ομαδες, μαχητες τακτικη εχθρος μοναδ επιχειρηση ανταρτοπολεμος ανταρτικο αντιστασιακοι κατακτητης νεκροι σωμα πληθυσμος ηττα ιδιομορφια κοινωνια ιστορια απελευθερωτικος κατακτητες Τουρκοι 20ος αιωνας μχ επαναστατικο πνευμα οικονομια, εποικοδομημα ημιφεουδαρχικη νοοτροπια, ημιφεουδαρχια ανδρες ελευθερια προσωπικη αξιοπρεπεια αντιδραση υποδουλωση περιοχες ελευθερες καλοκαιρι 1941 φθινοπωρο εκστρατεια ορεινα χωρια τρομοκρατια καταστροφη εκτελεση μαρτυρικα χωρια Καντανος, πινακιδες πινακιδα Μονη Λειβαδας Κουτσογερακο, Αλικιανος, Βατολακος, Βατολακκος Σκενε, Σκενες Ανωγια, ανωγεια Γερακαρη Γερακαρης κατοικοι εκτελεσεις Κανδανος εμπειροπολεμοι, απροσιτα Φλωρια φαραγγι ολοκληρωτικη πλακα Δια την κτηνωδη δολοφονια Γερμανων, αλεξιπτωτιστων και του μηχανικου, απο ανδρες, γυναικες και παπαδες μαζι, και διοτι ετολμησαν να αντισταθουν κατα του Μεγαλου Ραιχ, κατεστραφη κατη την 3ην, 6ου, 1941 η Καντανος εκ θεμελιων, δια να μη επανοικοδομηθει πλεον ποτε κτηνωδης μηχανικο παππαδες παπας παππας 3ο γ Ραιχ 3 Ιουνιου, ιουνιος δημοτικο τραγουδι βαρβαροτερο μνημειο Ανθρωπινης Ιστοριας προληπτικη εκκαθαριστικη ανταρτες βουνα πλατεια Κομμουνιστες στελεχη φυλακες στρατοπεδο ελληνικος φασισμος κρατουμενοι, αγωνας πατριδα εγχωριος παραδοση νησια εξορια αναστασιαδης, μελος της ΚΕ ΠΓ 1949 Πορφυρογενης, εξοριστος εμφυλιος Μεριακακης, Μανουσακης, γραμματεας οργανωση πολιτικη τεκμηριο εφημεριδα Κρητικα Νεα χιτλερισμος, γερμανικος ιταλικος, δικαιωματα εξαθλιωση, καμπανια κτηνωδια φασιστικη βαρβαροτητα ηθικα νικητρια ηττημενη, ακροπολη Περικλης Δημοκρατικη Αθηνα εκκληση Δημοσθενης ακροπολις συμβολο δουλεια αγκυλωτος σταυρος σβαστικα πετρα θυσια λευτερια ηρωισμος τιτανιος καθηκον συνεπειες μελλον ανθρωποτητα βαρβαροι μεσαιωνας βρωμερη μποτα ματωμενο λεηλατημενο αμυνα πρωτη γραμμη διαφορες επιφυλαξεις πρωταρχικο συντριβη πρακτορες κοινωνικη χειραφετηση προοδος νικη μνημεια αθανατο κιονες ηρωας ανεξαρτητη ευτυχισμενης, φιλοδοξια ζωντανο ενοτητα πολιτικη διαφορα δημοκρατες δικαιος ωραιος αγων υποδουλοι οδυνη, ελπιδα εμπιστοσυνη ελπιδες πατριωτικη εκκληση, κατοχη 1945 καυχημα ξαρματωτη παιδια ξενα αλβανια εθνικο Συμβουλιο Διεκδικησης των Οφειλων της Γερμανιας προς την Ελλαδα Καδρος Καντανου Χανιων ΕΠΟΝ, 1943 θανατικη καταδικη 19χρονος καθειρξη δεσμωτης 1955 Ιτζεδιν Καλαμι Χανια φυλακες Αβερωφ, Συρος Γυαρος κυκλαδων κυκλαδες χημεια Πανεπιστημιο Αθηνων, Θεωρητικη Φυσικη Φιλοσοφια Παρισι, Εθνικο ιδρυμα Ερευνων ειε καθηγητης Φιλοσοφιας Ιωαννινων συγγραφεας εργο βιβλιο σχετικοτητα κβαντικη μηχανικη οντολογια, γνωσιοθεωρια, ανθρωπολογια προδικτατορικο Συγχρονα Θεματα διαλεκτικη ουτοπια επιστημονικος Σοσιαλισμος θεωρητικο περιοδικο κοινωνικη δραση μαρξιστης, κοινωνικος αγωνιστης αντιδικτατορικος Γερμανικες Αποζημιωσεις οφειλες δημοκρατια
