Στην προ-αποικιακή Aotearoa / Αοτεαρόα (νυν Νέα Ζηλανδία), οι γυναίκες Μαορί ήταν οι φύλακες των δικαιωμάτων γης, της προφορικής ιστορίας, της πνευματικής σοφίας και της πολιτικής επιρροής. Οι ρόλοι τους εκτείνονταν πολύ πέρα από το νοικοκυριό – αν και η φροντίδα και η ύφανση ήταν ιδιαίτερα σεβαστές τέχνες. Οι γυναίκες προήδρευαν σε γεννήσεις και κηδείες, εκτελούσαν ισχυρές επικλήσεις και κατείχαν γη στο όνομά τους. Μερικές ήταν rangatira (= ηγέτες φυλών), κάτι που συνεπαγόταν σεβασμό και εξουσία, συμμετοχή στην λήψη αποφάσεων, με την mana (= εξουσία) τους να βασίζεται στην καταγωγή, τις πράξεις και την πνευματική δύναμη.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΑΟΡΙ, ΕΔΩ.
Οι γυναίκες ήταν απαραίτητες για την διατήρηση της προφορικής μετάδοσης της whakapapa (= γενεαλογία – φύλακες των μητρώων δηλαδή), η οποία διαμόρφωνε τα πάντα: Από την ταυτότητα έως τα δικαιώματα γης. Μέσα από νανουρίσματα, ψαλμούς και αφηγήσεις, διατηρούσαν ζωντανή την προγονική γνώση. Αυτές δεν ήταν απλώς ιστορίες. Ήταν κοινωνικοί χάρτες, ηθικοί κώδικες, σχέδια επιβίωσης.
ΔΕΙΤΕ παραδοσιακό χορό και τραγούδι γυναικών Μαορι, ΕΔΩ.
Στο πνευματικό βασίλειο, οι γυναίκες Μαορί είχαν tapu (= ιερότητα). Η διαδικασία του τοκετού ήταν σεβαστή ως πνευματικό γεγονός, που συνέδεε γενεές και βασίλεια. Οι μαίες κατείχαν σημαντική γνώση για τα φαρμακευτικά φυτά, τις τελετουργίες και τις τελετές. Ορισμένες γυναίκες λειτουργούσαν ως tohunga (= ειδικές ή ιερείς) στις οποίες είχε ανατεθεί η ιερή γνώση στην θεραπεία, την μαντεία, και η προφητεία.
Έκαναν δερματοστιξία / τατουάζ στο πηγούνι τους, όχι για διακόσμηση, αλλά ως δήλωση. Οι γραμμές του moko kauae (= παραδοσιακού τατουάζ) στο πρόσωπο, που φορούσαν οι γυναίκες Μαορί, σηματοδοτούσαν την καταγωγή, το κύρος και την ταυτότητά τους – χαραγμένες αποδείξεις για το ποια ήταν και την προγονική δύναμη που κουβαλούσε. Αυτές οι γυναίκες δεν ήταν παθητικές φιγούρες, κρυμμένες πίσω από πολεμιστές ή αρχηγούς. Ήταν ζωντανές φωνές και βαθειά συνυφασμένες με τον ίδιο τον ιστό της κοινωνίας των Μαορί.
Η ύφανση δεν ήταν απλώς χειροτεχνία. Μέσω του λιναριού harakeke, οι γυναίκες δημιουργούσαν μανδύες και ψάθες, που περιείχαν φυλετικές αφηγήσεις. Κάθε υφαντή κλωστή έλεγε ιστορίες μετανάστευσης, μάχης και συγγένειας. Οι πιο επιδέξιες υφάντριες ήταν τιμημένες καλλιτέχνιδες και πολιτιστικοί αρχειονόμοι.
Αλλά ήλθε ο αποικισμός διατάραξε αυτήν την αρχαία ισορροπία… Οι χριστιανοί ιεραπόστολοι εισήγαγαν… ευρωπαϊκούς έμφυλους ρόλους, που περιθωριοποίησαν την δύναμη των γυναικών Μαορί. Καταλήφθηκε γη, απαγορεύτηκαν οι τοπικές γλώσσες και παραμορφώθηκαν οι παραδοσιακοί ρόλοι. ΔΙΑΒΑΣΤΕ περισσοτερα περι γενοκτονιων στο βιβλίο του Γ. Λεκακη: “Ναζι, οι βαρβαροι του 20ου αι.”.
Ωστόσο, οι γυναίκες Μαορί αντιστάθηκαν, άλλες απροκάλυπτα, άλλες διατηρούσαν σιωπηλά την γλώσσα και τα έθιμα στα σπίτια και στις συγκεντρώσεις της κοινότητας.
Σήμερα, μια αναγέννηση βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι γυναίκες Μαορί ανακτούν τις ιστορίες τους, το moko τους, τις γλώσσες τους, τον τόπο τους. Ηγέτες όπως η Whina Cooper, η οποία ηγήθηκε της περίφημης «Πορείας για την Γη» του 1975, ή σύγχρονοι καλλιτέχνες, ποιητές και ακαδημαϊκοί έχουν αναζωπυρώσει αυτήν την φωτιά. Από πολιτικά γραφεία μέχρι marae (= χώροι συναντήσεων), οι γυναίκες Μαορί συνεχίζουν να ηγούνται, τιμώντας την κληρονομιά όσων έζησαν πριν από αυτές…
ΠΗΓΗ: She’s So Cool, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.8.2025.
γυναικες Μαορι γενοκτονια χριστιανοι ιεραποστολοι προαποικιακη Aotearoa / Αοτεαροα Νεα Ζηλανδια γυναικα φυλακας δικαιωματα γης, γη προφορικήςη ιστορια πνευματικη σοφια πολιτικη επιρροη ρολος νοικοκυριο φροντιδα υφανση σεβαστες τεχνες προεδρια γεννηση γεννα κηδεια εκτελούσεαη επικληση κατοχη ρανγκατιρα rangatira ηγετης φυλης φυλη σεβασμος εξουσια, συμμετοχη ληψη αποφασεων, μανα mana εξουσια καταγωγη πραξη πνευμα δυναμη διατηρηση προφορικη παραδοση μεταδοση αυλη πολιτιστικη κληρονομια whakapapa γακαπαπα γενεαλογια μητρωο ταυτοτητα δικαιωματα γυναικας νανουρισμα, ψαλμος υμνος αφηγηση, διατηρηση προγονικη γνωση ιστορια κοινωνικος χαρτης, ηθικος κωδικας, σχεδιο επιβιωσης επιβιωση παραδοσιακος χορος παραδοσιακο τραγουδι γυναικων πνευματικο βασιλειο, ταπου tapu ιεροτητα διαδικασια τοκετος γεγονος, γενεα γενια βασιλειο μαια φαρμακευτικα φυτα φαρμακευτικο φυτο θεραπευτικα θεραπευτικο τελετουργια τελετη τοχουνγκα tohunga ειδικος ιερεας ιερη θεραπεια, μαντεια, προφητεια τατουαζ tattoo πηγουνι διακοσμηση, δηλωση γραμμη μοκο καουαε moko kauae προσωπο, καταγωγήη κυρος χαραξη αποδειξη προγονοι δυναμη παθητικη φιγουρα πολεμιστης αρχηγος κοινωνια υφαντικη χειροτεχνια λιναριο χαρακεκε harakeke, δημιουργια μανδυας ψαθα φυλετικη υφαντη κλωστη μεταναστευση μαχη συγγενεια υφαντρια καλλιτεχνις πολιτιστικος αρχειονομος αποικισμος αποικιοκρατια διαταραξη χριστιανος ιεραποστολος χριστιανισμος ιεραποστολη ευρωπη εμφυλος ρολος, περιθωριοποιηση περιθωριο καταληψη απαγορευση γλωσσα παραμορφωση παραδοσιακοι ρολοι αντισταση άθηκαν, άλλες απροκάλυπτα, άλλες διατηρούσαν σιωπηλά την γλώσσα και τα έεθιμα σπιτι συγκεντρωση κοινοτητα αναγεννηση μοκο moko γλωσσες ηγετρια ηγετις κουπερ Whina Cooper, Πορεια για την Γη 1975, καλλιτεχνης, ποιητης μαραε marae χωρος συναντησεων
