Εργαστήριο κατασκευής εργαλείων 70.000 χρόνων βρέθηκε στην Πολωνία! – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Το Ζβόλεν[2] είναι η βορειότερη τοποθεσία Νεάντερταλ στην Πολωνία και ξεχωρίζει για τον υπαίθριο χαρακτήρα της, καθώς τα περισσότερα στοιχεία δραστηριότητας των Νεάντερταλ σώζονται μόνο σε σπηλαιώδη περιβάλλοντα.

Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια τοποθεσία στην περιοχή της Μαζοβίας, που πιστεύουν ότι ήταν εργαστήριο κατασκευής εργαλείων των Νεάντερταλ, πριν από περίπου 70.000 χρόνια!

Η τοποθεσία του Ζβόλεν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά την δεκαετία του 1980[1], αλλά μόλις προσφάτως αποτέλεσε το επίκεντρο μιας νέας έρευνας με επί κεφαλής το Κρατικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας και το Πανεπιστήμιο του Βρότσλαβ.

Τα τελευταία δύο χρόνια, η ομάδα έχει αποκαλύψει οστά και δόντια που ανήκουν σε μαμούθ, άλογα και ιπποπόταμους, καθώς και εκατοντάδες θραύσματα εργαλείων από πυριτόλιθο των Νεάντερταλ.

Οι ερευνητές τα έχουν αναγνωρίσει ως κομμάτια μαχαιριών και ξυστρών, που χρησιμοποιούνταν για τον τεμαχισμό, το γδάρσιμο και την επεξεργασία πτωμάτων ζώων. Η ανάλυση των άφθονων λεπίδων πυριτόλιθου οδήγησε τους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι τα έτοιμα εργαλεία μεταφέρονταν συχνά στην τοποθεσία για ακόνισμα, επισκευή και ανακαίνιση.

ΠΗΓΗ: «Paleolithic Neanderthal workshop found in Poland», Science in Poland, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 14.8.2025.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – Έρευνες των:

• Krajczyńska-Wujec Ew. (Nauka w Polsce – PAP, 21.9.2023 και 4.8.2025).
• Sulgostowska Z. (Informator Archeologiczny, 17, 1983).
• Schild R., κ.ά. (Informator Archeologiczny, 18, 1984). Και Πρακτικά συνεδρίου Πανεπιστήμιο της Χάιφα, εκδ. Archaeopress, Οξφόρδη, 2000.
• Zdziebłowski S. (Nauka w Polsce – PAP, 1.10.2021).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Η τοποθεσία ανακαλύφθηκε τυχαία κατά την διάρκεια εξόρυξης άμμου στην όχθη του ποταμού Ζβόλενκα. Ο J. Grudzień αναγνώρισε το εύρημα των χειριστών του εκσκαφέα ως λείψανα μαμούθ. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1983. Αρχικώς, η θέση αναφερόταν ως Piaśnica, και αντικαταστάθηκε από το όνομα Strzelnica, στα Α. του Ζβόλεν. Είναι ένας από τους βορειότερους γνωστούς χώρους Νεάντερταλ!

Τα ευρήματα ανήκουν στον «Πολιτισμό Μικότκα», της Μέσης Παλαιολιθικής 64.000 – 75.000 χρόνια πριν από σήμερα. Η ακριβής χρονολόγηση είναι δύσκολη λόγω της μετακίνησης υλικού από τον ποταμό. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι και αρχαιότερα. Βρέθηκαν οστά και δόντια μαμούθ, μαλλιαρού ρινόκερου, βίσσωνα, αρκτικής αλεπούς, ταράνδου, κάστορα και ιδιαίτερα πολυάριθμα λείψανα αλόγων. Μεταξύ των αντικειμένων που βρέθηκαν είναι χτένες, χειροπελέκεις, λεπίδες, κ.ά. Τα εργαλεία από πυριτόλιθο υποδηλώνουν την κινητικότητα των Νεάντερταλ που τον χρησιμοποιούσαν, καθώς τα κοιτάσματα αυτού του είδους του πυριτόλιθου βρίσκονται αρκετές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά, στην πόλη Πολάνι-Κολονια. Άλλοι τύποι πυριτόλιθου προέρχονται από ακανόνιστους ογκόλιθους και αποθέσεις, που βρίσκονται 80 – 250 χλμ. μακριά! Και στην κοντινή τοποθεσία στην Ιλζα, έχουν βρεθεί εργαλεία κατασκευασμένα από αυτόν τον πυριτόλιθο. Είναι μία από τις λίγες ανοιχτές τοποθεσίες, δηλαδή εκτός σπηλαίων, όπου έχουν διατηρηθεί οργανικά υπολείμματα, όπως οστά. Οι Νεάντερταλ χρησιμοποιούσαν την περιοχή για το κυνήγι τους, κυρίως αλόγων, με πιο προηγμένο τρόπο από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Ήταν επίσης ένας τόπος εμπορικής επαφής (κάτι σαν αντάμωμα / πανηγυρι), γεγονός που υποδηλώνει μεγαλύτερη πολιτιστική κοινωνικη πρόοδο από αυτήν που είναι τυπική στην Μεσολιθική.

[2] Η ιστορία της πόλης Zwoleń στον 51^ο παράλληλο [51°21′25″N 21°35′2″E] ξεκινά από τις αρχές του 15^ου αιώνα. Ιδρύθηκε στην θέση του χωριού Γκοταρντόβα Βόλα την δεκαετία του 1420, με προνόμιο που εκχώρησε ο βασιλιάς Βλαντισλαβ Β’ Γιαγκέλο. Έγινε βασιλική πόλη της Πολωνίας, στην κομητεία Ράντομ στο Βοεβοδάτο Σαντομιέζ στην επαρχία Μικρής Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος.

Η κομητεία Ζβόλεν είναι μια από τις κύριες περιοχές καλλιέργειας φράουλας στην Πολωνία, η οποία είναι ένας από τους κύριους παραγωγούς φράουλας στην Ευρώπη. Οι φράουλες του Ζβόλεν και η μαρμελάδα «κονφιτούρα τρουσκάβκοβα» (παραδοσιακή πολωνική μαρμελάδα φράουλα) είναι επίσημα προστατευόμενα παραδοσιακά τρόφιμα του Ζβόλεν, όπως έχουν οριστεί από το Υπουργείο Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Πολωνίας.

Κάθε χρόνο τ’ άη Γιάννη, στα τέλη Ιουνίου, γίνεται η Γιορτή του Ονόματος του Πανα Γιανα (Imieniny Pana Jana), στην μνήμη του Πολωνού ποιητή Γ. Κοτσανοφσκι (1530 –1584), που είναι θαμμένος στην τοπική Καθολική Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού. Έγραψε στα λατινικά και τα πολωνικά και καθιέρωσε τα ποιητικά πρότυπα της πολωνικής λογοτεχνικής γλώσσας. Έγραψε επίσης την τραγωδία «Odprawa posłów greckich / Η Απόλυση των Ελλήνων Απεσταλμένων» το 1578, εμπνευσμένη από τον Όμηρο. Μετέφρασε επίσης στα πολωνικά αρκετά αρχαία κλασσικά ελληνικά και ρωμαϊκά έργα, όπως τα «Φαινόμενα» του Αράτου και αποσπάσματα της «Ιλιάδος» του Ομήρου. Σε ορισμένα από τα έργα του, χρησιμοποίησε αλεξανδρινή τεχνοτροπία, όπου κάθε στίχος περιλαμβάνει 13 συλλαβές, με μια τομή που ακολουθεί την 7^η συλλαβή. Μετά θάνατον, δημοσιεύθηκε η ιστορική πραγματεία του «O Czechu i Lechu historyja naganiona / Ιστορία του Τσέχ και του Λεχ» η πρώτη κριτική λογοτεχνική ανάλυση των σλαβικών μύθων, του μύθου προέλευσης των σλαβων για τον Λεχ, τον Τσέχ και τους Ρως.

Η ναζιστική γερμανική εισβολή στην Πολωνία το 1939 ήταν καταστροφική για την πόλη. Σχεδόν το 80% των κτηρίων της καταστράφηκε από αεροπορικές επιθέσεις και βομβαρδισμούς. Άνθρωποι βασανίσθηκαν, εκτελέστηκαν, φυλακίστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, σπίτια κάηκαν…

αρχαιο εργαστηριο κατασκευης εργαλειων 70.000 χρονων χρονια πριν αρχαια Πολωνια Λεκακης εργαλειο Ζβολεν βορειοτερη τοποθεσια Νεαντερταλ δραστηριοτητα σπηλαιο αρχαιολογια masovia Mazovia Μαζοβια εργαστηρι κατασκευη εργαλεια Zwolen πρωτη φορα 1980 Κρατικο Αρχαιολογικο Μουσειο, Πανεπιστημιο Βαρσοβια Βροτσλαβ παλαιολιθικα οστα δοντια μαμουθ, αλογα ιπποποταμος, θραυσμα πυριτολιθος μαχαιρι ξυστρα τεμαχισμος γδαρσιμο επεξεργασια πτωμα ζωο λεπιδα ετοιμα μεταφορα ακονισμα, επισκευη ανακαινιση ευρημα ιστορια πολη Zwoleń 51^ος παραλληλος 15^ος αιωνας μχ ιδρυση χωριο Γκοταρντοβα Βολα 1420, προνομιο βασιλιας Βλαντισλαφ Βλαντισλαβ Β’ Γιαγκελο βασιλικη κομητεια Ραντομ Βοεβοδατο Σαντομιεζ επαρχια Μικρη μικρα πολωνικο Στεμμα καλλιεργεια φραουλα παραγωγη φραουλας Ευρωπη φραουλες μαρμελαδα κονφιτουρα τρουσκαβκοβα παραδοσιακη πολωνικη προστατευομενο παραδοσιακο τροφιμο πριον ΠΟΠ Υπουργειο Γεωργιας και Αγροτικης Αναπτυξης αη Γιαννη, αγιου ιωαννου αγιος ιωαννης Ιουνιος, ονομαστικη Γιορτη Ονομα Πανα Γιανα Imieniny Pana Jana, μνημη Πολωνος ποιητης Κοτσανοφσκι 16ος 1530 1584 Καθολικη Εκκλησια Τιμιου Σταυρου λατινικα πολωνικα ποιηματα κειμενα ποιητικα πρπτυπα πολωνικη λογοτεχνια γλωσσα τραγωδια Η Απολυση των Ελληνων Απεσταλμενων 1578, εμπνευση ομηρος μεταφραση πολωνικο κλασσικα ελληνικα ρωμαικα εργα, αρατος Φαινομενα αρατου αποσπασμα Ιλιαδος ιλιαδας ιλιας Ομηρου επιδραση επιρροη εργα αλεξανδρινη τεχνοτροπια, αλεξανδρεια  στιχος 13 συλλαβες, τομη 7^η συλλαβη ιστορικη πραγματεια Τσεχ Λεχ πρωτη κριτικη λογοτεχνικη αναλυση σλαβικος μυθος μυθολογια προελευση Ρως ναζι ναζιστικη γερμανικη εισβολη γερμανια γερμανοι 1939 καταστροφικη κτηριο αεροπορικες επιθεσεις βομβαρδισμος ανθρωποι βασανιστηρια, εκτελεση φυλακη στρατοπεδο συγκεντρωσης, σπιτι καψιμο Władysław II Jagiełło wójt Poland, Radom County Sandomierz Voivodeship Lesser Poland Province Polish Crown Pan Jan Name Day Imieniny Pana Jana Festival Kochanowski konfitura truskawkowa τυχαια εξορυξη αμμος οχθη ποταμος Ζβολενκα λειψανα ανασκαφες πιασνιτσα Piaanica, στρζελνιτσα Strzelnica, βορειοτερος πολιτισμος Μικοτκα Μεση Παλαιολιθικη 65.000 60.000 64.000 – 75.000 οστο δοντι μαμμοθ, μαλλιαρος ρινοκερως βισσωνας, αρκτικη αλεπου ταρανδος καστορας αλογο αντικειμενα χτενα χειροπελεκυς, λεπιδα κινητικοτητα κοιτασμα ειδους πολις Πολανι Κολωνια ακανονιστος ογκολιθος αποθεση Ιλζα σπηλαια οργανικα υπολειμματα, οστουν κυνηγι αλογων, προηγμενος τροπος εμπορικη επαφη εμποριο ανταμωμα πολιτιστικη κοινωνικη προοδος Μεσολιθικη